TER OVERWEGING

A. Keizer, Wetenschap in bijbels licht. Handleiding voor de grondslagen van wijsbegeerte en vakwetenschap. 396 blz., f. 19,50. Buijten & Schipperheijn, Amsterdam 1986.

De schrijver, komend uit de school van Vollenhoven en Dooyeweerd, doorlicht de uitgangspunten van filosofische stromingen in de loop der eeuwen. Zo geeft hij kritische informatie, die hij aanvult met de grondgedachten uit de wijsbegeerte van Dooyeweerd. Wie in die school thuis is, zal veel bekends ontmoeten. Dat het hier allemaal bij elkaar gebracht is en de hoofdstromingen uit de geschiedenis van de filosofie beschreven worden, maakt dit boek tot een rijk bezit. De term „handleiding” in de ondertitel laat niet voldoende uitkomen het onderscheid tussen het historische deel (dat kritisch geschreven is) èn de weergave van centrale punten uit Dooyeweerds filosofie. Ik waardeer dat de schrijver de pistische functie als de vijftiende in de rij van functies afwijst. Heeft dat echter geen vèrstrekkende gevolgen?

C.H. Spurgeon, Rondom de schaapskooi. 116 blz., herdruk 1986. Uitgeverij Kool, Veenendaal 1986.

Het boekje is geschreven voor ouderen, onderwijzers en onderwijzeressen aan christelijke scholen en zondagsscholen over de christelijke opvoeding van kinderen. Vol liefde en levenswijsheid schrijft Spurgeon over zijn onderwerp. Het treft hoeveel oog hij heeft voor de kinderen en hoeveel hoop hij heeft voor de bekering van kinderen. Met prachtig gekozen bijbelse voorbeelden illustreert hij zijn aansporing om kinderen het evangelie te vertellen. Hij wijst op de geestelijke vereisten bij hen die dat werk mogen doen. Een pracht boekje, dat nog volop actueel is.

M. van den Berg, Afscheid serieus nemen. Over verliezen verwerken. 118 blz., f. 18,-. Uitgeverij J.N. Voorhoeve, Den Haag 1986.

De auteur heeft al verschillende boekjes op zijn naam staan. Hij schrijft vooral over pastorale omgang met zieken, oudere mensen en demente bejaarden. Hij is geestelijk verzorger geweest in een verpleeghuis. Nu is hij pastoraal vormingswerker voor gezondheids- en welzijnszorg. Dit boekje is ontstaan uit de verbreding van zijn taak. Niet alleen zieke en demente bejaarden, ook mensen die hun werk zijn kwijtgeraakt of een geliefde hebben verloren of ander leed moesten doormaken, samengevat in: afscheid nemen van iets - of iemand komen aan het woord. Inderdaad komen de mensen zelf aan het woord. De schrijver heeft geluisterd naar wat zij zeiden en naar wat zij juist niet zeiden. Op dagen waar het thema van dit boekje is behandeld, zijn meer dan duizend mensen geweest. De schrijver heeft naar hen geluisterd en hun indrukken en uitdrukkingen op zich laten inwerken. Zo brengt hij de titel in praktijk. Afscheid serieus nemen betekent: de mensen laten uitspreken, naar hen luisteren, hen uithoren. Dat is eigenlijk de centrale boodschap van het boekje. Ze wordt met weinig variatie gebracht. De hoofdstukken dragen verschillende titels, maar eigenlijk dezelfde inhoud. Alleen het illustratiemateriaal verschilt. Naar mijn gedachte kunnen we niet toe met het luisteren. Wij hebben allen een woord nodig van de andere kant, van God. Dat Woord klinkt hier spaarzamelijk, meestal slechts indirect. Dat is het onbevredigende van een boekje dat door luisteren vrede zoekt te brengen.

E.W. van der Poll, Op gespannen voet. Geschiedenis en Aktualiteit van Romeinen 13 en Openbaring 13. 108 blz., f. 20,75. Uitgeverij Kok, Kampen 1985.

Het is gebruikelijk om bij de behandeling van Romeinen 13 ook Openbaring 13 te betrekken. De door God gegeven overheid kan radicaal ontaarden. Dan is ze het tegenbeeld van wat ze zijn moet. De schrijver is een bekende vertegenwoordiger en woordvoerder van wat men noemt: „evangelische kringen”. In dit boek vergelijkt de schrijver beide hoofdstukken met elkaar. Hij stelt dat er een diepe overeenkomst is tussen het centrale gegeven van beide hoofdstukken. Hij ziet die overeenkomst hierin dat in beide hoofdstukken de missionaire gemeente geconfronteerd wordt met politieke machthebbers. Deze worden gemeten aan hun houding tegenover het heil. In Openbaring 13 wijzen ze dat af en vergrijpen ze zich eraan. In Romeinen 13 wordt de opdracht van de gemeente getekend. Wie voor missionaire gemeente invult „evangelischen” begrijpt dat de schrijver probeert de houding van de evangelischen tegenover de overheid en politiek te bepalen. Dat is een gespannen verhouding (zie de titel). Men kan ook zeggen: geen afwijzing en geen onvoorwaardelijke aanvaarding, maar een „strategisch compromis”. Deze aanvaarding geschiedt onder voorbehoud van het leven uit het heil. Als ik de consequenties zie waartoe de schrijver komt, zit hij in de buurt van de evangelisch radicalen. Toch blijft hij soms precies een stap bij hen vandaan. Bijvoorbeeld: niet het totaal wegdoen van kernwapens; wel het risico nemen van een eerste stap tot eenzijdige ontwapening en geen verdere uitbreiding. Het strategisch compromis betekent vanuit evangelische radicaliteit telkens een mogelijkheid tot vergelijk.

Er moet nogal wat losgelaten worden om tot deze uitleg van de overheid in Romeinen 13 te komen. Er wordt in Romeinen 13 niet gesproken over de rechtvaardiging van een defensieapparaat. Zelfs politioneel strafgeweld kan zich niet op goddelijk mandaat beroepen (blz. 71). Vandaar dat verzet tegen de overheid, bijvoorbeeld bij sociaal onrecht, niet slechts geoorloofd is, maar zelfs geboden is (blz. 85). De orde of instelling waarover Paulus in Romeinen 13 spreekt is niet een met de schepping gegeven orde, maar de doorbraak van het heil. Dit is dus in radicale zin een evangelische leer van de overheid. Merkwaardig dat de satan, waarvan in 1 Corinthe 5 : 5 wordt gesproken, dan de burgerlijke rechtbank is. Zou deze tekst zo „onevangelisch” moeten worden uitgelegd? Ik moet hier afbreken. Het is een boeiende studie, die mij echter niet overtuigd heeft. Het evangelische is hier vertrekpunt, in plaats van reddingsplank (met excuus voor het woord). Dan eindigt men vlak voor de doperse radicaliteit.

J. Dobson, Emoties, herkennen, begrijpen en vertrouwen. 113 blz., f. 19,90. Uitgeverij

J.N. Voorhoeve, Den Haag 1985.

Het gaat om vier onderwerpen: schuldgevoelens, romantische liefde, woede en interpreteren van indrukken. Ik vraag me af of deze vier thema’s wel strikt onder het onderwerp „emoties” vallen. Als we dit bezwaar wat terzijde laten, mag gezegd worden dat er nuchter en bijbels, praktisch en principieel aan de onderwerpen aandacht wordt gegeven. Het is een typisch Amerikaans boekje: voorbeelden uit de praktijk leiden het onderwerp in of illustreren de stelling. Uit eigen werk citeert de schrijver nog al eens. Elk hoofdstuk sluit af met „Studie-Discussiepunten”. Hierbij wordt steeds weer naar Bijbelplaatsen verwezen om deze bij beantwoording van vragen te betrekken. Dit genre kennen we in Nederland niet zo. Het is de moeite waard ermee kennis te maken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen