WILLEM TEELLINCK

Prof. dr. WJ. op ’t Hof, hoogleraar vanwege de Hersteld Hervormde Kerk aan de Vrije Universiteit en predikant op Urk, heeft een lijvige studie verricht naar de bekende ‘vader’ van de Nadere Reformatie Willem Teellinck. Deze beweging, waarin de geestelijke lijnen die in de Reformatie waren uitgezet, werden opgepakt, doorgetrokken en verdiept, werd door toedoen van Teellinck in gang gezet, in 1608, en trekt tot op de dag van vandaag zijn sporen in (vooral) reformatorisch Nederland; dat geldt voor de Chr. Geref. Kerken voor een goed deel, maar ook voor de verschillende denominaties van de Geref. Gemeenten en Oud-Geref. Gemeenten, de Geref. Bond en de HHK.

Op ’t Hof heeft allerlei, oudere maar ook nieuwere, gegevens over het leven en de geschriften van Teellinck opgespoord, verwerkt en op een rij gezet. Niettemin heeft hij zelf moeten vaststellen dat er, als het gaat om het (auto)biografïsch beeld van het voorwerp van zijn onderzoek, toch sprake is van een fragmentarisch en eenzijdig beeld; er is gebrek aan bronnen en daarom moet er noodzakelijkerwijs soms met veronderstellingen en aannemelijkheden gewerkt worden. De auteur heeft dat zo verantwoord mogelijk gedaan. Het gevolg is wel (hij zegt het ook zelf in de inleiding op blz. 5) dat er soms sprake is van combinatie van feiten uit verschillende tijdperken, die de vaart van het betoog niet ten goede komen. Waar dit zo is wat betreft de levensgang van Teellinck geldt het omgekeerde voor zijn geschriften: die zijn in ruime mate aanwezig en ze zijn ook in dit boek ‘uitgestald’: zestig in getal (waarvan de laatste elf als nagelaten werk). Het aardige van de werkwijze van Op ’t Hof is dat deze publicaties op een rij zijn gezet in chronologische volgorde en een korte typering ontvangen.

En zo beginnen we in Zierikzee, de geboorteplaats van Willem Teellinck. De gereformeerde kerk aldaar was toen in grote bloei: het kwam tot vier predikantsplaatsen en twee kerkgebouwen — ze staan er nòg. Zijn zoon zou er later nog predikant worden (en heel aardig: wonen in het huis dat heden ten dage nog Chr. Geref. pastorie is). Vervolgens ging de levensweg naar Haamstede-Burgh, waar hij als predikant begon (1606) — was er sprake van enige invloed van familiale/amicale connecties (blz. 87)…?. In 1613 leidde Gods weg naar Walcheren; de herdersstaf werd in Middelburg opgenomen; hij zou er blijven en uiteindelijk, in 1629, overlijden. Op ‘t Hof deelt deze periode in drie delen in. Allereerst wordt er een caesuur gemaakt bij 1629, net na de afloop van de synode van Dordrecht; voor Teellinck betekende dat het afvallen van een last van zijn schouders, en hij hervatte het gereedmaken van publicaties, dat bijna stil was komen te staan. Dan volgt een markering bij 1626: er kwam een aanzet voor een concreet actieprogram voor de reformatie van de zeden, die hem zozeer aan het hart ging.

Het eerste exemplaar van het boek is op zaterdag 13 september 2008 in de Nieuwe Kerk van Middelburg overhandigd aan drs. H. van Waveren, gedeputeerde van de provincie Zeeland tijdens de officiële herdenkingsmanifestatie van 400 jaar Nadere Reformatie. Een waardig mo(nu)ment!

n.a.v. WJ. op ’t Hof, Willem Teellinck. Leven, geschriften en invloed.

Uitg. De groot Goudriaan-Kampen 2008, 667 blz., € 49,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen