VRIJGEMAAKTE SCHUIVENDE PANELEN

Twee dikke boeken verschenen dit jaar bij uitgeverij De Vuurbaak, de uitgeverij die – zoals zoveel organisaties – vrijgemaakte wortels heeft, maar in de loop van de decennia bij de kerkelijk verschuivende panelen de verbreding heeft opgezocht. Als eerste is daar de biografie van de bekende journalist, politicus en jongensboekenschrijver Piet Jongeling. Verschenen ter gelegenheid van zijn 100e geboortejaar. Wie dit boek leest, beseft hoezeer de panelen in de loop van de jaren verschoven zijn: de tekst ademt de overzichtelijke geest van de eerste drie kwart van de vorige eeuw, waarin (om een voorbeeld te noemen) het verkrijgen van één extra zetel in de Tweede Kamer al een soort aardverschuiving was. In die tijd ontstond ook het vrijgemaakt-gereformeerde leven, en het was al even overzichtelijk. En in die tijd leefde Jongeling. ‘Zonder twijfel’; het is tekening van zijn persoonlijk geloofsleven: vast aangehaakt aan Gods rotsvaste beloften. Dat is geen theorie: zo kwam hij de drie jaren concentratiekamp in Sachsenhausen door. En zo verscheen hij op de eerste zondag na zijn bevrijding, samen met zijn vrouw, in de vrijgemaaktgereformeerde kerkdienst in Groningen. Geen twijfel mogelijk!

De naam Jongeling stond voor Gereformeerd Gezinsblad (het latere ND); hij heeft or gezicht aan gegeven. De naam stond ook voor het vroegere GPV, nu Christen-Jnie (schuivende panelen…). En hij dwong respect af door zijn duidelijke standounten, daar waar het Woord van God en de invloed daarvan op de samenleving n geding was; hij was het die bij de politieke stormen over de legalisatie van aborus de link legde naar euthanasie – en later bleek het profetisch geweest te zijn… We zien ook persoonlijke accenten: rond een kerkelijke schorsing, in een volledig uit de hand gelopen affaire rond een van de Holwerda’s bijv. (blz. 162 e.V.).

Het is begrijpelijk dat deze biografie de vraag oproept: waar zou Jongeling zich in het roerige heden van de Geref. Kerken (vrijg.) hebben aangesloten? En het is even oegrijpelijk dat daar vele opvattingen over zijn. We zullen het nooit weten, en dat noeft ook niet: een mens is per definitie kind van zijn tijd. Ook Jongeling, met zijn gaven in dienst van het Koninkrijk.

Dan ligt er vervolgens een dik kerkgeschiedenisboek op tafel, geschreven door mevr. Van Middelkoop. En ook hier de schuivende panelen: haar naam wordt verbonden aan de aloude kerkgeschiedenisboeken van CG. Bos – ze werkte er aan mee. Maar terwijl er daar sprake was van een (in de ogen van de toenmalige auteur) zeer rechtstreekse lijn van de Reformatie naar de Vrijmaking, is die in het huidige – zeer doorwrochte! – werk afwezig. En er is meer: rond de spanningen in de jaren ’60 in de GKv schrijft zij: ‘Aan beide kanten zijn de opvattingen wel eens te gauw vereenzelvigd met de wil van God’ (blz. 291). Wie daar de ogen voor open heeft, kan de kerkgeschiedenis met haar mooie, maar ook heel lelijke kanten indrukwekkend beschrijven. En dat gebeurt hier! Diepgravend, geestelijk-objectief en tot de laatste ontwikkelingen in de brede gereformeerde gezindte bijgewerkt.

n.a.v. Herman Veenhof, Zonder twijfel. Pieter Jongeling (1090-1985) journalist, politicus en Prins.

H.A.C. van Middelkoop, Kerken onderweg. Geschiedenis van kerken in Nederland. Uitg. Vuurbaak Barneveld 2009, 431 resp. 483 blz., € 24,90 resp.29,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen