DE OVERLEGGING VAN DE VERBORGENHEDEN VAN HET GELOOF Over de persoonlijke toerusting van de ouderling

DE VERBORGENHEDEN VAN HET GELOOF

De uitdrukking ‘verborgenheden van het geloof’ roept herinneringen op aan een woord dat in het Nieuwe Testament vooral door Paulus wordt gebruikt: mysterion. We vinden het bijvoorbeeld in I Tim. 3. ‘houdende de verborgenheid des geloofs in een rein geweten’ (vers 9) en: ‘de verborgenheid der godzaligheid is groot’ (vers 16). Het gaat om het heil van God in Christus, dat voor ons mensen een verborgenheid is, totdat de Heilige Geest het voor ons onthult. Denk aan het werk dat de drieënige God voor en in ons wil verrichten: de beschikking van het heil door de Vader, de verwerving van het heil door de Zoon en de toepassing van het heil door de Geest. Denk aan zaken als wedergeboorte, bekering en geloof. Rechtvaardigmaking. Heiligmaking. Aanneming tot kinderen. De geestelijke betekenis van de sacramenten. En niet te vergeten: de wijze waarop Gods kind door middel van bidden en Bijbellezen met de Heere communiceert. ‘Gods verborgen omgang vinden zielen waar Zijn vrees in woont’ (Psalm 25:7 berijmd).

De overlegging van bovengenoemde zaken heeft klaarblijkelijk te maken met het zich eigen maken van de Bijbelse leer. Dat is echter nooit los te zien van dat persoonlijk beleven van de verborgen omgang met God. Het gaat erom dat we ons als ambtsdrager voortdurend oefenen om vertrouwd te worden met waar het in het geloof om gaat. Geloof in dubbele zin opgevat: het geloof dat we belijden (fides quae) en het geloof dat we beleven (fides qua).

EEN HEILIGE PLICHT

Vanwaar de ernstige toon die het bevestigingsformulier aanslaat als het m.n. de ouderlingen wijst op de ‘schuldige’ plicht om zich hierin te oefenen? Daarvoor zijn allerlei redenen aan te voeren. Ik noem er twee. Te denken valt bijvoorbeeld aan de grote verantwoordelijkheid die we als ambtsdragers hebt gekregen. De Koning van de Kerk heeft zielen van andere mensen aan onze zorgen toevertrouwd. Voelen we dat nog wel eens als een last op onze schouders drukken? Wilhelmus á Brakel besluit de behandeling van het ambt van ouderling in zijn ‘Redelijke Godsdienst’ als volgt: ‘Gij zult Gode rekenschap geven over de zielen die u toebetrouwd zijn geweest. Indien gij ontrouw zijt geweest, wee u! Indien gij getrouw zijt geweest, wel u! Beeldt u niet in, dat er niet naar gezien zal worden, hoe gij het gemaakt hebt; zeker, de Heere zal u voor Zijn oordeel doen komen, en tot u zeggen: Geeft rekenschap van uw regering (…) Hoe hebt gij de zielen behandeld?’2

Een andere reden kunnen we vinden in de tijd waarin we leven. Maatschappelijk leeft het ideaal van een ‘kenniseconomie’, terwijl we in de kerk het gevoel hebben dat er steeds minder (parate) kennis aanwezig is. We staan als ambtsdragers zelf midden in deze tijd. Het is alweer dertig jaar geleden dat in een handboek ter toerusting van ouderlingen D. Koole opmerkte: ‘Door het voortgaande onderzoek van en door het ijverig graven in de achtergronden van het Woord van God is in de afgelopen jaren veel kennis en inzicht beschikbaar gekomen. Deze kennis lijkt zich echter voornamelijk op te hopen bij de professionele kerkelijke medewerkers en te weinig bij de ambtsdragers die voor hun werk in Gods kerk die kennis zo dringend behoeven.’3 Die opmerking werd gemaakt in 1982. En ik vrees dat ze in 2012 niet minder van toepassing is.

EEN STEM UIT HET VERLEDEN

Iemand die in een ver verleden serieus ‘werk’ gemaakt heeft van de toerusting van onder meer ouderlingen is de zeventiende eeuwse ds. Jacobus Koelman (1632-1695) geweest. Tegen het eind van zijn leven schreef hij het boekje ‘Het ambt en de pligten der ouderlingen en diakenen’ (1694).4 Dit werk bevat onder meer een uitputtende lijst van maar liefst 139 ‘bestieringen’ oftewel praktische tips voor de persoonlijke toerusting van (nieuw bevestigde) ouderlingen. Vandaag bekruipt je het gevoel dat het volledig opvolgen van die lijst met tips wel eens letterlijk ‘uitputtend’ zou kunnen werken. Daarom (in hedendaags Nederlands) een selectie van wat Koelman de ouderlingen aanraadt:5

1. Overtuig er u allereerst van dat u zelf wedergeboren en bekeerd bent, want gaven zonder genade en een kerkelijk ambt zonder geestelijk leven zullen voor uzelf niet ter zaligheid zijn en voor de gemeenteleden weinig tot stichting zijn.

2. Wees veel bezig in het gebed, voor uzelf en voor anderen, en wacht er u met name voor dat u niet in formuliergebeden blijft steken.

8. Overweeg veel die teksten, waarin beschreven wordt wat van een ouderling verwacht mag worden, zoals I Timotheüs. 3, Titus 1 enz.

9. Zoek onderlegd en ervaren te zijn in de stof van de catechese, om de waarheden te kunnen bewijzen en te beschermen tegen allerlei dwalingen.

10. Boven en voor alle boeken, lees en herlees voortdurend - met de kanttekenin gen - de Bijbel, opdat het Woord van Christus rijkelijk in u wone, en u machtig zult zijn in de Schriften, zoals Apollos, Aquila en Priscilla (Han. 18:24v.)

11. Oefen u steeds meer tot kennis van de innige praktijk der godzaligheid en van een evangelische wandel.

24. Lees meermalen de drie formulieren van enigheid.

32. Wees zelf zeer aandachtig, naarstig en eerbiedig in het betrachten van de openbare Godsdienst, in het horen van de prediking en in de gebeden; hierin moet u een voorbeeldfiguur voor anderen zijn.

136. Wanneer u uw ambtsperiode volgens de kerkorde uitgediend hebt, moet u uzelf ernstig afvragen waarin u in het uitvoeren van uw bediening tekort geschoten bent; enerzijds om u daarover voor de Heere te vernederen en verzoening te zoeken; anderzijds om u - zo nodig - daarover tegenover de kerkenraad te verootmoedigen én om, als u in de toekomst opnieuw tot het ambt geroepen wordt, die gebreken te verbeteren.

EEN PERSOONLIJKE ZAAK

Toerusting van ambtsdragers is voor ons gevoel vaak een zaak van gezamenlijkheid, van conferenties, periodieken en onderling gesprek. Zoals in het begin van dit artikel al is gezegd, ziet de redactie van Ambtelijk Contact daar terdege een taak, net als het comité dat de ambtsdragersconferenties organiseert. Ook het onderlinge gesprek tijdens kerkenraadsvergaderingen over dingen die de leer en/ of het leven voor Gods aangezicht aangaan, is van grote waarde. Koelman dringt echter - in navolging van het bevestigingsformulier - aan op die heel persoonlijke oefening en toerusting in de dingen die er het meest toe doen. Juist in een tijd waarin de agenda van de ambtsdrager eigenlijk altijd overloopt, doen we er goed aan onszelf op dit punt te onderzoeken. Zie ik het belang van deze zaken en stel ik Bijbelse prioriteiten? Is Gods Woord niet alleen de Bron van waaruit ik ambtelijk het zaad rondstrooi, maar ook en vooral de Bron waaruit ik zelf dagelijks put? Heb ik, die zo vaak tot openbare ambtelijke gebeden wordt geroepen, een binnenkamer waar ik voor Gods aangezicht mijn hart zowel uitstort als oplaad? En neem ik, bij alle informatie die dag in dag uit over mij uitgegoten wordt, de tijd om goed geestelijk voedsel tot mij te nemen? En hoe zit het met de ‘leesbril’ van de belijdenisgeschriften? Is die beslagen of is er sprake van helder zicht op de kernen van ons gereformeerd belijden?

NAAR HET VOORBEELD VAN CHRISTUS

‘Heb acht op uzelven en op de leer; volhard daarin; want dat doende, zult gij en uzelven behouden, en die u horen’ (I Tim. 4:16). Een aansporing die niet alleen voor Timotheüs en ook niet alleen voor predikanten, maar ook voor ouderlingen van belang is. En wie de persoonlijke toerusting in de verborgen omgang met de Heere serieus neemt, mag ook in dat opzicht zijn voorbeeld én krachtbron in die grootste van alle ambtsdragers vinden: de Heere Christus Zelf. Christus, Die zo thuis was in Gods Woord, dat Hij de duivel van Zich af kon slaan door te zeggen: ‘Er staat geschreven’ (Mat. 4:4,7,10). Christus, van Wie de evangelisten ons zo vaak vertellen dat Hij de eenzaamheid opzocht om biddend gemeenschap met Zijn Vader te oefenen (Mar. 6:46). Christus, Die kon zeggen: ‘mijn spijs is, dat Ik doe den wil Desgenen, die Mij gezonden heeft, en Zijn werk volbrenge’ (Joh. 4:34)

Ds. A. van der Zwan (1972) werd in 1999 tot predikant bevestigd en staat vanaf 2002 in Sliedrecht (Beth-El). Hij is sinds een jaar eindredacteur van Ambtelijk Contact.

1 Ambtelijk Contact wil in volle breedte CGK dienstbaar zijn, In: Reformatorisch Dagblad, 16 november 2011.

2 W. à Brakel, Redelijke Godsdienst, I.28.33, Utrecht z.j., blz. 682.

3 D. Koole, W.H. Velema (red.), Uit liefde tot Christus en Zijn gemeente. Een handreiking aan de ouderling, Kampen 1982, blz. 191v.

4 Als pdf-file gratis te downloaden via http://imagebase.ubvu.vu.nl/cdm/singleitem/collection/digi/id/2764/rec/3.

5 A.w., blz. 320v.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen