Voor Oud en Jong

I. 1 het jaar 1509 werd de Engelse koing Hendrik VII opgevolgd door zijn oon Hendrik VIII. Deze was de tveede zooni zijns vaders en dus oor geboorte geen troonopvolger. ijn broer Arthur stierf echter reeds 1 1502 en zo kwam het recht tot de roon op Hendrik. Deze nu zou on-er de leiding der goddelijke voorienigheid aanleiding geven, dat de lervormng in het Britse rijk grote oortgang zou maken.

'ijn overleden broeder Arthur was amelijk slechts kort gehuwd gelest met Catharina van Arragon, en tante van Keizer Karel V. De ugdige echtgenoten hadden geen inderen en zo vreesde Hendrik Vil, it de rijke bruidschat van de paanse prinses met haar weer naar ipanje e zou gaan. Om dit verlies teen te gaan vroeg hij, reeds spoedig a de dood van Arthur, de hand van atharina voor zijn zoon Hendrik. > ^artoe was echter eerst de toe-ie mming van de paus nodig, waar­ m dan ook'door Hendrik VII werd erzocht. , Hoewel dit niet zo gemak-^lijk ging en paus Julianus II lange 'id tegenstand bood', werd eindelijk oor heiïT de verlangde toestemming erkregen, Hendrik en Catharina [^rden nu verloofd, maar de huwe-ik-svoltrekklng werd ter wille van ^ jeugd van de bruidegom nog enis tijd uitgesteld. •'

; Ort daarop werd koning Hendrik ' " ernstig ziek, waarin het volk en ^t hof een straf des hemels zagen °or de overtreding van Gods gebod, ^arom verklaarde kroonprins Hen-••ik van het huwelijk af te zien. Toen hij echter in 1509 als Hendrik VIII de troon beklom werd de ziekte zijns vaders en de afgelegde gelofte vergeten en werd het huwelijk toch gesloten. Hendrik was toen pas 18 jaar oud. Hij deed veel van zich verwachten, ook voor de kerk van Rome, want hij was, onder de invloed zijner Spaanse vrouw, een ijverig voorstander van het pausdom. Dit toonde hij zo duidelijk mogelijk door zijn houding tegenover Luther. Nauwelijks toch was in Engeland het decreet van de Rijksdag te Worms bekend geworden, of hij beval het ten uitvoer te leggen en Luthers boeken volgens 's pausen bevel, te verbranden. De koning gaf aan Thoiftas Wolsey, zijn kapelaan, tevens kanselier van Engeland en kardinaal en legaat van Rome, de opdracht te zorgen, dat dit bevel zou uitgevoerd worden, waaraan deze met grote nauwgezetheid voldeed.

Koning Hendrik was hiermede echter nog niet tevreden. Hij, die door zijn volk zeer vereerd werd, zocht de eer van gans Europa, niet het minst van de paus, door een werkje te schrijven, onder de titel:

Verdediging der zeven sacramenten, tegen Martijn Luther, door de hoogst onoverwinnelijke koning'van Engeland en Frankrijk, Heer van Ierland, Hendrik, de achtste van die naam".

De paus beloonde Engelands koning met de titel; Verdediger des geloofs. Het zag er dus naar uit, dat Rome alleen een plaats zou hebben in het Britse koninkrijk. Maar God, Die alle dingefi werkt naar de raad van Zijn wil, beschikte het anders. Want juist deze koning Hendrik VIII zou aan de heerschappij van 't pausdom in Engeland een slag toebrengen, die nimmer geheel zou worden hersteld.

Wat toch gebeurde er? Onder de hofdames van koningin Catharina werd in het bijzonder opgemerkt Anna Boleyn, die door jeugd en schoonheid, maar ook door ernst en degelijkheid zich onderscheidde. Ook de koning merkte haar op en niet lang daarna vatte hij het voornemen op zich met haar in nadere betrekking te stellen. Anna wees echter alle voorstellen des konings met verontwaardiging van de haïid en liet zich door geen uiterlijke pracht verblinden.

Toch wilde Hendrik VIII zijn zin doordrijven. Daartoe was echter nodig, dat hij van Catharina gescheiden werd. Om dit te bewerken begon hij onverwacht weer gewetensbezwaar te krijgen in zake de nauwe graad van bloedverwantschap, welke er tussen hem en Catharina bestond. Op grond hiervan wendde hij zich tot paus Cle.mens VII, die echter niet bereid bleek om aan *het verlangen des konings te voldoen, aangezien hij maar al te goed begreep, wat er van het gewetensbezwaar van Hendrik VIII moest worden gedacht. Hij beriep zich daarbij op de toestem ming van paus Julianus, die zijns inziens niet herroepen mocht worden,

Dezfe weigering deed Hendrik VIII in toorn ontsteken en werd oorzaak, dat hij zich met zijn rijk van 's pausen gezag losscheurde en in Engeland de zogenaamde Staatskerk stichtte, waarvan hij zichzelve het hoofd verklaarde. Daarbij ondervond hij £frote steun van Thomas Cramner, Deze werd in 1489 geboren uit een aanzienlijk geslacht in het graafschap Nottingham, In zijn jongelingsjaren had hij zich met vlijt op de studie toegelegd én reeds op betrekkelijk jeugdige leeftijd stond hij bekend als een uitstekend geleerde. Een tijdlang bekleedde hij het leraarsambt in het Jesuïetencollege te Cambridge en hem werd het onderzoek opgedragen van de candidaten in de godgeleerdheid.

Toen de werken van Luthef en Erasmus in Engeland werden verspreid, kwamen ze ook in handen van Cramner, die er voor eigen leven zegen uit genoot en de vurige wens koesterde, dat hetzelfde licht in zijn vaderland mocht worden ontstoken. Zeer verblijd was hij, dat koning Hendrik VIII hem opmerkte en over vele dingen met hem raadpleegde. En toen Hendrik zich van de paus afscheidde, was het vooral te danken aan de invloed van Cramner, die inmiddels tot aartsbisschop van Canterburry was verbeven, dat .twee zeer gewichtige besluiten werden afgekondigd. Vooreerst, dat de Heilige Schrift, naar een Engelse vertaling van Covendale, in de kerken zou worden ingevoerd en ten tweede, dat allerlei misbruik, in de godsdienst ingeslopen, zou hervormd en verbeterd worden. Ook zou er een onderzoek worden ingesteld naar de toestand der kloosters. Strenge instructies werden gegeven aan hen, die dit werk zouden verrichten. Tevens was het hun taak de kloosterlingen te berichten, dat zij ontslagen waren van de eed van gehoorzaamheid aan de paus en dat de koning hen het bevel gaf de artikelen in hun statuten, die op die eed betrekking hadden, te schrappen. Bij de maaltijden zou in het klooster Gods Woord moeten gelezen worden, terwijl de monniken in de kennis van dat Woord moesten onderwezen worden, Zij schijnen er nu geen bezwaar meer tegen te hebben, zoals dat eertijds wel te recht onder hen het geval was, van uit het Vaticaan geregeerd te worden. Hoe veel te uitnemender en hoe veel te meer tot heil van ons volk zou hst zijn, indien zij er bereid toe bevonden werden, lom op de hechte grondslag van de ongewijzigde aloude Nederlandse Geloofsbelijdenis ééfi grote Protestantse partij te vormen, zoals dat hun zo dikwerf van de zijde der S.G.P, nu al jaren lang is voorgesteld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen