Herdenking van het 25-jarig Kamerlidmaatschap van Ds. Zandt

1925 - 15 September - 1950

Onder zeer grote belangstelling werd op Vrijdag 15 September te Utrecht in de grote zaal van Tivoli een samenkomst gehouden, waarin het feit, dat ds Zandt door des Heeren nederbuigende goedheid op die dag 25 jaren lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal geweest was, herdacht werd. Uit alle delen des lands waren de besturen van Provinciale en Satenkringverenigingen, alsook het bestuur van het Landelijk Verband van Studieverenigingen en voorts zeer vele leden der kiesverenigingen naar de oude Domstad opgetrokken om ds Zandt met dit heuglijke feit te komen gelukwensen en van hun grote aanhankelijkheid alsook van hun waardering voor het vele werk, dat ds. Zandt in die 25 jaren voor de Partij heeft verricht, te doen bijken. Reeds enkele maanden tevoren was met de voorbereiding voor deze herdenking begonnen. Mede op verzoek van uit de Partij bij het Hoofdbestuur binnengekomen verzoeken, kwam het Hoofdbestuur na bespreking in die vergadering buiten ds. Zandt om, tot de conclusie, dat dit feit niet onopgemerkt voorbij mocht worden gegaan, daar het van oordeel was, dat de onverdiende weldaden, die de Heere aan ds Zandt en met hem aan de Partij in dit feit bewezen had, ten volle waard zijn om herdacht te worden en daarvoor de Heere te erkennen en Hem alleen daarvan de ere te geven.

Het Hoofdbestuur benoemde uit zijn midden een commissie, waarin zitting kregen ds. van Dijk, Ir. van Dis, de heer Jansen en Ds. Dorsman.

Deze commissie vergaderde enkele malen, waarbij de genoemde personen, respectievelijk als voorzitter, secretaris, penningmeester en algemeen adjunct fungeerden.

Aan alle kiesverenigingen werd daarop een circulaire gezonden, waarin de nodige mededelingen werden gedaan om de leden der Partij, die in staat waren om de herdenking bij te wonen, daartoe in de gelegenheid te stellen. Tevens werden alle besturen der Provinciale- en Statenkringverenigingen uitgenodigd, benevens het bestuur van het Landelijk Verband van Studieverenigingen. Zoals reeds hierboven opgemerkt, hebben zeer velen aan deze oproep gehoor gegeven, zodat wij op een hoogst aangename dag mogen terugzien. Een dag, waarop niet nietige en ellendige mensen verheerlijkt werden, doch waarop de door God geschonken weldaden mochten gedacht worden. Bepaaldelijk die, welke gans verbeurd, aan ds Zandt en zijn echtgenote, die mede aan de zijde van haar man ter vergadering mocht zijn, bewezen waren. Ze zijn toch voorwaar niet gering te schatten, die weldaden, welke de Heere hun bewezen heeft, waar Hij hen 25 jaren lang voor elkander heeft willen sparen en bewaren, alsook dat het aan ds Zandt, evenals aan zijn onvergetelijke vriend ds Kersten, gegeven werd om naar de mate zijner krachten in de Kamer het pleit te mogen voeren voor de aloude, beproefde waarheid, zo, dat daarvan van gans niet bevriende zijde getuigd werd, dat de stem der Dordtse Synode thans in de Kamer werd gehoord. Zeer terecht heeft het Hoofdbestuur toegegeven aan de aandrang om deze herdenking niet onopgemerkt en stilzwijgend te laten voorbijgaan, maar Gods weldadigheden, naar de eis van Zijn Woord, in een onderling samenzijn eerbiedig te gedenken. Ware dit niet geschied, dan zou dit, gelijk ds van Dijk en ook ds Zandt in hun redevoeringen opgemerkt hebben, van snode ondankbaarheid jegens God de Heere getuigd hebben.

11 ier moge dan een voorlopig kort verslag volgen van het verloop der bijeenkomst.

Omstreeks 11 uur opende de voorzitter der Commissie, ds van Dijk van Gameren, haar, waarna aan de commissie van ontvangst, bestaande uit de hoofdbestuursleden Joh. de Kok en ir. van Dis werd verzocht om ds. en mevrouw Zandt de vergaderzaal binnen te leiden. Nadat zulks geschied was en ds en mevrouw Zandt de voor hen bestemde zitplaatsen hadden ingenomen, liet de voorzitter zingen Psalm 103 : 1, las daarna voor Psalm 77 en ging voor in gebed.

Hierna sprak ds van Dijk een openingswoord, waarin hij begon met er op te wijzen, dat het geheel onjuist, ja onwaardig is geweest, om de voorstelling te geven, als zou er op deze dag een huldiging van ds Zandt plaats hebben, gelijk in tal van bladen, ook kerkelijke, is gedaan. De Heere moge ons, aldus ds van Dijk, er voor bewaren om dat te doen. In de mens toch valt er niets te prijzen. Neen, de Vofst der aard', is alleen alle hulde waard. Niettemin ligt het gevaar er om in de mens op te gaan, daar wij van nature liever de dominee zijn in plaats van een dominee, liever de ouderling dan een ouderling. Het grootste voorrecht is echter, als wij maar de laagste plaats mogen innemen en het moge worden: Wij niets, de Heere alles.

Spreker koos vervolgens als thema van zijn rede Psalm 77 : 12: Ik zal de daden des Heeren gedenken; ja, ik zal gedenken Uw wonderen van oudsher. Het is het voornemen van het Hoofdbe­

stuur deze rede, alsook die van ds Zandt en al de andere bij deze gelegenheid gehouden redevoeringen en toespraken in een afzonderlijk gedenkschrift, waarin allicht ook enkele foto's zullen worden opgenomen, uit te geven, hetwelk alsdan tegen een nader te bepalen prijs voor een ieder bij de administratie van „De Banier" verkrijgbaar zal worden gesteld. Na zijn rede beëindigd te hebben, liet ds van Dijk zingen Psalm 77 : 7, waarna hij aan ds Zandt verzocht zijn herdenkingsrede uit te spreken, aan welk verzoek deze gevolg gaf en haar daarna in bewogen bewoordingen hield. Gode alleen de eer gevende, gedacht ds Zandt in zijn rede de door hem geheel verbeurde weldaden, hem 25 jaren als Kamerlid geschonken; bracht hij tevens naar voren het wedervaren der S.G.P. gedurende die jaren, waarbij hij haar dank zeide voor de grote toegenegenheid en trouw, welke zij hem al die jaren bewezen had en memoreerde hij de vele opofferingen, die zijn vrouw zich gedurende al die tijd ter wille van de vele werkzaamheden voor de S.G.P. en van zijn veelvuldig gehouden predikaties, had willen getroosten, waarbij hij ook melding maakte van de onafgebroken innige vriendschap met ds Kersten. Op het einde van zijn rede sprak ds Zandt de hoop en het vertrouwen uit, dat er in het verdere verloop van de dag niet de minste sprake zou zijn van schepselverheerlijking, dewijl hij in die jaren hoe langer hoe meer bevonden had, dat hij uit en van zichzelf niet dan een onnutte dienstknecht was en dat hem dus niet de minste eer toekwam, maar alleen de vrije genade Gods, aan hem gans onverdiend bewezen.

Tenslotte verzocht ds Zandt de aanwezigen met hem te willen zingen Psalm 25 : 2.

Nogmaals zij hier opgemerkt, dat in dit verslag slechts een heel korte weergave is gegeven van de rede van ds Zandt, als ook van de redevoeringen en toespraken der andere sprekers, dewijl het in hel voornemen ligt daarvan een uitvoerige en zo mogelijk geheel volledige weergave te geven in het reeds aangekondigde gedenkschrift.

Hierna ging ds van Dijk er toe over om, hoewel ds Zandt van stonde af aan het Hoofdbestuur en dus mede aan de commissieleden, te kennen had gegeven, dat hij geen geschenken wenste te ontvangen, enkele geschenken aan ds en mevrouw Zandt aan te bieden. Ds van Dijk merkte daarbij op, dat hoe gaarne hij ook aan de wensen van ds Zandt overigens voldeed, de commissie gemeend had, ditmaal daaraan geen gehoor te hebben mogen geven, daar zij van oordeel was, dat een stoffelijk aandenken aan deze zo heugelijke herdenking niet mocht ontbreken.

Hij merkte op, dat de commissie er achter was gekomen, dat ds Zandt een boekenkast zeer wel kon gebruiken. Daarom had de commissie besloten om een deel der vrijwillig bijeengebrachte gelden daarvoor te bestemmen, opdat ds Zandt te allen tijde een klaar bewijs voor zijn ogen zou hebben van de grote toegenegenheid en aanhankelijkheid, welke de S.G.P. hem toedraagt.

Daar de commissie niet eerder geweten had, dat ds Zandt een boekenkast zeer ten dienste zou zijn, kon pas' vrij faat opdracht tot het maken daarvan gegeven worden. In plaats van de kast — die toch niet of althans hoogst bezwaarlijk in de zaal had kunnen vertoond worden — stelde de voorzitter ds Zandt een keurige tekening daarvan ter hand.

Vervolgens was de commissie er eenparig en ten volle van overtuigd, dat in elk geval aan Memouw Zandt, die 25 jaren lang zich zo vele opofferingen door gedurige afwezigheid van haar man, ook voor de S.G.P. getroost had, een blijk van waardering diende te worden aangeboden, zoals ds van Dijk in treffende woorden zeide. Hij bood mevrouw Zandt een sierlijk zilveren roomstel met een inscriptie aan, die als volgt luidt:

Ter herinnering aan het 25-jarig lidmaatschap van ds Zandt van de Tweede Ka-« mer der Staten-Generaal, aangeboden aan zijn echtgenote door de Staatkundig Gereformeerde Partij.

Hierna kwam ds van Dijk nog met een grote verrassing voor ds Zandt, namelijk met een postcheque, waarop een bedrag van niet minder dan ƒ 2278, 50 voorkwam, zijnde het totaal van de vrijwillig door leden en vrienden der Partij geschonken bijdragen na aftrek van de bedragen, benodigd voor de beide hiervoor genoemde geschenken.

Ontroerd en aangedaan door de grote blijken van waardering, dankte ds Zandt mede namens zijn vrouw met enkele korte woorden voor de aangeboden geschenken, waarbij hij nadrukkelijk verklaarde, dat, hoewel hij de geschenken en de postcheque zeer waardeerde, hij het bedrag der cheque niet wilde aanvaarden, maar dit in overleg met het Hoofdbestuur gaarne ten bate der S.G.P. wenst bestemd te zien.

Aslnu gaf de voorzitter aan ds Kersten van Genemuiden de gelegenheid om na­ mens zijn famiHe het woord te voeren. Ds. Kersten hield een toespraak, welke van grote waardering voor de persoon van ds Zandt en diens werk getuigde. Ook sprak hij daarbij van de grote en innige vriendschap, welke wijlen ds Kersten steeds van ds Zandt ondei-vonden had, daarbij opmerkende, dat zij broeders waren en als broeders met elkander hadden omgegaan.

Op het einde van zijn toespraak bood hij namens zijn familie aan ds Zandt een fraai geschenk aan, bestaande uit een étui met een Parker vulpenhouder en vulpotlood, beide met gouden dop. Onder de diepe indruk van dit geschenk vermocht ds Zandt slechts met een paar hartelijke woorden ds Kersten en diens familie daarvoor te danken.

Alsnu stelde de voorzitter voor een collecte te houden ter bestrijding van de onkosten van deze dag, waarbij hij nadrukkelijk verklaarde, dat er slechts één collecte zou gehouden worden. Daarbij liet hij zingen uit Psalm 119 de verzen 3, 67 en 72.

De collecte bracht met nagekomen giften ongeveer 700 gulden op, een mooi bedrag, dat als opbrengst van de collecte de voorzitter met verheuging en dank aan de vergadering in de middagvergadering bekend maakte. De vergadering werd na het zingen van bovenstaande verzen geschorst.

i\l a de pauze heropende de voorzitter de geschorste bijeenkomst en gaf het woord aan ir. van Dis.

Deze wenste ds Zandt namens de S.G.P. oprecht geluk met deze herdenking, zeide hem, wat zijn persoon betreft, hartelijk dank voor de ondervonden vriendschap en steun, als ook zijn echtgenote voor de steeds betoonde vriendelijkheid en gastvrijheid en ging vervolgens in op het verleden der Partij, waarbij hij naar voren bracht, hoe hij in 1925 voor het eerst ds Kersten en ds Zandt in een openbare vergadering, gehouden te Utrecht in het gebouw voor K. en W., hoorde spreken en in de daarop volgende avond twee sprekers, die voor de A.R. Partij optraden, beluisterde, van wie er één, een predikant, de wens uitsprak, dat de S.G.P. een vroegtijdige dood mocht sterven. Ook bracht Ir. van Dis enkele bijzonderheden uit de parlementaire geschiedenis ter sprake.

Vervolgens kreeg de heer Kodde als lid van het Hoofdbestuur het woord. Deze verklaarde er zijn grote ingenomenheid mede, dat er van een huldiging van ds Zandt geen sprake was en dat, als het in die vorm zou aangekondigd zijn geworden, er lang niet zo veel belangstelling zou geweest zijn als thans het geval is.

Spreker wenste ds. en mevrouw Zandt geluk met deze heuglijke dag en wees er o.m. de S.G.P.ers op, dat het niet alleen met de naam van Staatkundig Gereformeerd goed te maken is, maar dat, zal het wel zijn, de oude waarheid ook beleefd moet worden. Ook op staatkundig terrein, overeenkomstig het onverminkte artikel 36 der aloude Nederlandse Geloofsbelijdenis, dat aan het streven der S.G.P. ten grondslag ligt.

Vervolgens sprak de heer Kodde de wens uit, dat de Heere ds Zandt nog menig jaar voor zijn vrouw en de Partij mocht sparen, daarbij ook — zo ver als mensen dat past — zijn dank betuigende voor het werk, dat ds Zandt in en buiten de Kamer had mogen verrichten.

Tenslotte verzocht de heer Kodde de vergadering om te zingen Psalm 118 : 7.

Hi .ierna boden de afgevaardigden der Provinciale besturen hun gelukwensen namens de verschillende Provinciale Verenigingen aan.

Mede met het oog op de plaatsruimte in De Banier en voornamelijk, dewijl deze toespraken in het gedenkschrift zo uitvoerig en letterlijk mogelijk zullen weergegeven worden, menen wij in deze thans te kunnen volstaan met het vermelden van de namen der afgevaardigden, terwijl wij van oordeel zijn, dat hierbij een uitzondering behoort gemaakt te worden voor de veteraan, het hoofdbestuurslid de heer de Kok, die reeds vanaf 1919 zitting in het Hoofdbestuur heeft.

Deze begon met de gelukwensen aan te bieden namens de Provinciale Vereniginig Zeeland en zeide, dat het enige tijd na het oprichten der S.G.P. er zo voorgestaan heeft, dat bij het toenmalige Hoofdbestuur meermalen de vraag opgekomen en besproken is, of men de Partij maar niet zou opheffen, hetgeen door Gods goedheid voorkomen is, er tevens op wijzende, dat men er zich niet over behoeft te verwonderen, dat de vijandschap losbrandt, als men Gods Woord en Wet tot richtsnoer voor alle particuliere en overheidsdaden stelt.

Namens de Provinciale Vereniging Zuid- Holland sprak de heer Vermeulen uit Alblasserdam, namens die van Gelderland de heer Dekker, godsdienstonderwijzer te Epe; namens die van Noord-Holland de heer Mans uit Aalsmeer; namens die van Utrecht de heer van Bochove van Zeist; namens die van Overijssel de heer «. d. Weerd uit ZwoUerkerspel; namens die van Noord-Brabant de heer Kornet uit Werkendam en namens die van Friesland de heer Verboom, godsdienstonderwijzer te Kollum, op wier toespraken, zoals gezegd, nader in het gedenkschrift teruggekomen zal worden. Namens het Landelijk Verband van Studieverenigingen sprak ds Dorsman, van wiens toespraak ten opzichte van het gedenkschrift hetzelfde geldt als van die van de afgevaardigden der Provinciale Verenigingen. Alleen zij dit thans nog vermeld, dat ds Dorsman na het beëindigen van zijn toespraak als voorzitter van het Landelijk Verband van Studieverenigingen ds Zandt het volledige werk van ds Abraham van de Velde: , , De Wonderen des Allerhoogsten", in een voor deze gelegenheid speciaal gemaakte lederen prachtband en voorzien van het nieuwste portret van ds Zandt, in hartelijke bewoordingen aanbood. Alsnu sprak ds van Dijk in de eerste

plaats enkele woorden van dank tot de leden der commissie voor het vele werk, dat zij ten behoeve van deze herdenkingsdag belangeloos verricht hadden. Vervolgens bracht hij de sprekers voor hun woorden en de aanwezigen, die in zo groten getale aan de oproep der commissie gehoor hadden gegeven, ten zeerste dank.

Tevens werd door hem een woord van dank gericht aan de leverancier, die het geschenk voor mevrouw Zandt tegen zulk een belangrijke korting heeft geleverd. Ook werd aan de regelingscommissie, bestaande uit leden van de kiesvereniging te Utrecht door de Voorzitter dank gezegd voor de uitnemende regeling en het uitstekende verloop van de bijeenkomst.

Op verzoek van het Hoofdbestuurslid, de heer Kodde, werd daarop ds Zandt staande toegezongen de bekende zegenbede uit Psalm 134 : 3.

Gekomen aan het einde der vergadering verzocht de voorzitter aan ds Zandt een slotwoord te willen spreken en met dankzegging te willen eindigen.

Zichtbaar ontroerd en overweldigd door het gedenkwaardige van deze dag, deed ds Zandt dit in korte bewoordingen, waarin hij nogmaals de Partij dank betuigde voor al de trouw, liefde en aanhankelijkheid, hem bewezen, alsook voor de attentie, aan zijn vrouw geschonken, benevens voor de geschenken, hem en zijn vrouw gegeven. Daarbij deelde hij mede, dat hij het bedrag van de hem overhandigde cheque, groot bijna 2300 en de Heere alles moge zijn. gulden, hoewel dit bedrag ten zeerste waarderende, niet wenste te aanvaarden en dit in overleg met het Hoofdbestuur ten bate van de S.G.P. wüde bestemd zien. Tevens gedacht ds Zandt hierbij nogmaals zijn onvergetelijke vriend ds Kersten, om tenslotte te eindigen met dankzegging.

Hierbij wordt ook nog op verzoek van en namens ds Zandt melding gemaakt van en dank gebracht voor de bloemen uit de pastorietuin te Schelluinen, voor die van een vriend uit Aalsmeer, voor de bloemenmand van het personeel van De Banier, alsook voor de prachtige bloemvaas met zilveren voet van het Hoofdbestuur met inscriptie, die aldus luidt:

1925 15 September 1950 Van het Hoofdbestuur der S.G.P.

en tenslotte nog een bloemstuk van een partijgenoot, die onbekend wenst te blijven.

Va an onderscheidene kanten werd ons ongevraagd spontaan medegedeeld, dat men het een mooie dag gevonden had. Moge in alles de Heere, Die toch alleen alle lof en ere toekoöit, in deze de ere toegebracht worden en mogen degenen, die de Geest der genade en der gebeden ontvangen hebben, de S.G.P. en haar Kamerleden in hun zo veelvuldige en moeilijke arbeid in hun gebeden aan de troon der genade opdragen en zij daarbij niets

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen