Rome's verdraagzaamheid

Zaterdag 2 September jongstleden was het Centrum voor Staatkundige Vorming — een r.k. vereniging — ter herdenking van zijn vijfjarig bestaan te Utrecht in vergadering bijeen.

In die vergadering gaven twee inleiders hun inzicht ten beste over het onderwerp: „Katholicisme, verdraagzaamheid en democratie naar Nederlandse verhoudingen". Een onderwerp, dat wel met opzet en met bijzondere bedoelingen gekozen zal zijn. Daar is toch alle reden voor, dat men in een r.k. kring juist dit onderwerp ter behandeling koos. Van die zijde toch is in menig blad geconstateerd, dat er een toenemende ongerustheid bij de Protestanten valt waar te nemen over Rome's onverdraagzaamheid en dezen zich met steeds klimmende bezorgdheid afvragen, wat er ten aanzien van hen zal gebeuren, als de r.k. eenmaal in de meerderheid zijn. Geen wonder, dat die ongerustheid onder de Protestanten steeds toeneemt, als zij vernemen, hoe de Protestanten in Spanje en in menig Zuid-

Amerikaans land vervolgd en onderdrukt worden.

De eerste inleider, mr. dr. J. J. Loeff, die de principiële kant der rooms-katholieke verdraagzaamheid behandelde, zeide .daarvan volgens de verslagen in de dagbladen (waaronder ook dat van het r.k. dagblad „De Volkskrant"), onder meer het navolgende:

„Inderdaad kan de katholieke kerk er niet van afzien het Woord Gods op alle levensgebieden tot gelding te brengen. Toch zullen de katholieken, als zij de meerderheid hebben, dat beginsel niet zonder meer op alle gebieden van het staatkundig leven gaan toepassen. Dit zou een gebrek aan werkelijkheidszin onderstellen. Het is nodig, dat men dan niet uitgaat van de door socialisten en liberalen aangehangen volutarische staatsopvatting, waarbij de helft plus één beslist. De katholieken stellen hiertegenover de „idéé gouvermentale", hetgeen be­ tekent, dat zij slechts een geringe mate van zekerheid zullen hebben over de staatkundige juistheid van een besluit, als zij dit met een kleine meerderheid moeten doorvoeren. Staatsmanswijsheid zal hier beslissen".

Wel werd tevens door de inleider gezegd, dat van een katholieke meerderheid in Nederland niet het minste gevaar te duchten valt.

Het zal een opmerkzame lezer niet ontgaan, hoe vaag en hoe zwevend en daarom hoegenaamd nietszeggend deze uitspraak is. Hierbij is weder de oude taktiek van Rome gevolgd, , waarvan Marnix van St. Aldegonde in zijn veiinaard werk „De Bijenkorf" zeer terecht schreef, dat Rome even gemakkelijk ja als neen zegt, soms ja zegt en neen doet en dan weder neen zegt en ja doet, of ook wel zo spreekt, dat zij noch ja noch neen zegt en ook alzo spreekt, dat zij beide tegelijk ja en neen zegt, al naar mate zulks bevorderlijk is om haar doeleinden te bereiken, of, zoals dr Kuyper dat omstreeks 1878 schreef, dat Rome de Januskop vertoont.

Verdraagzaamheid wordt de Protestanten bij Rome's meerderheid toegezegd, maar daar wordt tevens bij gezegd, „dat de katholieke kerk er niet van af kan zien het Woord Gods op alle levensgebieden tot gelding te brengen". En nu behoeft het geen nader betoog, wat bij Rome het zwaarst geldt: haar kerk en haar leer. ... of de verdraagzaamheid. Men behoeft hier slechts, om van zovele andere dingen, die Rome als een onverdraagzame macht kenmerken, te zwijgen, te denken aan de eed, welke een bisschop bij de aanvaarding van zijn ambt aflegt, waarbij hij bij God zweert, dat hij „de ketters en scheurmakers en hen, die opstaan tegen de heilige vader en zijn opvolgers, naar vermogen vervolgen en bestrijden zal". Rome huldigt het totaliteitsbeginsel. Zij zegt de waarheid te hebben eii acht zich verplicht om wat zij leugen heet op allerlei wijze met de haar ten dienste staande middelen te be­ strijden. Zij huldigt nog immer het beginsel: „Cogite intrare", dwingt ze om in te gaan. Zij heeft nog nimmer de uitspraak van Thomas van Aquino herroepen, die luidt, dat een ketter in zijn bloed getroffen moet worden en ook al evenmin herroepen de vele banvloeken van het concilie van Trente, waarbij de Protestanten en hun leer ter helle verwezen worden.

Die Protestant, die zich dan ook door de rede van mr. dr. Loeff gerust laat stellen, die moet wel een kalf in zijn hoofd hebben. De staatsmanswijsheid zal tenslotte beslissen.... nu, met zulk een uitspraak kan men alle kanten uit. Te meer, als men weet, dat die in de hoogste instantie door het onverdraagzame Rome geleid en bestuurd wordt.

Wij zullen aan deze rede geen woord meer verspillen; de vervolgingen der Protestanten door Rome in Spanje, in Italië, in Peru en in zo menig ander Zuid- Amerikaans land wijzen het klaar en helder uit, welke kant Rome op koerst als zij in enig land de baas kan spelen. De tweede inleider, professor Verbenne, zeide onder meer, dat „ondanks alle voorvallen na de Reformatie in Nederland verdraagzaamheid beoefend was". Hij was wel zo wijs om niet te zeggen wat er voor de Reformatie voorgevallen was, toen onder heerschappij van Rome duizenden bij duizenden Protestanten gebrandmerkt, gemarteld, onthoofd, verbrand zijn, en van hen er zelfs levend begraven zijn. Had hij dit gezegd, dan zou hij Rome naar waarheid getekend hebben, dat in der waarheid onverdraagzaam is.

Mogen de Protestanten hierbij het spreekwoord gedenken: Als de vos de passie preekt, boer pas op je ganzen. Want men kan er vast op aan, dat Rome alles aan haar laars zal lappen, ook hetgeen de heer Loeff gezegd heeft, wanneer zij de teugels eenmaal vast in ons land in handen heeft.

Daarom, Nederlandse Protestanten, op uw zaak waar het nog tijd is. let

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen