Nadere beschouwing over de Tweede Kamerverkiezingen

De provincie Overijssel

Van bovengenoemde provincie gaan wij thans in alphabetische volgorde de uitslagen weergeven van de Tweede Kamerverkiezingen, zoals die van de daarin liggende gemeenten geweest zijn. Daarbij vermelden wij eerst het aantal stemmen, dat de S.G.P. in 1952 verkreeg en daarna tussen twee haakjes dat van 1948. De uitslagen luiden dan als volgt: Almelo 217 (131); Ambt-Delden 3 (3); Avereest 36 (35); Bathmen 3 (5); Blankenham O (0); Blokzijl 10 (10); Borne 29 (26); Dalfsen 44 (44); Denekamp 3 (4); Deventer 90 (88); Diepenheim 4 (5); Diepenveen 11 (17); Enschede 231 (208); Genemuiden 641 (561); Giethoorn O (3); Goor 12 (4); Gramsbergen 5 (10); Haaksbergen 9 (9); Den Ham 30 (11); Hardenberg 22 (18); Hasselt 86 (62); Heino 2 (3); Hellendoorn 202 (119); Hengelo 83 (60); Holten 23 (16); Kampen 1281 (1353); Kuinre 1 (0); Losser 7 (2); Markelo 20 (25); Nieuwleusen 154 (133); Noord-Oostpolder 138 (-); Oldemarkt 4 (3); Oldenzaal 8 (10); Olst 20 (26); Ommen 51 (74); Ootmarsum 2 (2); Kaalte 4 (11); Rijssen 2945 (2462); Stad Delden 1 (1); Staphorst 1429 (1264); Steenwijk 29 (25); Steenwijkerwold 39 (25); Tubbergen 13 (6); Urk 390 (399); Vollenhoven 44 (52); Vriezenveen 532 (432); Wanneperveen 19 (17); Weeselo 2 (13); Wierden 542 (467); Wijhe 29 (23); IJsselmuiden 1084 (1111); Zwartsluis 57 (52); Zwolle 386 (415); Zwollerkerspel 271 (212).

Bij een aandachtige beschouwing van de vermelde uitslagen, kan het de lezers niet ontgaan zijn, dat er in Overijssel nog heel wat gemeenten zijn (zelfs twee. Blankenham en Giethoorn, waarin de S.G.P. geen enkele stem verkreeg) waarin zij maar een kleine aanhang blijkt te hebben, gelet op het geringe aantal stemmen, dat op haar lijst is uitgebracht. Dat is jammer genoeg het geval in de kop van Overijssel; te jammerlijker waar de classis Steenwijk in vroeger eeuwen rechtzinnig was en het gedurig voor de leer der vaderen heeft opgenomen. Daar is het nu echter ver vandaan. Deze leer is er nu zoek; hetgeen ons wel heel overtuigend blijkt uit het o zo geringe aantal stemmen op de S.G.P.-lijst.

Vollenhove spant daarin, wat het stemmenaantal voor de S.G.P. betreft, hoewel zij bij de laatste verkiezing in stemmen iets terug liep, nog steeds de kroon. Dan komen aldaar Steenwijkerwold en Steenwijk en ook Wanneperveen aan de beurt, waarin de S.G.P. in stemmen vooruitging, en wel in Steenwijkerwold het meest. Overigens is het verval in de kop van Overijssel wel zeer groot. Gelukkig is dat in die mate lang en lang niet het geval in de daaraan grenzende gemeenten Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis, al ondergaat men ook aldaar de invloed van onze tijdgeest, die vierkant indruist tegen datgene, waarvoor onze Gereformeerde voorouders eenmaal goed en bloed opgeofferd hebben. Genemuiden bracht zelfs een verrassend groot aantal stemmen voor de S.G.P. uit de bus, maar eens eventjes 80 stemmen meer dan in 1948, terwijl ook Hasselt en Zwartsluis, in Hasselt meer dan in Zwartsluis, een vooruitgang te aanschouwen geven.

Bezien wij Deventer en omgeving, dan is de uitslag daarin ook maar mager voor de S.G.P. Letten wij echter op de zeer lichtzinnige geest, die aldaar heerst, dan moet men zich nog verwonderen, dat de S.G.P. het in Deventer tot 90 stemmen heeft kunnen brengen, alsook dat het stemmenaantal van de S.G.P. van de in de buurt van Deventer gelegen Overijsselse gemeenten nog is wat het is.

Dat er in Overijssel zo vele gemeenten zijn, waarin de S.G.P. weinig ingang vindt, heeft ook bovendien daarin nog zijn oorzaak, dat er in het Oosten van die provincie ettelijke gemeenten zijn, waarin de bevolking voor een zeer groot deel uit r.k. bestaat, en de Protestanten, die er nog in gevonden worden, over het algemeen geheel vervreemd zijn van de oude, beproefde waarheid en deswege van de beginselen en het streven van de S.G.P. niets moeten hebben. Dit toont het stemmenaantal in plaatsen als Ambt- Delden, Stad Delden, Tubbergen, Winselo en andere in deze streek gelegen gemeenten wel heel duidelijk aan.

Wat de steden in Overijssel betreft, het is alleen Kampen, dat boven de 1000 stemmen voor de S.G.P. heeft uitgebracht. Dat in deze stad de leer, weUce n-aar de godzaligheid is, nog op prijs gesteld wordt, is des te merkwaardiger, omdat er in de jaren 1618 en 1619 remonstrants gezinde predikanten stonden, die echter gelukkig op de bevolking niet zulk een invloed uitgeoefend hebben als in het naburige Zwolle, waar in vroegere eeuwen ook predikanten gestaan hebben, die van de leer van de drie formulieren van enigheid min of meer afweken, terwijl Deventer al heel en heel ver is afgeweken van Ds. Revius, die in zijn gedichten en predikaties betoond heeft een warme voorstander en getuige te zijn van de leer, welke naar de godzaligheid is. Wat de andere steden, Zwolle, Almelo, Hengelo en Enschede aangaat, daarin is de tijdgeest ook zeer diep ingedrongen en daarin ondervinden onze vrienden al heel sterk welk een hoogst moeilijk arbeidsterrein zij hebben te bewerken. ,

Zwolle liep in stemmenaantal iets terug. Hengelo, al ging het in stemmenaantal vooruit, hetgeen nog een gunstig teken is, bleef daarin zelfs nog bij Deventer ten achter. Almelo deed een mooie sprong voorwaarts, waar het van 131 zelfs op 217 stemmen kwam, terwijl ook Enschede een goede schrede voorwaarts deed. Over Stad Delden en Stad Vollenhov< 5 hebben wij reeds het onze gezegd.

In deze is het wel zeer merkwaardig, dat er in Overijssel vier gemeenten zijn, welke in stemmenaantal boven de 1000 uitkwamen, welke met hun vieren 6738, dat is nog 1000 boven de helft van de 12.278 stemmen van dit gewest, voor de S.G.P. hebben opgeleverd. Het zijn de gemeenten Rijssen, Staphorst, Kampen en IJsselmuiden, waarin de beginselen der Reformatie diepe wortelen hebben geschoten. Rijssen, dat in deze provincie altijd nummer één was in stemmenaantal voor de S.G.P., deed het deze keer al bijzonder best. Het kwam met een vermeerdering van bijna 500 stemmen uit en klom van 43, 1 tot 47, 2 percent, bleef alzo nog slechts 3 percent beneden de helft van het in Rijssen totaal uitgebrachte aantal stemmen. Ook Staphorst leverdo voor de S.G.P. een mooi resultaat op. Van 1264 steeg het daar tot 1429 stemmen en van 29, 4 tot 31, 4 percent. Daartegen gingen Kampen en IJsselmuiden in stemmen achteruit, hetgeen wel voor een zeer groot deel te wijten zal zijn aan het feit, dat het Gereformeerde Politieke Verbond met een eigen lijst uitkwam, wat zijn invloed ook in andere gemeenten heeft doen gelden. In Kampen verwierf het Verbond 1000 en in IJsselmuiden 297 stemmen.

Wat de tot dusver nog niet besproken gemeenten aangaat, gaven zowel Hellendoorn en Nieuwleusen als Vriezenveen en Wierden en ook Zwollerkerspel voor de S.G.P. een mooie uitslag te zien; in Hellendoorn een vooruitgang van 83, in Nieuwleusen een van 21, in Vriezenveen een van 80, in Wierden een van 75 en in Zwollerkerspel een van 59 stemmen, terwijl Urk wel enigermate teleurstelde, daar het van 399 in 1948 tot 390 stemmen daalde en de Noord-Oostpolder, waarin men voor het eerst voor de Tweede Kamer stemde, 138 stemmen opleverde.

Voorts valt nog op te merken, dat de nog niet genoemde gemeenten ons geen aanleiding tot nadere bespreking geven. Zoals de lezers zelf uit de opgave kunnen opmerken, bleven zij. Ommen uitgezonderd, waarin de S.G.P. aan stemmen verloor, alle beneden de 50 stemmen, hetgeen voor ons geen reden zou zijn om ze niet nader te bespreken, ware het niet, dat de stemmen van de S.G.P. daarin op vrijwel dezelfde hoogte gebleven waren, in de ene gemeente wat vooruit en de andere wat achteruit. Wij besluiten dan ook, mede om het artikel niet al te lang te maken, met een terugblik op de algemene stand van zaken, zoals de uitslagen ons vertonen. En dan is deze van verblijdende aard. De S.G.P. heeft grotelijks reden tot tevredenheid. Was het stemmenaantal van de' S.G.P. jaren achtereen beneden de 10.000, soms zelfs ver daar beneden, in 1948 bedroeg het 10169 en nu 11.278 stemmen, een stijging derhalve van 1.109 stemmen; waarbij echter niet over het hoofd gezien mag worden, dat de stemmen van Uïk, dat in 1948 nog ónder Noord-Holland resorteerde, en die van de Noord-Oostpolder daartoe aanmerkelijk hebben bijgedragen.

Alles bijeengenomen geeft Overijssel een goed vooruitzicht voor de toekomst, daar er onder haar bevolking nog een deel is, dat afkerig van de tijdgeest als het is, de oude paden der waarheid verkiest ver boven de jammerlijke geest onzer dagen en deswege hoe langer hoe meer de S.G.P. gaat steunen en stemmen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen