Voor Oud en Jong

XCIX.

Nadelige gevolgen, verbonden aan de uitbreiding van het Christendom. De bisschoppen streven naar macht.

In het voorafgaande hebben wij gezien, dat het Christendom onder de keizer Constantijn de Grote en diens opvolgers voor wat het uitwendige betreft een verbazende uitbreiding onderging. Het was esn eer geworden. Christen te zijn; het bracht zelfs voordelen aan, want de beste posten werden nu zo veel als mogelijk was voor de christenen bestemd. Degenen, die vroeger veracht en verjaagd waren, werden nu gezocht en gevierd. Dat ondervonden vooral de bisschoppen.

Dezen waren als, opzieners der gemeenten, steeds de voormannen geweest in de strijd des geloofs en in het lijden om des Heeren wil; ze waren nu weer de eersten, die met eer en aanzien werden overladen. Ook voor hen gold echter het bekende spreekwoord: „Het zijn sterke bsnen, die de weelde kunnen dragen". Van lieverlede werd het bij hen openbaar, dat voorspoed naar het leven op aarde zo gemakkelijk tot hoogmoed en zelfverheffing leidt. Zo zien wij bij de bisschoppen, die de gemeenten in de grote steden met haar prachtige kerk­ gebouwen hadden te weiden, dat zij na verloop van tijd meenden toch eigenlijk wel een rang hoger te zijn dan de bisschoppen der kleinere plaatsen, gelijk we dat tevoren zagen bij de bisschop van Rome, Stefanus.

Ja, al betrekkelijk spoedig moesten de voorgangers van heel kleine gemeenten het voorrecht missen bisschop te mogen heten, terwijl die van heel grote gemeenten een naam ontvingen, die nog voornamer dan bisschop klonk. Dezen werden metropolitanen genoemd. Deze naam was echter voor de voorgangers van Rome, Antiochië, " Alexandrië, Jeruzalem en Constantinopel nog niet voornaam genoeg. Zij voerden ongeveer in de 5e eeuw uitsluitend de naam van aartsbisschop, patriarch of exarch. Ook die patriarchen echter gingen onder elkander weer twisten wie van hen de meeste en de voornaamste was. Langzamerhand werden die van Rome en Constantinopel als de eersten beschouwd, zodat de strijd om het meesterschap tussen die beiden beperkt bleef.

Vooral de patriarchen van Rome werden door de lagere bisschoppen vaak ingeroepen als scheidsrechters in moeilijke gevallen en, daar zij ver van Constantinopel woonden, waren ze van de invloeden van het keizerlijke hof veel minder afhankelijk dan de patriarchen in de keizerlijke residentie.

Dit werkte er sterk toe mede om de invloed van Rome te vergroten, vooral in die tijden, als er zulke mannen aan het hoofd stonden, die van allerlei omstandigheden ten eigen voordeel gebruik maakten.

Onder hen was Leo I, die van 440 tot 461 met het gezag in Rome's kerk bekleed was, één der voornaamste. Zijn tijdgenoten noemden hem Leo de Grote. Hij was de eerste, die het denkbeeld ingang wist te doen vinden, dat Petrus bisschop in Rome geweest is en daarom de zetel van Rome's bisschop boven de zetels van alle andere bisschoppen verheven moest zijn. Deze Leo wist schier van alles gebruik te maken.

Toen Attilla, de koning der Hunnen, met zijn woeste benden in het jaar 452 de stad Rome bedreigde, trok Leo in vol kerkgewaad hem tegemoet, waarop de koning der Hunnen terugtrok. Waarom? zo zal men vragen. Niemand kan hierop het juiste antwoord geven. Een feit is echter dat weldra het gerucht de ronde deed, dat Petrus zelf met uitgetrokken zwaard Leo had beschermd. Deze dacht er niet aan om dit gerucht tegen te spreken. Integendeel, hij trok er partij van om zich al vaster als opvolger van Petrus in het zadel te zetten. Door keizer Valentinianus III was inmiddels al een edict uitgevaardigd, waarbij aan de apostolische stoel, zoals de zetel te Rome reeds genoemd werd, de hoogste wetgevende en rechterlijke macht werd opgedragen, waardoor Rome niet weinig in aanzien steeg.

Onder de leiding van de patriarch Gregorius I, die van 590 tot 604 te Rome zetelde, nam dit nog sterker to.? . Hij deed vooral veel tot opluistering van de publieke eredienst en wist daarin dat geheimzinnig trekkende aan te brengen, dat tot op heden de dienst in Rome's kerken kenmerkt en waardoor de zinnen van zo velen verblind worden en ver' blind gehouden worden.

De bisschop van Cf, )stantinopel had in die dagen de titel aangenomen van oecumenisch (algemeen) patriarch. In hoogmoedige nederigheid noemde Gregorius zich daartegenover: knecht der knechten Gods. Zijn opvolgers echter voegden daar aan toe: algemeen bisschop.

Sedert de zesde eeuw noemden de bis- •-Looppen van Rome zich paus, dat wil zeggen, papa, vader. En waarlijk vader- LjJ^ «varen zij voor allen, die zich volkomen aan hun vaderlijke macht onderwierpen. Wee echter hem, die het durfde wagen ook te denken en anders te denken dan „vader", die trof geen vaderlijke kastijding, maar barbaarse wreedheid. De geschiedenis is er vol van om dat te bewijzen. Men denke slechts aan de Albigenzen, aan de Waldenzen, aan allsn, die daarna door God uit het diensthuis van Rome werden uitgeleid, en deswege met volle instemming en . goedkeuring van de paus op de meest afschuwelijke wijze van het leven werden beroofd. Wij verwijzen nog slechts naar de beruchte Bartholomeüsnacht, die al mede zijn oorsprong vond in het „vaderlijk" hart van Rome's opperbisschop, en om ons bij de laatste tijd te bepalen, naar de gruwelen in Spanje en Columbia, in Venezuela en andere staten, waar Rome de scepter zwaait.

Kortom, de geschiedenis van de pauselijke stoel, die door menselijke vonden en kunstgrepen tot stand gekomen is, is één lang verhaal van kuiperij en goddeloosheid, zó gruwelijk, dat het schier zonder weerga is.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen