Uit het eigen land

Er is dezer dagen een rapport verschenen, dat voor ons land van belang is. Het is het rapport van de com.missie Prinsen. Het handelt hoofdzakelijk over de gewestelijke economie.

Onder de invloed van de Franse revplutie is de zelfstandigheid inzake het bestuur der provinciën zeer ingekort. In Frankrijk zijn tijdens deze revolutie de provinciën opgeheven en zijn de departementen ingesteld.

In ons land is men wel niet zo ver gegaan, maar ook daarin zijn de provinciale besturen vele bevoegdheden ontnomen, welke zij vóór de Franse revolutie bezaten. De beroving van de bevoegdheden en rechten der provinciën lag geheel in de lijn der revolutie, welke alle heil van een eenheidstaat verwachtte.

Daartegen heeft Mr Groen van Prinsterer zich bij voortduring krachtig verzet. Vele uitspraken zouden dienaangaande van hem aan te halen zijn. Wij willen en kunnen volstaan met de weergave van een enkel citaat, dat, in weinige woorden weergegeven, helder en klaar het standpunt weergeeft, dat hij in deze innam. Hij sprak, toen in Juni 1850 het ontwerp van de Provinciale Wet in de Tweede Kamer in behandeling kwam:

„Laat ons niet vergeten, dat die staatseenheid hier is ingevoerd onder Franse vlag, en dat wij ze betaald hebben met honderd millioen. Laat ons in het oog houden, dat die staatseenheid alles administreert, organiseert, reglementeert; gewesten, gemeenten, corporatiën, de school, de kerk; dat zij de huiselijke kring, kon het zijn, in haar staatszorg zou omvatten".

En voorts; „Een middel moet gezocht worden van welingericht verband der zelfstandigheid van de gewesten met ondergeschiktheid aan de staat. De kracht van de staat ligt in de zelfstandigheid der gewesten".

Het is nu een verdienste van het rapport, dat daarin voorgesteld wordt aan de pro­ vinciën meerdere bevoegdheden toe te kennen inzake zuiver provinciale aangelegenheden dan zij op dit ogenblik heeft.

Zulk een wijziging is stellig toe te juichen. Er zijn toch tal van zuiver provinciale aangelegenheden, waarover het provinciale bestuur uiteraard beter kan oordelen dan dat van het rijk, en welke krachtens hun wezen ouder het provinciaal bestuur behoren te staan. Daarmede is niet alleen het welzijn van het gewest, maar ook uiteindelijk dat van heel het land gediend.

Bovendien zullen de Provinciale Staten, indien hun meerdere bevoegdheid wordt toegekend, meer dan tot op heden in de belangstelling der bevolking gaan delen; een belangstelling, welke vaak al zeer klein is, getuige de vaak zo geringe belangstelling, weUce er bij de verkiezing van de leden van de Provinciale Staten valt waar te nemen, welke nog veel geringer zou zijn, indien de leden der Staten niet die van de Eerste Kamer kozen en als zij niet beschouwd werd als een zekere thermometer voor de sterkte van de partijen, welke daaraan deelnemen. Dat die belangstelling der bevolking voor de arbeid der Staten meermalen zo gering is, is mede daaraan toe te schrijven, dat de Staten in een heel jaar gewoonlijk maar tweemaal in een voorjaars-m najaarszitting bijeenkomen. Het rapport wil nu daarin wijziging aangebracht hebben. Het wil de mogelijkheid geopend zien, dat de Staten meermalen kunnen vergaderen dan de voorgeschreven twee keer per jaar. Daar is dan ook een gegronde reden voor. In haar rapport verklaart de commissie:

„De commissie ziet de provincie als een kr-achtig levend organisme, belast met een belangrijke taak, die in de laatste decennia, en in het bijzonder in de jaren na de tweede wereldoorlog, in omvang en gewicht is toegenomen.

Geplaatst tussen rijk en gemeenten, vervult de provincie enerzijds in zekere zin een bemiddelende functie tus- sen deze lichamen, anderzijds behartigt zij die belangen, welke in een andere sfeer dan die der gemeenten ligtren, doch niet zo algemene aspecten vertonen, dat zij voor de behartiging door het rijk in aanmerking komen".

Stellig en zeker zijn er tal van zuiver provinciale aangelegenheden, welke de Provinciale Staten beter kunnen behartigen dan het rijk, weshalve het stellig wenselijk is, dat de mogelijkheid geopend wordt, dat zij ter behartiging van die aangelegenheden meer dan tweemaal in een jaar in zitting bijeen kunnen komen. Voorts wil de commissie Prinsen de bevoegdheid der Staten ook daarin vergroot zisn, dat de commissaris der provincie een verantwoordingsplicht jegens de Staten wordt toegekend. Zoals de toestand thans is, is de commissaris dienaar van de regering van het rijk. Zoals het thans oesteld is, is de situatie wel vreemd. Een burgemeester is verantwoording schuldig aan de raad, doch de commissaris niet aan de Staten. Er is alles voor te zeggen, dat de commissaris voortaan ook voor zijn beleid verantwoordelijk is aan de Staten; dat deze wat meer als provinciebestuurder en wat minder als dienaar van de rijksregering in aanmerking komt.

In het kort weergegeven staat het rapport van de commissie Prinsen voor om aan de Provinciale Staten grotere bevoegdheid toe te kennen; hetgeen wij niet anders kunnen beschouwen dan als iets gunstigs. Het is toch stellig van belang, dat bij de zich steeds meer uitbreidende macht en bemoeienis van de staat de zelfstandigheid van gewesten en gemeenten meer en meer tot haar recht zal komen. Voor zo ver wij dan ook bij een eerste kennisneming over dit rapport kunnen oordelen, bevat het wel enige voorstellen, welke aanbeveling verdienen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen