Voor Oud en Jong

In het Voorwoord van Groen bij zijn „Ongeloof en Revolutie" heeft hij met een tweetal ui'tdrukkingen vast en kernachtig aangegeven welke richtsnoeren er bij de behandeling van alle staatkundige en maatschappelijke vraagstukken moeten gevolgd worden. De ene uitdrukking luidt: „Er staat geschreven" en de andere: „Er is geschied". Met de eerstgenoemde uitspraak wilde Groen te kennen geven, dat Gods Woord, de bijzondere openbaring Gods en met de tweede, dat de historie tot voorlichting van allen, die met de zo even genoemde vraagstukken te maken hebben, behoren te dienen. Dït is dus wel heel andere taal dan van hen, die leven uit het beginsel der revolutie. Voor deze heeft Gods Woord voor het openbare leven afgedaan. Het kan volgens hen hoogstens zijn nut nog hebben voor het private leven en voor de binnenkamer — indien men het al niet geheel en al verwerpt — maar voor de behandeling en de oplossing van de vraagstukken, die zich op het terrein van de Staa'tkunde en de Maatschappij voordoen, kan men er helemaal niets mee beginnen. In allerlei toonaarden, afhankelijk van de mate waarin men aan zijn revolutionnaire gevoelens lucht gaf, werd dit in het verleden door revolutionnairen van allerlei ga'ding door woord en geschrift uitgekraamd. Wij vwjzen slechts op hetgeen indertijd door een vooraanstaand liberaal, namelijk Mr. Dresselhuis geponeerd werd toen hij verklaarde, dat naar liberaal beginsel alle vraagstukken, die zich op staatkundig en maatschappelijk gebied voordoen, behoren te worden opgelost met behulp van de rede, ook al gaan de uitspraken hiervan lijnrecht tegen de Bijbel in.

Naar revolutionnair beginsel moet alzo alleen de menselijke rede tot maatstaf en richtsnoer worden gesteld. Menselijk versta'nd, waarbij totaal genegeerd wordt, dat het verstand door de zonde verduisterd is, en menselijk overleg 'zijn de richtsnoeren waardoor de revolutionnairen, zij mogen zich dan commrmist, marxist, socialist of liberaal noemen, zidi op maatschappelijk, staatkundig en wij kunnen er wel bijvoegen, op godsdienstig gebied laten leiden. Zo is het nu en zo is het ook in de vorige eeuw bij het leven van Groen van Prinsterer en daarvoor geweest.

Daartegen nu kwam Groen met kracht op en dat niet alleen in zijn „Ongeloof en Revolutie", doch in al zijn werken. Tegenover het revolutionnaire beginsel en de revolutionnaire praktijk, waarbij Gods Woord uitgebannen werd, stelde hij zijn: „Er staat geschreven" en „Er is geschied". In het bovengenoemde Voorwoord liet hij zich hierover als volgt uit: „Ik eindig met de verklaring, dat ik, tegen alle wijsheid der mensen, bij het gevoel van eigen zwakheid, twee woorden, als onderpand der zege, ten leus heb: Er staat geschreven! en Er is geschied! een frmdament tegen elk schutgevaarte, een wortel tegen iedere wervelwind van filosofisch ongeloof bestand.

De Historie, die ook het vlammend schrift van de heilige Gods is; de Heilige Schrift, die, in de onafscheidelijkheid van gebeurtenis en leer, ook de historische Schrift is. De Historie, gelijk zij, niet enkel door de reeks der daden, maar vooral door de ontplooiing der begrippen gevormd wordt; gelijk zij, door de feiten der Openbaring, haar aanvang en betekenis en richting en eenheid ontvangt. De Heilige Schrift, gelijk zij aan schriftgeleerdheid de wet geeft; gelijk zij, in de dwaasheid van het kruis, met het ootmoedig geloof der kinderkens de diepzinnigheid beschaamt van wijsgeer of sofist; gelijk zij getuigt van het Lam, dat geslacht is; van het Rijske uit de afgehouwen tronk van Isaï en de onverwinbare Leeuw uit Juda's stam, Davids Zoon en Davids Heere, God en mens. Middelaar of Rechter, die, na het vruchteloos toereiken van de genadestaf, een ijzeren scepter ter verplettering van hardnekkigen in de hand heeft. Historie en' Heilige Schrift, gelijk zij, onder de verbeurde zegen ener lankmoedigheid, die alle berekeningen overtreft, eenstemmig en verenigd, de boetvaardige zondaar wijzen op Hem, Die, met de glans 2jjner volmaaktheden, ook op Nederlandse bodem zich heeft geopenbaard; wiens belofte en bedreiging: die Mij eren zal Ik eren, maar die Mij versmaden zuUen licht geacht worden, vervuld werd, in de uitgestrektheid van de zegen, waardoor een volk, dat nauwelijks een volk was, tot een eerste rang onder de mogendheden verhoogd is; in de uitgestrektheid der vernedering en ellende, welke de verloochening van zijn heilige Naam over een ondankbaar nakomelingschap gebracht heeft; Wiens waarschuwend woord: Ik zal de vsajsheid der wijzen doen vergaan en het verstand der verstandigen zal Ik te niet maken, ten huldigen dage, na zoveel opgeblazenheid ener onchristelijke wetenschap en politiek, in de ijdelheid van haar glins'terende waterbellen gezien wordt; in een toestand waarvan iedereen, ook bij verscheidenheid van inzicht, het droevig aanzijn erkent; in die gesteldheid waarvoor het bezwaarlijk wordt een juiste benaming te kiezen; in 'dat somber gelaat der tijden, waarvan elke trek merkteken is der machteloosheid van de zich onafhankelijk wanendp mens; onaandoenlijkheid voor al wat te recht goed en groot heet; miskenning en verzaking van voormalige voortreffelijkheid en luister; woelziek onvermogen, zedelijk ontzenuwd en verlamd zijn, versterving en levenloosheid, welke, naarmate men de verlaten Levensbron opzoekt of ontwijkt, het ehrstel, of ook, waar men door de goedertierenheid Gods niet tot bekering geleid wordt, het verderf van weerspannige natiën voorafgaat".

Tot zover het slot van Groens Voorvvoord, voorkomend in de eerste en de daarop volgende uitgaven van „Ongeloof en Revolutie''.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen