Voor Oud en Jong

XXV.

Over boekjes voor kinderen waaraan Groen zijn goedkeuring kon geven.

één der eerste artikelen van deze see over het leven en de arbeid van Mr. roen van Prinsterer hebben wij reeds kennen gegeven, dat, hoe grote symatbie wij deze uitnemende staatsman, istoricus en geleerde ook toedragen, dit iet inhoudt, dat wij hem nu ook maar alles zouden moeten volgen en het in Hes met hem zouden moeten eens zijn. [oewel dit in vele opzichten het geval : elijk wij genoegzaam hebben doen itkomen, zijn er ook punten, waarin wij Groen moeten verschillen. Eén van ie punten hield ons in de laatste artibezig en had betrekking op het lar buiten uitdragen van het leerstuk predestinatie. Zoals bleek, was roen daar niet voor. Hij aanvaardde dit Hstuk wel als gegrond op Gods Woord, laar in zijn strijd voor kerkherstel wilde ij liet maar liever op de achtergrond ouden, om op die manier een zo groot iegelijk aantal personen aan zijn zijde i krijgen

ok de jeugd moest volgens hern voor it leerstuk maar zo veel mogelijk geijwaard worden. Tot deze gevolgtrekig toch moet men wel komen als men knnis van neemt, dat Groen er tegen 'S om de kinderen te leren, dat de wre Jezus in de wereld kwam om alin Zijn volk zalig te maken van hun 'uden. Groen moge dan al beweerd 11, dat hij niet tegen de vermelding, « aan kinderen, van het leerstuk der srkiezing was, maar wat blijft hiervan w, als dat, wat wij hier vermeldden, 6 kinderen niet mag voorgehouden wor- 'D' Het ligt voor de hand, dat men '' kinderen over dit onderwerp niet kan 'reken zoals men dit tegenover ouderen 'a doen. Ten deze moet voorzeker met '"te takt te werk worden gegaan. Op invoudige en voor kinderen begrijpelijroanier moeten zij ten deze onderricht 'Wden. Niet zo dus, dat bij hen zo zachtjes aan de grond gelegd wordt voor de leer der algemene verzoening. Het is duideHjk, dat het daartoe komt als men de kinderen laat onderwijzen door personen, die van het leerstuk der uitverkiezing, zoals het door de oude gereformeerde vaderen in de belijdenis ontvouwd is, niets moeten hebben en een algemene verzoening voorstaan en prediken. Toch was Groen er voor om de kinderen door zulke personen te doen onderrichten. Om dit nader aan te tonen, zullen wij nu eerst gaan mededelen van wat Groen inzake het godsdienstig onderricht van de jeugd voorstond en ver­

langde. Dit, blijkt wel zeer helder en klaar uit het vervolg vaa zijn brief aan Ds. van Velzen, waarin hij zich als volgt uitliet:

, , Ik gaf voorbeelden van hetgeen ik afkeur; ik kan voorbeelden geven van hetgeen ik verlang. Boekjes in de trant bijvoorbeeld, waarin die van De Liefde, van Beets, van Looman, van Sohaberg, van bekwame opvoedkundigen ook buitenslands, voor eerstbeginnsnden opgegesteld zijn; voor meergevorderden de bijbelse geschiedenissen van Zahn, waar zij in verband met de bijbellezing zelf, gebruikt worden, en wilt gij, niet op het papier, maar in het leven, een, naar mij voorkomt, alleszins uitnemende proef aanschouwen, hoe een christelijk onderwijzer vier- en vijfjarige kindertjes, zonder de terminologie der kerkvergaderingen met het woordenboek dezer kleinen te verwarren, opleidt in de kennis en in de vreze des Heeren, dan mag ik u een bezoek aanraden op de bewaarschool der Bijbelvereniging alhier. Er moet immers in alle dingen trapsgewijze voortgang en ontwikkeling zijn. Als de leerling geen tien kan tellen, zullen wij het theorema van Pythagoras, hoe belangrijk, laten rusten. Als het kind niet weet waar Nederland ligt, zullen wij hem geen historisoh-ortbodoxe voorstelling inprenten van de kern der twisten tussen Hoeksen an Kabeljauwsen, tussen Oldenbarneveld en Maurits, tussen Patriot en Oranjeman, tussen de mannen van vooruitgang 'en de mannen van behoud. Wat ik vóór enige jaren schreef, herhaal ik met volkomen overtuiging: „Men overlaadt de kinderen zo licht door te vaste spijs. Melk voor de kinderen, mits redelijke onvervalste melk; de eenvoudige waarheid des Bij-

bels, in hetgeen zij onbegrijpelijks heeft, niet verklaard, maar ook niet, hetzij weggelaten, hetzij geheel of ten halve weggeredeneerd. Geen blote klanken voor het geheugen, geen opgedrongen aandoeningen voor het hart; het ene brengt walging en afkeer teweeg, het andere maakt ongevoelig of leidt tot huichelarij". De leer der Ned. Herv. Kerk heeft, te midden van de afval, wellicht geen meer rechtzinnige verdediger gehad dan Van Alphen, maar gij zoudt niet, omdat hij de gronden zijner geloofsbelijdenis in overeenstemming met het kerkgeloof, heeft opengelegd, in stede, zijner onnavolgbare kindergedichtjes, een fonmulier op rijm voor de lieve vvichtjes hebben begeerd. Om de pogingen, die ik ten behoeve van het christelijk schoolonderwijs in het werk heb gesteld, ben ik te meer verplicht duidelijk te verklaren wat ik bedoel. Ik ben geen voorstander van gemengde scholen, maar veel liever een burgerlijk niaatschappelijk onderwijs dan een opvoeding, waardoor het kinderhart, naar mijn inzien, van godsdienst en Bijbel afkerig wordt gemaakt. Het zal mij recht aangenaam zijn, wanneer dit gevoelen ook 't uwe is; ook bij de Afgescheidene Gemeenten de overhand heeft, maar in elk geval neem ik niets terug van de verklaring, die ik bij de aanvrage om een school te 's-Gravenhage, met mijn vriend Elout, afgelegd heb. „Niemand kan meer dan wij afl< erig zijn van dode rechtzinnigheid, van overdrijving, waarbij het wijs zijn tot matigheid voorbijgezien wordt; van overlading van het geheugen met onverstaanbare klanken, van een godsdienst tot dorre stelselzucht beperkt. Wij verlangen onderwijs en opvoeding naar Gods Woord".

Tot zover Mr. Groen van Prinsterer, die wij alle recht hebben wiUen laten wedervaren en daarom woordelijk weergegeven hebben wat door hem inzake het onderwijzen van de jeugd in godsdienstig opzicht werd voorgestaan. Met onderscheidene gedachten, daarin vertolkt, kunnen wij instemmen. Inderdaad zal, zoals wij hierboven reeds schreven, met takt moeten worden gehandeld bij het onderrichten der kinderen in de Goddelijke waarheden, en dat te meer naarmate zij jonger zijn. Ook moet alle overdrijving beslist geweerd worden, en wij zijn het ook volkomen eens met de laatste zin, waarin Groen opmerkt, dat onderwijs en opvoeding naar Gods Woord en volgens kinderlijke bevatting moeten zijn, iets wat ook door Ds. van Velzen, gelijk wij uit het voorafgaande hebben kunnen zien, volkomen onderschreven werd.

Wij kunnen het echter niet eens zijn met Groen, als hij afkeurt, dat de kinderen wordt voorgehouden, dat de Heere Jezus in de wereld kwam om alleen Zijn voDc zalig te maken van hun zonden. Dat is geheel naar Gods Woord, geeft geen overdreven voorstelling van de waarheid voor het kinderlijk verstand en voorkomt het leggen van een onschriftuurlijke, valse grondslag, namelijk die van de voorstanders der algemene verzoening, waartoe de door Groen genoemde Ds. de Liefde behoorde.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen