Samenvoeging van Roermond en Maasniel

TWEEDE KAMER

Rede van de heer Kodde

Het samenvoegen van gemeenten is een delikate kwestie, daar hierbij historisch verkregen rechten zo nauw betrokken zijn. Sedert jaren hebben de Kamerleden der S.G.P. dan ook steeds bij de regering op het betrachten van de grootste voorzichtigheid aangedrongen, wanneer er zogenaamde grenswdjzigingen van bepaalde gemeenten door haar werden aangekondigd, omdat daarbij niet zelden gemeenten geheel van haar zelfstandigheid werden beroofd. Wij herinneren slechts aan de gemeenten Zuilen, Wadenoyen, Giessendam, en om er maar niet meer te noemen aan gemeenten in de Bommelerwaard, die ook met andere gemeenten samengevoegd werden en daardoor voor goed als zelfstandige gemeenten van de kaart verdwenen.

Ditzelfde lot is nu ook ten deel gevallen aan de gemeente Maasniel in de buurt van Roermond in Limburg. Bij de behandeling van het betreffende wetsontwerp voerden slechts twee sprekers het woord, namelijk de heren Beernink (C.H.) en Kodde, van wie de eerste zich voor de samenvoeging verklaarde, terwijl de heer Kodde zich als een tegenstander er van deed kennen. Namens de Kamerfraktie der S.G.P. sprak de heer Kodde bij die gelegenheid als volgt:

Mijnheer de Voorzitter! Het opheffen van gemeenten is een tere zaak, die slechts in uiterste noodzaak mag plaatshebben. Die uiterste noodzaak is in het nu aanhangige geval, naar mijn mening, geenszins bewezen. Er wordt gewezen op het wenselijke in midden-Limburg een grote centrumgemeente te hebben, maar is Roermond daartoe, vooral als er enige uitbreiding kan komen, niet groot genoeg?

Om centrumgemeente te zijn, moeten er andere gemeenten omheen liggen en is het zeker niet gewenst, nog minder noodzakelijk, die gemeenten bijeen te voegen.

Indien Roermond geen mogelijkheden had en - was geboden tot uitbreiding, tenzij door de voorgestelde samenvoeging, zou die noodzaak aanwezig kunnen zijn. Maar Roermond kan uitbreiden. Er is een mogeHjkheid voor Roermond, als werd toegevoegd dat deel van Maasniel, hetwelk Maasniel wil afstaan. In dit verband wordt aangevoerd, dat voor het sparen van goede landbouwgronden de samenvoeging nodig is. Dat argument kan ik niet begrijp pen. Er is een goede samenwerking tussen Roermond en Maasniel wat het planologisch beleid betreft. Dus acht ik het mogehjk, dat, ook al blijft Maasniel ge.spaard, de goede landbouwgronden buiten het gebied, waarin gebouwd kan worden, worden gehouden.

Wel zullen dan die woningen niet onder de gemeente Roermond gebouwd kunnen worden, maar het mag toch niet het doel zijn om Roermond maar groot te maken, als toch de bebouwing niet aaneengesloten kan zijn? Het zijn juist goede gronden, welke dicht bij Roermond Uggen. Dus, als dat doel, namelijk die gronden te sparen, voorzit, kan er geen aaneengesloten bebouwing plaatshebben, ook al komt er een samenvoeging.

Het doet ook wel vreemd aan, dat d« goede samenwerking, welke er nu tussen die gemeenten is, als motief wordt aangevoerd voor samenvoeging. Op die wijze kan er altijd een reden worden gevonden, want als er geen samenwerking was, dan zou samenvoeging een middel kurmen zijn de gemeenschappelijke belangen te behartigen, doch nu wordt de samenwerking als reden voor samenvoeging gesteld. Dat wekt de schijn, dat naar een reden is gezocht, omdat die niet aanwezig was. Dat de kernen nu plaatselijk elkander raken, kan ook geen motief zijn, al zou het streven naar samenvoegiag wel minder voor de hand liggen als de kern van Maasniel wat verder aflag.

De voorlichting, die bij het bezoek ter plaatse is gegeven over de toestand van de bebouwing in de ene plaats en in de andere, werd door de Konunissaris der Koningin, die zich anders wel een voorstander toonde van samenvoeging, niet aanvaard. Die is ook niet te aanvaarden, want het vergelijk gaat niet op. Er zijn toch wel bezwaren tegen om een agrarische gemeente bij een stedelijke te voegen. Niet alleen eist een agrarisch gebied een andere verzorging, maar ook is de agrarische bevolking anders ingesteld. Het benoemen van een wethouder voor de landbouw in Roermond zal die bezwaren niet kunnen opheffen. Een agrarische gemeente dient ook door hen, die dat leven kennen, te worden bestuurd. En bij samenvoeging zal het stedelijk element in de meerderheid zijn.

Dan wordt gewezen op de verwachtingen betreffende de mijnexploitatie. Die exploitatie Hjkt mij echter nog niet zeker en nog niet zó vlug te verwachten, dat later geen maatregelen meer zouden kunnen worden getroffen, als dit nodig zou worden.

Als Roermond het deel van Maasniel krijgt, dat Maasniel wil afstaan, kan het rustig uitbreiden en kan rustig worden afgewacht, hoe de ontwikkeling zal zijn. Als die gronden moeten worden gespaard, moet een andere oplossing worden gezocht. Het is mij niet mogelijk aan de indruk te ontkomen, dat samenvoeging voorop is gesteld, dat die, koste wat het kost, tegen de wil vaa Maasniel in, moet worden bevorderd, dat het streven één grote gemeente te maken voorop staat en dat een gemeente, die in oppervlakte wel groter is, maar die minder inwoners heeft, hoewel het er toch nog rond 7000 zijn, dan maar moet worden opgeheven.

Welk nut kan Roermond hebben van een uitgestrekt agrarisch gebied, tenzij de exploitatie daarvan als landbouwgrond wordt tegengegaan? Zal de bevolking van Maasniel een betere bescherming en verzorging hebben, ab een gemeentebestuur, dat meer op de belangen van de stadsmensen moet letten, haar gaat besturen? Zullen de belangen van de ingezetenen van die trrote gemeenten niet met elkaar in strijd komen?

Is Maasniel niet bereid de stedelingen, welke in een agrarisch gebied willen zijn, te ontvangen?

Oi moeten de belangen van de agrariër maar worden opgeofferd aan die van personen, die het platteland niet begrijpen en geen oog hebben voor het harde, noeste werken van de landbouwer en voor zijn belangen?

Als Roermond nu belemmerd was in de uitoefening van haar funktie —maar zo is het niet -dan zou er aanleiding kunnen zijn andere belangen daarvoor te laten wijken. Het lijkt mij niet bewezen, dat Roermond wordt belemmerd in de uitoefening van haar taak, maar wel, dat, als Maasniel zelfstandig blijft en er slechts een klein deel aan Roermond wordt toegevoegd, niet die grootte zal worden bereikt, waarnaar nu het verlangen uitgaat.

Wel meen ik, dat de belangen van de inwoners van Maasniel zullen worden geschaad door samenvoeging met Roermond. Zeer zeker zal het gemeentebestuur van Roermond het voornemen hebben ook die belangen goed te verzorgen, maar ik acht, hoe hoog de kapaciteiten van de bestuurders ook mogen zijn, hen daartoe niet in staat. De belangen van die ingezetenen kunnen beter worden toevertrouwd aan degenen, die er onder leven en zelf daarbij zeer nauw betrokken zijn.

Het streven om grote gemeenten te maken acht ik niet juist. Een beroep op het feit, dat een grote gemeente meer kan dan een kleine, geldt mogelijk wel de financiële mogelijkheden, omdat grote gemeenten ook een hogere uitkering krijgen dan een kleinere gemeente. Het is ook wel een vreemde zaak als, door samenvoeging, de werkmensen in Maasniel recht krijgen op eéh hogere beloning. Gaarne gun ik hun die, maar dan moet er nu wat mank lopen, want dan hebben zij daarop ook recht, als de samenvoeging er niet komt. Hier wreekt zich weer het regelen van bovenaf en het alles formuleren.

Ik wil niet ingaan op het eigenaardige, dat van beide zijden een beroep wordt gedaan op het Streekplan Middens-Limburgs zodat daaraan, blijkbaar, ontleend kan worden, wat gaarne wordt gewenst.

Wel wil ik wijzen op het gevaar, dat de planoloog op de plaats van de bestuurder zal gaan zitten en zijn adviserende taak vergeet.

Alles bijeengenomen, zullen wij onze stem niet aan dit voorstel kunnen geven. Wel zouden wij willen medewerken aan een wijziging van de gemeentegrenzen, zoals ook Maasniel die wil aanvaarden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen