Buitenlands OVERZICHT

Het is al de eeuwen door de prediking van de valse profeten geweest: „Vrede, vrede en geen gevaar".

Dat was het ten tijde toen Israël met zijn ondergang en wegvoering naar Babel bedreigd werd; dat was alzo toen keizer Augustus een tempel liet bouwen ter eer en ter inleiding van de eeuwige vrede; dat eveneens aldus toen de mannen der Franse revolutie de leuze van vrijheid, gelijkheid en broederschap lieten Weerklinken, terwijl daarop een reeks van bloedige oorlogen is gevolgd. Dat was ten onzent ook niet anders in de dagen, waarin gebroken geweertjes in de knoopsgaatjes werden gedragen, en door degenen die ze droegen, gezegend werd, dat er nooit meer een oorlog gevoerd zou worden, hoewel hun bewering door de tweede wereldoorlog bespot is geworden. En dat is heden ten dage nog niet anders gesteld met degenen, die allerlei geruststellende verklaringen afleggen.

Wanneer men de machtigen der aarde hoort spreken, dan zijn zij allen brandende van de begeerte naar vrede. Maar hun daden zijn wel in flagrante strijd met hun woorden. Want brandde die begeerte naar vrede werkelijk in hen, dan zou het gewis en zeker tot wede komen. 'Doch zij geloven elkander niet en zijn met groot wantrouwen jegens elkander vervuld, waarvoor helaas ook wel allerlei reden bestaat. Hierin wordt vervuld: „Ik zal de wijsheid der wijzen doen vergaan, en het verstand der verstandigen zal Ik teniet maken. Waar is de wijze? Waar is de schriftgeleerde? Waar is de onderzoeker dezer eeuw? Heeft God de wijsheid dezer wereld niet dwaas gemaakt? "

De wijsheid dezer wereld heeft het zo ver gebracht, dat \vij in het atoomtijdperk zijn gekomen. Het is daardoor mogelijk geworden, dat door de cntploffing van een atoombom in minder dan één sekonde in de Japanse stad (Hiroshima 80.000 mensen werden gedood, terwijl sedert dit plaats viel, de atoombommen nog al van vemielender aard zijn geworden.

Er is dan ook geen reden om zich door een geroep van „vrede, vrede en geen gevaar" in slaap te laten wiegen.

Er is thans ook weder een voorstel door de Russische regering gedaan, dat mogelijk sommigen enige geruststelling zal geven. Oe Geneefse ontwapeningskonferentie is op een bittere teleurstelling uitgelopen. De Russische regering heeft echter sindsdien laten weten, dat zij instemt met het voorstel van de westelijke mogendheden, dat deskundigen op 11 mei informele besprekingen zullen beginnen over een program voor verder onderzoek naar ondergrondse kernexplosies. In een kommuniqué wordt gezegd, dat deskundigen van Rusland, Amerika en Engeland een begin zullen maken met besprekingen op 11 mei om de driemogendhedenkonferentie bij te staan door een studie te maken van aard van en het treffen van maatregelen voor een program of programma's van seismisch onderzoek en de experimenten van de drie landen.

Het westelijk voorstel is voor het eerstgedaan op 12 april. De deskundigen zouden beginnen met het uitwisselen van in-Hchtingen en opvattingen over nationale programma's van onderzoek.

Tsarapkin, de Russische afgevaardigde, verklaarde het verkieselijk te achten, dat het gem'censchappelijke programma geen koördinatie van verschillende nationale programma's zal zijn. Het zou veel eenvoudiger zijn een werkelijk gemeenschappelijk program van onderzoek en experimenten uit te werken.

De Russische verklaring houdt in, dat er nagenoeg volledige overeenstemming is 'bereikt over de vorm van een alomvattend verdrag tot het verbieden van de kernwapenproeven. Maar er zijn nog steeds grote problemen aangaande de juiste toepassing van de betrokken beginselen in het geding, onder meer zoals de vaststelling van het aantal inspekties ter plaatse en de samenstelling van de kontrolekommissies.

Tsarapkin verklaarde, dat de verklaring van president Eisenhower en premier Macmillan van 29 maart, dat zij op zekere voorwaarden willen toestemmen in een kortstondig tijdperk voor kleine ondergrondse proeven, een positieve bijdrage zou kunnen zijn om de twee partijen dichter bij elkander te brengen. In die verklaring \sx\ Eisenhower en Macmillan werd evenwel niet gerept over de duur van het tijdperk, zo merkte Tsarapkin op. 'De Russische regering verwachtte volgens hem zo spoedig mogelijk een duidelijk antwoord op deze kwestie, omdat het lot van de gehele overeenkomst er voor een groot deel van zou afhangen.

De Russische regering heeft van den beginne af een tijdperk van vier tot vijf jaar voorgesteld, of een tijdperk dat tenminste zo lang is als de periode van gemeenschappelijk onderzoek zal duren.

Tsarapkin voegde aan deze zijn verklaring toe, dat de Russische regering er geen bezwaar tegen heeft, dat Rusland, Amerika en Engeland een strikt beperkt aantal ondergrondse explosies uitvoeren tijdens de uitvoering van het gemeenschappelijk onderzoek.

Velen zijn er, die van oordeel zijn, dat de Russische verklaring een zeer belangrijke stap is om tot ontwapening te komen. Hoevele soortgelijke verklaringen zijn er echter al afgelegd aangaande deze konferenties, terwijl het er immer daarmede op een bittere teleuistelhng is uitgelopen! Om gerust te zijn, daarvoor bestaat geen gegronde reden. Ook al niet wanneer wij acht geven op de toestand in het middenoosten.

De Russische regering heeft daar vele agenten, vele Mohammedaanse leiders, die voor haar regime zijn gewonnen. Dezen nemen deel aan het bestuur van de centraal Aziatische gebieden van het vroegere Russische Turkestan. .Met name in Perzië en Afghanistan en voorts onder de Koerden, die in Turkije, Perzië en Irak verspreid wonen, heeft de Russische regering werkzame agenten. Niet ten onrechte klaagden de Perzen op de konferentie van Teheran over Russische inmenging in hun 'binnenlandse aangelegenheden.

Kort geleden eindigde te Teheran de konferentie van de Cento-landen, de centrale verdragsorganisatie van Turkije, Perzië, Pakistan en Engeland, waarbij de Amerikaanse regering, omdat zij deel uitmaakt van drie kommissies, ook betrokken is. Op de konferentie was dan ook de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Herter, aanwezig, die daar op de hoogte werd gesteld van de krachtige propaganda van de Russische regering. De landen Turkije, Perzië en Pakistan, omdat zij de noordelijke barrière van het naburige oosten vormen, zijn \'oor de westelijke mogendheden zeer belangrijk. Op het behoud van deze barrière stellen zij dan ook grote prijs.

De Russische regering van haar kant stelt alles in het werk om de goede verstandhouding tussen en het verdrag van deze drie landen met Engeland en de invloed van de Amerikaanse regering te ondermijnen en, zo zij kon, finaal te verbreken.

Dit trad ook duidelijk aan de dag toen de raad van het Noord-Atlantisch pakt in Istanboel in vergadering bijeen was. Bij die gelegenheid hadden er demonstraties plaats, waaraan de Russische propaganda stellig niet geheel vreemd zal zijn. De demonstranten wisten het zo ver te brengen, dat zij tot dicht in de nabijheid van het stadhuis, waarin de raad vergaderde, konden doordringen. De Turkse politie wist hun echter met gebruik van wapenen de toegang tot 'het stadhuis te beletten. De regering vermocht tenslotte de opstandige beweging alleen te onderdrukken door de staat van 'beleg af te kondigen. Wat echter niet belet heeft, dat het er in Istanboel en Ankara, tot zelfs in de basis van het Noord-Atlantisch pakt, Izmir, gespannen heeft, hetgeen de westelijke mogendheden allesbehalve aangenaam moet zijn. Hoewel er geen pro-Russische gezindheid of beweging in Turkije bestaat, kan het niet anders of het in Turkije voorgevallene moet de kommunisten zeer aangenaam geweest zijn en zal stellig wel door hen uitgebuit worden om de volken in het nabije oosten aan te zetten om in verzet te komen tegen de imperialistische en kapitalistische landen van het westen.

Wat de konferentie van de raad van het Noord-Atlantische pakt betreft, daarvan getuigde de sekretaris-generaal, de heer Spaak, dat ten aanzien van de bewapening inderdaad een verbetering was aangebracht.

Maar hij verklaarde tevens, dat deze nog niet naar behoren was ingericht en drong op verder gaande verbetering aan; hetgeen er op wijst dat hij geen vertrouwen heeft, dat er van de ontwapening iets terecht zal komen.

De premier van Iiidia is thans op bezoek in Londen. Hij is er ter bijwoning van de konferentie van de landen van het Gemenebest. Zijn aanwezigheid is mede daarom van grote betekenis, dewijl hij eerst de Russische premier Chroestsjef en daarna de premier van het kommunistische China, Tsjoe En Lai bij zich op bezoek heeft gehad en met hen een onderhoud heeft gehad. Hij is dus enigermate met hun gezindheid op de hoogte. Hetgeen hij ten aanzien van Tsjoe En Lai heeft gezegd, geeft allerminst aanleiding tot gerustheid. Het bleek uit zijn verklaringen, dat de houding van de re- gering van het kommunistische hena met zorg vervult.

Wat 'Nehroe over Chkia zeide, is in zekere zin zelfs alarmerend, ook al omdat hij nimmer spanningen overdreven heeft voorgesteld. Lange tijd heeft hij zelfs gepoogd de onrust en vrees, vi^elke er ten aanzien van China bij een groot deel van zijn voUc aanwezig vv'aren, te verminderen. Nu, na zijn onderhoud met de Chinese premier is hij kennelijk ongerust geworden. Reeds in India heeft hij na deze ontmoeting blijk gegeven van zijn onrust. Nu zeide hij, dat China 2dch niet gehouden had aan de beginselen van de Bandoengkonferentie inzake vreedzame koëxistentie, en dat India genoodzaakt was 2üjn defensie te versterken. Op een vraag op hij meende, dat er gevaar voor de wereldvrede van de zijde van China bestaat, antwoordde hij: Mogelijk ja. Hij legde er de grote nadruk op, dat India weliswaar nïet verbonden is met enige militaire aUiantie, doch daarom nog niet neutraal kan worden genoemd, en dat 't voor zichzelf zal zorgen in tijden van gevaar. Hij liet doorschemeren, dat hij koopte, dat de westelijke mogendheden en Rusland op een meer vriendschappelijke voet tegenover elkander zouden komen te staan, wat voor India van belang zou zijn. Zo niet, dan zou de Russische regering zich immers vaster aansluiten bij de Chinese regering en steun verlenen aan het militante China. Het is wel vrij zeker, dat Nehroe dit ook op de konferentie van het Gemenebest zal bepleiten al zijn invloed zal aanwenden om dit te bereiken, gelijk hij dit ook stellig zal doen bij zijn bezoek aan De Gaulle, aan wie hij na afloop van de konferentie een bezoek wenst te brengen om een onderhoud met hem te hebben.

Het is ook allesbehalve geruststellend dat er thans een hevige spanning bestaat tussen Amerika en de Arabische landen. Vakbonden in Amerika boykotten het Egyptische schip „Cleopatra" als represaille tegen het feit, dat schepen met ladingen van en voor de staat Israël niet door het Suezkanaal mogen varen. Van •hun kant hebben nu de Arabische vakbonden besloten om de Amerikaanse schepen niet te laden of te lossen. Daarop heeft in Washington de senaat een motie aangenomen, om financiële bijstand te onthouden aan Arabische rijken, waarin schepen onder de vlag van Amerika moeilijkheden ondervinden. In de senaat hebben de voorzitter van de kommissie voor buitenlandse aangelegenheden en de vertegenwoordiger van de regering vergeefs gepoogd aanvaarding van de motie te voorkomen. Zij betoogden dat het Israël niet zou baten, maar de Arabieren verder in de vangarmen van de Sovjet-Unie zou drijven.

Of aan de motie door de regering uitvoering zal worden gegeven, staat nog niet vast, maar in elk geval is deze aangelegenheid zeer geschikt om een gespannen verhouding tussen Amerika en de Arabische landen teweeg te brengen, welke de Arabieren er te meer van zullen overtuigen, dat de Amerikanen aan de zijde van Israël staan. De Russische regering is er op uit dit uit te buiten en de vriendschap der Arabieren te winnen, wat ook al blijkt uit het feit, dat de premier van Israël verzocht heeft een onderhoud met Chroestsjef te mogen hebben, hetgeen hem geweigerd is met de mededeling, dat dit onderhoud hem niet gelegen kwam en voorshands ook wel niet gelegen zou komen.

Evenmin is het allesbehalve geruststellend, dat een defekt zuurstofapparaat in een Amerikaans vliegend laboratorium naar alle waarschijnlijkheid de indirekte oorzaak is geweest van een incident aan de Turks-Russische grens, waarover zowel in Amerika als in Rusland grote opwinding en verbittering is ontstaan.

Door het uitvallen van het apparaat k — naar msn aaimeemt — de piloot van het U—2 weeronderzoek vliegtuig bewusteloos geraakt, waanM. het toestel, vliegend op de automatische püoot, boven Russisch grondgebied terecht kwam, waar het werd neergeschoten.

President Eisenhower heeft zijn ambassadeur in Moskou opdracht gegeven onmiddelhjk volledige inlichtingen te eisen van de Russische autoriteiten over het lot van de piloot.

De opwinding over het neergeschoten toestel ontstond toen Chroestsjef in een redevoering voor de opperste sovjet grimmig verkondigde, dat een Amerikaans vliegtuig op 1 mei de Russische grens had geschonden en was neergeschoten, waaraan hij toevoegde, dat deze gebeurtenis het komend topoverleg ernstig in gevaar bracht. Hij zeide vervolgens dat in april oop al eens een Amerikaans vliegtuig op Russisch grondgebied was doorgedrongen, noemde deze grensschendingen hitlerachtige daden en kondigde aan, dat zijn regering deze aangelegenheid bij de Veiligheidsraad aanhangig zou maken. Hij besloot zijn onthullingen over het incident met de woorden: De Amerikanen hebben misschien vhegtuigen, die dag en nacht in de lucht zijn, maar de Sovjet-Unie heeft raketten, die dag en nacht klaar staan.

Er waren overigens meer zaken, de Ame­ rikaanse buitenlandse poUtiek betreffende, welke hem niet aanstonden. Met name toonde hij zich ontstemd over president Eisenhowers aankondiging, dat deze niet langer dan ongeveer één week aan het topoverleg zou kunnen deelnemen. In plaats van Eisenhower zou vicepresident Nixon de besprekingen kunnen voortzetten, en het was met name deze suggestie, die Chroestsjefs grote ontstemming opwekte. Hij zeide hierover: Nixon naar de topkonferentie te sturen is hetzelfde als de geit op de kool te latrai passen.

Ook in Amerika is men zeer ontstemd en verontwaardigd over het neerschieten van het vliegtuig. De voorzitter van de politieke kommissie in de senaat zeide op verbitterde toon: Ik geloof dat president Eisenhower niet naar Parijs moet gaan vóór wij een volledige uitleg van het incident van de Russen hebben ontvangen. Volgens Amerikaanse officiële mededelingen werd het vliegtuig gebruikt om op grote hoogte metingen over het weer en de radio-aktiviteit te verrichten, en tevens verklaard, dat op 1 mei de burgerpiloot van een U—2 weeronderzoekingsvliegtuig naar zijn basis in Turkije seinde, dat zijn zuurstofapparaat niet goed werkte, waarna men niets meer van het toestel had gehoord.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen