Voor Oud en Jong

CCXIV.

Groen wel teleurgesteld, niet ontmoedigd. De vliegende blaadjes onder de titel „Aan de kiezers". Drie wenken aan de kiezers. De onderwijskwestie aUesbeheersend.

In wat voorafging hebben wij stil gestaan, dat Mr. Groen van Prinsterer in 1862 weder in de Tweede Kamer terug keerde en daarna elke geschikte gelegenheid aangreep om voor de zaak van het bijzonder, protestants-christelijk onderwijs op te komen. Voornamelijk ging de strijd tegen de onrechtvaardige toepassing van de lager-onderwijswet van 1857, de wet, welke tussen Groen en zijn voormalige vriend Van der Brugghen zulk een grote verwijdering had gebracht. Hoe krachtig Groen echter ook opkwam voor de belangen van het christelijk onderwijs, zijn woorden vonden bij zijn medeleden der Kamer geen ingang. Zij bestreden hem nauwelijks, doch lieten hem maar praten. Alleen de regering, die er moeüijk van buiten kon, beantwoordde hem, maar zonder op de grieven van Groen in te gaan. Zij maakte zich van hem met algemeenheden af. Het is te begrijpen, dat deze houding van Kamer en regering voor Groen zeer teleurstellend was. Desniettemin liet hij er zich niet door weerhouden om voor de goede zaak te blijven opkomen. Hij begon haar echter nu van een andere kant aan te pakken. Had hij zich eerst voornamelijk tot de vergadering der Tweede Kamer bepaald, thans ging hij zich rechtstreeks tot de kiezers richten. Helaas had Groen in 1864 echter al lang niet meer de beschikking over een eigen week- of dagblad.

In 1850 had hij de redaktie overgenomen van het bestaande konservatieve dagblad „De Nederlander", maar in 1855, dus reeds na vijf jaar, had hij zich genoodzaakt gezien de uitgave van dit blad te staken.

Groen had namelijk gerekend op het verkrijgen van medewerking voor de redaktie van „De Nederlander", doch die bleef uit. Daardoor werd de taak voor hem alleen te zwaar. Hij had gewenst, zoals hij in het numimer van 18 januari 1855 van genoemd blad schreef, een blad tot stand te brengen, waarin, door geregelde samenwerking, de veelomvattende taak, naar gelang der verscheidenheid van kundigheden en gaven, onder een aantal politieke

medewerkers zou worden verdeeld. Hierin echter, zo vervolgde Groen, ben ik evenmin thans als in 1829—1832, bij de uitgaaf der „Nederlandse gedachten" geslaagd. Zodoende kwam niet slechts de leiding, maar zonder enige tussenpozing de dagelijkse redaktie van het politiek gedeelte op hem alleen te rusten. Woordelijk schreef Groen dienaangaande zelfs: „Ik ben een slaaf geworden van de courant", om hierop te laten volgen: „Onder de dierbaarste vrijheden tel ik ook die om nu en dan, ik zeg niet lui, maar ledig of juister nog, van bepaalde werkzaamheden ontheven te zijn. Geen billijk rechter zal het veroordelen, dat ik eindsliik c; p eigen emancipatie bedacht v/srd; dat ik door staking der courant, staking mijner boeien begeerd heb".

Daarbij kwam dan nog, dat Groen als redakteur van „De Nederlander" de schrikkelijkste verguizing van allerlei bladen te verduren had gehad. Aangaande andere ge schriften van hem namelijk die, welke betrekking hadden op geschiedenis en staatsrecht, was hem nog wel eens, ook bij verschil van zienswijze, waardering ten deel gevallen, maar zoals Groen zelf schrijft: „Voor „De Nederlander" nooit. Hetgeen ik daarin schreef, bleef altijd beneden kritiek".

Wij meenden er goed aan te doen om over deze episode uit Groen's leven even een kleine uitweiding te maken, daar er uit te leren

valt, dat de redaktie van een blad, vooral van een poUtiek blad, allerminst een gemakkelijke taak heeft. Het is wel zeer gemakkelijk om kritiek te leveren, doch als men er zelf voor geplaatst wordt om in geval van een dagblad elke dag of van een v/eekblad elke week maar weer het blad te moe ten vullen, dan zou men er wel anders over denken en spreken. Doch thans hierover genoeg. Wij gaan weer terug naar 1864, toen Groen besloot zich tot de kiezers te gaan richten. Hij deed dit door de uitgave van een twintigtal kleinere en grotere geschriften onder de titel: , .Aan de kiezers", welke in 1866 door hem gezamenlijk, voorzien met een voorbericht, in twee delen werden uitgegeven. De nummers I t/m X gaf hij uit onder de algemene titel: „De verkiezingen van 1864", de nummers XI tot en met XX onder die van „De naderende veldtocht".

In deze geschriften, ook wel „Vhegende blaadjes" genoemd, nam de onderwijskwestie de voornaamste plaats in. Met het oog op de verkiezingen gaf hij de kiezers een drietal weiiken, welke als volgt luidden: Vooreerst stel het onderwijs op de voorgrond.

Ten andere, laat aldus blijken, dat gij eensgezind zijn, met de zeer weinigen, die in de volksvertegenwoordiging de christelijke volksbelangen voorstaan. Ten derde, geef aan niemand uw stem, van wie gij niet, op goede gronden verzekerd zijt, dat hij althans het voorstel van wetsherziening, ter eerlijke naleving van de wet, tot dusver door de Kamer met stilzwijgen en weerzin ontvangen, beaamt".

Onder het voorstel tot wetsherziening had Groen het oog op de artikelen 23, 24 en 33 van de lageronderwijswet van 1857. Uit artikel 23 wilde hij het woord „christelijke" uit de term „christelijke en maatschappelijke deugden" verwijderd hebben; artikel 24 wenste hij voorts aangevuld te zien met de bepaling, dat kerkelijke bedieningen voortaan met het openbaar onderwijzersambt onverenigbaar zouden zijn en de eerste alinea van artikel 33 wilde hij zodanig redigeren, dat er in plaats van de mogelijkheid schoolgeld te heffen, zou worden gesteld, dat er schoolgeld behoorde geheven te worden met vrijstelling van minvermogenden. Dat deze vlugschriften de pennen in beweging bracht, laat zich denken, doch hierover D.V. een volgende keer.

(wordt vervolgd) Voorts zouden volgens Zorin alle buitenlandse troepen terug getrokken moeten worden om de Kongolezen de gelegenheid te geven zelf te beslissen over hun binnenlandse aangelegenheden". De Russische delegatie bij de Verenigde Naties heeft een formele resolutie ingediend, waarin bovengenoemde punten herhaald worden.

In de verklaring van de regering van de Sovj et-Unie wordt tevens gezegd, dat Hammarskjoeld afgezet dient te worden als deelnemer aan en organisaties van de vergeldingsmaatregelen tegen vooraanstaande staatsUeden van de Kongolese republiek. Deze maatregelen hadden de naam van de Verenigde Naties bezoedeld. Inmiddels is de regering van Gizenga, die een jaar lang in Rusland verkeerd heeft en sympatiseert met de Russen, door de Verenigde Arabische Repubhek erkend als de wettige nationale regeling van de Kongo. In een regeringsverklaring van de V.A.R. wordt het opperbevel van de Verenigde Naties evenzeer veran1> woordelijk geacht voor de dood van Loemoemba als „de agenten van de Belgische kolonialisten". De Veiligheidsraad der Verenigde Naties is onder groot rumoer van demonstranten bijeen geweest, waarin het er allerbarbaarst naar toe is gegaan. Deze bijeenkomst heeft wel een bespotting opgeleverd van alle beschaving en fatsoen. Reeds voor het gebouw van de Verenigde Naties braken relletjes uit tussen betogers ten gunste van Hammarskjoeld en tegenstanders van de sekretarisgeneraal, waarbij zelfs de politie tussenbeide moest komen.

Tijdens de vergadering van de raad, toen Amerikaanse gedeligeerde Stevenson aan het woord was kwam het tot formele vechtpartijen tussen de bezoekers op de publieke tribime onderling en suppoosten, die deze bezoekers wilden verwijderen. Bij dit handgemeen werden achttien suppoosten, twee persfotografen en een bezoeker gewond. Het gevecht op de publieke tribune was begonnen toen demonstranten, allen negers, „leve Loemoemba" schreeuwden en Stevenson uitjouwden. De voorzitter van de raad zag

zich genoodzaakt om de vergadering te schorsen, waarbij de publieke tribune ontruimd werd. Na hervatting van de vergadering zei Stevenson, „dat deze uitbarsting kennelijk georganiseerd was". In de debatten ging het weer ouderwets vijandig scherp toe tussen de Amerikaanse en de Russische gedelegeerde, waarbij wederzijdse beschuldigingen en verwijten voortdurend plaats vonden.

Stevenson noemde in zijn rede het Russische ontwerprevolutie, waarin onder meer het aftreden van Hammarskjoeld wordt geeist, „een oorlogsverklaring aan de Verenigde Naties". „Zowel de Kongo als de volkerenorganisatie verkeren in een ernstige krisis, doch de Verenigde Staten van Amerika zullen Hammarskjoeld blijven steunen".

Stevenson bepleitte voorts bijeenroeping van het Kongolese parlement, zodra orde en rust zijn hersteld. Tevens dient er naar te worden gestreefd de basis van de nieuwe regering van president Kassavoeboe te verbreden onder Ileo.

Er moet onmiddellijk een einde komen aan alle inmenging in de Kongo, ook aan die van de Belgen, die militairen hulp verstrekken, welke zowel Katanga als de Oost-Provincie moeten betrekken. De Amerikaanse regering, zal zich niet afzijdig houden, wanneer anderen bewust en weloverwogen trachtten de bestaande toestand te verergeren. Wij zijn bereid al onze invloed aan te wenden om een einde te maken aan militaire hulpverlening van onverschillig wie, wanneer andere landen dit ook doen, aldus Stevenson.

Stevenson betreurde ook dat de Sovjet-Unie niet heeft samengewerkt met die landen, die werkelijk naar vrede in de Kongo streven, maar daarentegen voorstelt birmen een maand alle operaties van de Verenigde Naties in de Kongo te staken.

Dit betekent het prijsgeven van de Kongo aan chaos en burgeroorlog en het afstand doen van de beginselen van de volkerenorganisatie De Russische afgevaardigde Zorin, die na Stevenson sprak, zei het te betreuren dat de Amerikaanse gedelegeerde dezelfde oude ongefundeerde aanvallen op de politiek van de Sovjet-Unie heeft herhaald. Verder beschuldigde de Sovjet-afgevaardigde de president Kasavoeboe van verraad jegens het Kongolese volk en rechtstreekse medeplichtigheid aan de moord op Loemoemba. Hammarskjoeld, die in deze vergadering ook aan het woord kwam, verklaarde niet te zullen aftreden onder de Russische druk, terwijl hij in een lange rede zijn bekende standpunt voorts uiteenzette.

Terwijl in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties de tegenstellingen tussen de oostelijke en de westelijke mogendheden inzake de Kongo verscherpt op de voorgrond zijn getreden, vraagt men zich in Washington af of er een nieuwe krisis is ingeluid in de betrekkingen met de Sovjet-Unie, als gevolg waarvan elke hoop op ontspanning verijdeld wordt. Verder is er in de Veiligheidsraad een voorstel ingediend voor de algemene wapenstilstand in de Kongo van zestig dagen. Dit voorstel heeft echter heel weinig kans om aangenomen te worden en ook nog een ander voorstel. Deze voorstellen zullen dan behandeld worden.

Heel de gang van zaken in de Veiligheidsraad levert wel een bittere bespotting op, dat, zoals men er op geroemd heeft, door beschaving en verlichting de mensheid op de goede weg gebracht zou zijn. Het is een Babel van verwarring en verdeeldheid, twist, haat en nijd van jewelste, welke men er thans aangaande de Kongo aantreft.

Alleen van het middel, dat uitkomst zou kunnen bieden, namelijk het te rade gaan met God en Zijn Woord, wil men nog steeds niets weten'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen