De uitslag van de verkiezingen der Provinciale Staten

De S.G.P. van 11 op 12 zetels

Het is een zeer verheugend feit, te kunnen konstateren, dat de uitslag van de op 28 maart plaats gehad hebbende Statenverkiezingen voor de S.G.P. over het geheel genomen alleszins gunstig kan worden genoemd. Er blijkt toch uit die uitslag, dat de kiezers ook na het wegvallen van Ds. Zandt de S.G.P. niet in de steek gelaten hebben, maar ook thans op haar lijsten hebben gestemd zoals zij dit bij vorige verldezingen plachten te doen. Op deze kant bij het beschouwen van de uitslag nog eens de aandacht te vestigen achten wij geenszins overbodig. Het is toch zoals Ds. Abma het op de laatste Algemene Vergadering heeft gezegd, en ook in zijn rede op deze vergadering gehouden, er op heeft gezinspeeld, dat er wel eens enige vrees heeft bestaan, dat door het heengaan van Ds. Zandt de partij daarvan wel eens de terugslag zou kunnen gaan gevoelen onder meer door verminderde belangstelling voor de Algemene Vergadering alsook door een teruggang in stemmenaantal bij eerstvolgende verkiezingen. In beide opzichten is deze vrees echter beschaamd geworden. De Algemene Vergadering toch gaf een zeer grote opkomst te zien, terwijl de Statenverkiezingen hebben aangetoond, dat het verlies van Ds. Zandt ons over het algemeen geen verlies van stemmen heeft opgeleverd.

Hieruit blijkt, dat de S.G.P. mag staat maken op een beginselgetrouwe kern, die op de door Ds. Abma in zijn rede gestelde vragen: „Hebben wij dan ons al die jaren geschaard rondom een mens, en stonden wij dan niet op de grondslag van Gods Woord? " door sprekende daden verblijdende antwoorden heeft gegeven.

Er is echter ook nog een andere zijde, die niet verwaarloosd mag worden. Men mene namelijk niet, dat alle op de S.G.P. uitgebrachte stemmen afkomstig zijn van kiezers, die met alles wat de S.G.P. voorstaat, instemmen. Wij weten met zekerheid, dat dit niet het geval is, en dat er in het verleden, evenals ook nu weer, stemmen op de S.G.P. zijn uitgebracht door kiezera, die vroeger op een andere partij zouden hebben gestemd, zelfs op de partij der liberalen, maar die dit niet meer deden, omdat de door de Kamerfrakties dier partijen gevoerde politiek o.m. ten aanzien van de soevereiniteitsoverdracht van het voormalige Indië, in hoge mate hun ongenoegen had opgewekt. Dat dit inderdaad zo is, bleek ons nog uit ons telefonisch gestelde vragen en gedane mededelingen voor de Statenverkiezingen.

Zo vroeg, om eens een voorbeeld te noemen uit de allerlaatste tijd, iemand uit Voorburg, die reeds vóór de oorlog jarenlang in Indië werkzaam was geweest, hoe wij stonden tegenover Nieuw-Guinea. Blijkbaar had deze persoon geen strooibiljet ontvangen, want dan had hij het antwoord kimnen weten. Toen wij hem mededeelden dat wij steeds voor het zelfbeschikkingsrecht der Papoea's zijn opgekomen en dit zouden blijven doen, bleek hij gerust gesteld. Hij zei niet tot de S.GJP. te behoren, maar dat hij toch steeds op Ds. Zandt had gestemd vanwege diens onver- 27wakt opkomen voor de Nederlandse belangen met betrekking tot de Indische Irwestie. Hij zou nu weer op de lijst der S.G.P. stemmen.

Ook was er een arts uit 'Wamsveld, die buiten die S.G.P. staat, maar nochtans in het dagblad „De Telegraaf" van 24 maart de aandacht der kiezers vestigde op de S.GP., welker Kamerfraktie bij monde van Ir. van Dis was opgekomen voor het artsenechtpaar Meulenbelt. Om dezelfde reden wekte een kiezer uit Den Haag, die evenals vorenbedoelde arts voluit met zyn naam ondertekende en kenneiyk van vrijzinnige richting was, in „De Telegraaf" van 28 maart op, dit keer op Ir. van Dis te stemmen. Een ander persoon uit Den Haag, die zei van huis uit r.k. te zijn, gaf geheel eigener beweging tegen een paar S.G.P.-ers te kennen, dat hij op no. 1 van lijst 6 had gestemd.

Men ziet uit deze enkele voorbeelden, die met andere zouden te vermeerderen zijn, dat er onder de op de S.G.P. uitgebrachte stemmen ook zijn van personen, van wie niet gezegd kan worden, dat zij staatkundig gereformeerd zijn.

Terugkerend tot de uitslag der Statenverkiezingen voor de S.G.P. kan vermeld worden, dat niet slechts de elf Statenzetels, die de S.G.P. in vijf provinciën had, behouden bleven, doch dat er één zetel werd bij verkregen namelijk in de provincie Utrecht. Een paar weken geleden wezen wij er reeds in De Banier op, dat deze uitslag voor Utrecht te verwachten was op grond van het in 1958 behaalde aantal stemmen en van het feit, dat volgens de onlangs van kracht geworden nieuwe provinciewet het totale aantal Statenzetels in de provincie Utrecht met 14 vermeerderde. Deze verwachting is dan nu in vervulling gegaan, zodat de S.G.P. thans in de provinciën Zuid- Holland, Zeeland, Gelderland, Utrecht en Overijssel tezamen 12 Statenzetels heeft.

Dit feit mag voor de S.G.P. reden zijn om met blijdschap en dankerkentenis aan de Heere vervuld te zijn. Hij toch is het, die de harten neigt als waterbeken en die ook alle dingen moet doen medewerken. Dat niet een sterke vooruitgang in het aantal stemmen werd verkregen, behoeft niet te verwonderen. De beginselen der S.G.P. toch vinden bij de overgrote massa van ons volk geen bijval. Had zij ten aanzien der beginselen water in de wijn gedaan, en meer materiële belangen laten spreken dan het beginsel, had zij alsdan een groter aantal stemmen kunnen behalen, maar dit zou dan geen vooruitgang, doch zelfs een heel sterke achteruitgang geweest zijn. Bovendien geeft een sterke vooruitgang van het behaalde aantal stemmen nog niet de zekerheid, dat zulk een stemmenwinst van blijvende aard is. Dat heeft de V.V.D. dit keer wel in heel sterke mate ondervonden. Deze partij toch behaalde bij de Statenverkiezingen van 1958 een schitterende stemmenwinst. Haar stemcijfer steeg van 502.530 bij de Kamerverkiezing van 1956 tot 658.388 bij de Statenverkiezingen van 1958 en tot 732.658 bij de Kamerverkiezing van 1959, maar thans kwam zij op een stemcijfer, dat belangrijk beneden dat van 1959 lag namelijk op 605.302 stemmen. Deze partij leed dus wel een zeer gevoelig verlies. Dat zij desondanks van 63 op 64 Statenzetels in totaal kwam heeft zij uitsluitend te danken aan de vermeerdering van het aantal Statenzetels in de diverse provincies als gevolg van de toeneming der bevolldng. Het verlies van de V.V.D. blijkt echter duidelijker, als we vermelden dat deze partij bij haar stemcijfer van 1958 thans 73 en van 1959 thans zelfs 80 Statenzetels zou hebben verkregen, een verlies derhalve van 9 zetels vergeleken met 1958 en van 16 zetels bij vergelijking met 1959. De antirevolutionairen hebben indertijd een soortgelijke teruggang meegemaakt. Bij de Kamerverkiezing van 1937 toch behaalden zij onder aanvoering van Dr. Colijn een winst van 4 zetels, waardoor zij 17 Kamerzetels verkregen, doch bij de volgende verkiezing, die na de oorlog in 1946 plaats had, gingen zij weer sterk achteruit.

Thans overgaande tot het noemen van enkele cijfers, zij vermeld, dat de S.G.P. bij de Statenverkiezingen van 1958 129.089 stemmen verkreeg of 2, 2% van het totaal uitgebrachte geldige stemmen; in 1959 129.678 stemmen of 2, 2% en thans 129.219 stemmen of 2, 14%. Het aantal mindere stemmen van 1962 (459) vergeleken met de Kamerverkiezing van 1959 is te verklaren uit het feit, dat de S.G.P. bij de Kamerverkiezing van 1959 in de provincies Groningen, Drente en Limburg, waar zij thans niet uitkwam, respektievelijk 584, 389 en 268, in totaal dus 1241 stemmen verwierf. Nemen wij aan, dat een gelijk aantal stemmen in deze provincies ware verkregen wanneer het in 1962 om een Kamerverkiezing was gegaan, dan zou de S.G.P. dus nu deze 1241 stemmen meer hebben verkregen, waardoor haar stemcijfer zou gekomen zijn op 130.560. De kiesdeler zou 40.227 zijn geweest, zodat de S.GP. haar 3 Kamerzetels zou hebben behouden en nog een overschot van bijna 9.900 stemmen zou hebben gehad. '

Bezien we de cijfers voor de andere partijen, dan blijkt dat de K.V.P., die thans 218 Statenzetels verwierf in plaats van 190 in 1958, 50 Kamerzetels zou verworven hebben in plaats van 49 in 1959, dus een winst van 1 zetel.

De P.v.d.A., die 206 Statenzetels kreeg (in 1958 179), zou van 48 op 46 Kamerzetels gekozen zijn, een verlies derhalve van 2 zetels.

De V.V.D. zou zelfs 4 Kamerzetels verloren hebben, terwijl de A.R. op hetzelfde aantal (14) zou gebleven zijn en de C.H. van 15 op 16 zetels zou zijn gekomen, een winst derhalve van 1 Kamerzetel.

De kommunisten, die van 18 op 13 Statenzetels kwamen, zouden g^ komen zijn van 3 op 4 Kamerzetels, de pacifistisch socialisten, die als sterkste winnaars uit de stembus kwamen — zij klommen van 2 tot 13 Statenzetels — zouden 4 Kamerzetels hebben behaald, terwijl het Gereformeerd Politiek Verbond 1 Kamerzetel zou hebben verkregen. Hieronder volgt thans in de vorm van een tabel het aantal Staten-

Enkele cijfers konden we niet direkt vinden. Het zou wel aan te bevelen zijn als de sekretarissen der provinciale verenigingen ons wat kranten toezonden met uitslagen uit de onderscheidene provinciën, opdat we een volgende keer nog een aantal cijfers kunnen vermelzetels, dat door de diverse partijen werd behaald in vergelijking met de Statenverkiezingen van 1958:

De partij der Vrije Burgers behaalde 1 zetel in Noord-Holland, de Boerenpartij 1 zetel in Gelderland. Wat de stemcijfers der S.G.P. in de onderscheidene provinciën betreft, kan het volgende warden vermeld. In Zuid-HoUand werden 57.399 stemmen verkregen tegen 55.135 in 1959 en 57.965 in 1958. In Gelderland 22.402 stemmen tegen 23.926 in 1959 en 22.584 in 1958. In Zeeland thans 13.813 stemmen tegen 13.779 in 1959 en 13.632 in 1958.

In Utrecht 12.695 stemmen tegen 11.793 in 1959 en 11.727 in 1958. In Overijssel: 12.177 stemmen tegen 11.408 in 1959 en 11.083 in 1958. In Noord-Holland: 5.725 stemmen tegen 6.462 in 1959 en 7.522 in 1958. In Noord-Brabant: 3.346 stemmen tegen 4.245 in 1959 en 3.051 in 1958. In Friesland: 1.662 stemmen tegen 1.689 in 1959 en 1.555 in 1958.

Voor een procentsgewijze overzicht geven wij voor de S.G.P. de hier volgende tabel:

Bezien wij thans eens enige grote en grotere gemeenten in verschillende provinciën, dan krijgen wij het hier volgende tabellarisch overzicht:

den. Men zende deze kranten dan niet naar N.V. De Banier, maar rechtstreeks naar het partijbureau, Frankenslag 123, Den Haag, daar we ze dan het vlugst hebben.

Ook uit bovenstaande cijfers is te zien, dat de uitslag voor de S.G.P. inderdaad bemoedigend is. Rotterdam en Den Haag, om maar een paar grote gemeenten uit Zuid- Holland eens afzonderlijk te noemen, hebben zich zeer goed gehouden. Rotterdam kreeg bij 1959 vergeleken een vooruitgang van 400 stemmen of 0, 1% en Den Haag een vooruitgang van 535 stemmen of 0, 2%.

Ook Apeldoorn en Arnhem gaven ieder een vooruitgang van 0, 1%, maar Ede en Ermelo vielen tegen. Gaarne zouden wij vernemen wat naar het oordeel der vrienden in genoemde plaatsen de reden van deze teruggang kan zijn. Het stemcijfer van Putten konden we nog niet vinden.

Middelburg geeft wel een heel mooie vooruitgang van 6, 4 op 7, 1%, terwijl toch het aantal stemmen niet zo sterk vermeerderde van 1959 op 1962. Dit komt doordat Middelburg in 1959 totaal 13.018 geldige stemmen uitbracht en in 1962 slechts 12.546.

Bezien wij de uitslag der verkiezingen uit nationaal oogpunt, dan kan zonder twijfel worden vastgesteld, dat deze voor het door de regering inzake Nieuw-Guinea gevoerde beleid alleszins gunstig is. De toeslag van de Partij van de Arbeid, de Pacifistisch Socialistische Partij en de Kommunistische Partij, die alle drie Nieuw Guinea aan Indonesië willen uitleveren zonder deugdelijke waarborg, dat aan de Papoea's het sedert lang toegezegde zelfbeschikkingsrecht zal worden toegekend, is derhalve op een volslagen mislukking uitgelopen. De P.v.d.A. heeft wel stemmen verkregen van kiezers, die niet langer hun vertrouwen aan de partij van Prof. Oud wilden geven, maar heeft anderzijds een deel van zijn meest linkse aanhang moeten afstaan aan de Pacifistisch Socialisten, zodat hierbij een doorschuiving heeft plaats gehad. De K.V.P. boekte een winst van 60.000, de C.H.U. van 30.000 stemmen, terwijl de A.R.P. rond 30.000 stemmen verloor.

Het is ons voornemen nog nader op de uitslag terug te komen, daarom volstaan wij thans met een woord van zeer erkentelijke dank te richten aan de besturen, leden en vrienden der S.G.P. voor de inspanning en arbeid, welke zij zich hebben getroost om tot deze uitslag te kunnen komen.

Ook hartelijk dank aan allen, die zich bereid hebben getoond om in de maanden en dagen, welke aan de verkiezingen vooraf gingen, spreekbeurten voor de S.G.P. te vervullen, waarbij wij wel in het bijzonder denken aan de predikanten van onderscheidene kerkformaties. Het is een zeer verheugend feit, dat ondanks de zeer te betreuren gescheidenheid op kerkelijk gebied, er toch in het verband der S.G.P. zulk een innige band van samenwerking en samenbinding mogelijk is. Als hiervoor een oorzaak zou moeten worden genoemd, dan ligt die zonder twijfel daarin, dat er ondanks de kerkelijke scheidingslijnen een band van éénheid bestaat, namelijk die van de aloude onverkorte belijdenis der vaderen, de belijdenis, die tal van martelaren met hun bloed hebben bezegeld en waarvan wij vastelijk geloven, dat daarin de zuivere waarheid, dat is de waarheid naaj Gods Woord, vertolkt is, ook in het artikel, dat voor de staatkvmde van zo groot belang is, namelijk artikel 36. Die band moge ons allen, pre­

dikanten en alle andere leden der S.G.P., doen blijven samenbinden te midden van zoveel verwatering en afval, van zoveel on- en bijgeloof.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen