Werkstaking

Fabius’ standpunt

D. P. D. Fabius werd geboren de 6e juU 1851. Hij stierf op 21 dec. 1931. Hij behoorde tot de Anti-Revolutionaire Partij, doch moest tijdens zijn leven klagen over de bejegening, die hem niet slechts van de tegenstander, maar ook in eigen kring ten deel viel. Hij was een eenzaam strijder. Zijn publikaties werden doodgezwegen, zijn principiële richtlijnen genegeerd. Fabius heeft veel geschreven en wat hij schreef is onze aandacht waard.

Wie Fabius leest, zal tot de ontdekking komen, dat zijn principiële gedachten over diverse politieke vraagstukken zijn neergelegd in ons beginselprogram. Ook over de werkstaking heeft Fabius het zijne gezegd. Het vierde hoofdstuk van zijn Sociale vraagstukken is aan dit onderwerp gewijd. Alvorens enkele gedachten hieruit door te geven, willen we een korte samenvatting van zijn standpunt, zoals we dat in Studiën en Schetsen vonden, citeren:

„In sommige werkliedenbladen wordt zo nu en dan de voorstelling gegeven, alsof bij de wet van 11 april 1903 (i.v.m. de Spoorwegstaking) aan sommige werk- Ueden in openbare dienst iets ontnomen is, het z.g. „stakingsrecht", waartegenover dan de eis van een zekere vergoeding voor dat gemis wordt gesteld.

In gelijke trant schreef ook „De Standaard" van 19jan. j.l. (d.i. in 1914). „Men doet de werklieden wezenlijk dienst door hun de onjuistheid van zulke redeneringen aan te tonen. Gelijk telkens blijkt, dat zij allengs door een verkeerde geest worden meegesleept, omdat men hun onthouden heeft wat zij behoeven tegenover valse voorstellingen.

Hoe luidt art. 358 bis, dat sedert 1903 in het strafwetboek staat? Wordt daar iets aan ambtenaren en werklieden ontnomen, verboden? In het minst niet. Slechts wordt daar straf gezet op het nalaten en weigeren werkzaamheden te verrichten, waartoe men zich „uitdrukkelijk of uit kracht van zijn dienstbetrekking heeft verbonden", enz. Wie handelt in strijd met hetgeen waartoe hij zich verbonden heeft, begaat toch onrecht.

Met dit artikel wordt geen stakingsrecht ontnomen. Maar stakingsonrecht wordt strafbaar gesteld.

Terwijl in het gewone leven dit stakingsonrecht, het zich niet houden aan wat men beloofd heeft, alleen met civiele middelen kan worden beboet. De alleen rechtmatige staking dat werklieden, alleen of verenigd, na afloop van de tijd, waarop zij hebben gekontrakteerd, niet in een nieuw dienstverband treden, bestaat voor alle werklieden onverkort.

In die zin bestaat er voor alle mensen stakingsrecht. En een zich onttrekken aan aanvaarde verplichtingen is voor alle mensen stakingsonrecht. Wie voor dat onrecht gestraft wordt, kan zich over het missen van enig recht niet beklagen".

Fabius betoogt op een andere plaats, dat zelfs al zouden de arbeiders billijke eisen stellen, het arbeidskontrakt gehandhaafd moet worden. ledere arbeider is verplicht zijn in het arbeidskontrakt gegeven woord te houden. Doet hij dat niet, dan doet hij onrecht. , , Heeft hij gezworen tot zijn schade, evenwel hij verandert niet" (Ps. 15 ; 4).

Vanuit dit standpunt kon hij de christenarbeiders aanbevelen, dat zij zouden verklaren, dat in het algemeen voor staken nooit op hen te rekenen zou zijn. Op deze algemene regel zag Fabius slechts één uitzondering en deze uitzondering noemde hij zo zeldzaam, dat hem er geen geval van bekend was. Maar ware het dat de arbeider in een werkplaats zulke goddeloze en mensonterende toestanden zou ontmoeten, dat het met zijn geweten niet te verantwoorden zou zijn daar nog een dag langer te blijven, dan is er sprake van een geoorloofde, ja zelfs van een plichtmatige staking, ook al valt die tijdens de duur van de arbeidsovereenkomst. Want men moet God gehoorzamen boven de mensen. Maar dit heft de regel niet op. „Gelijk ook in Gods Woord (Efeze 5 : 24), om slechts één voorbeeld te nemen, gezegd wordt, dat de vrouwen in alles aan haar eigen mannen onderdanig moeten zijn, ofschoon natuurlijk niet bedoeld wordt, dat de vrouw op het bevel van haar man zal moeten of mogen doen wat de Heere verbiedt en dan ook de aangehaalde plaats, hoezeer absoluut klinkende, toch is op te vatten met de beperking, die men in het eerste vers van het volgende hfdstbij de vermaning aan de kinderen vindt, alwaar het heet: , , Gij kinderen, zijt uw ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is recht".

Fabius wil de werkstaking niet veroordelen omdat daardoor pressie wordt uitgeoefend tot het verkrijgen van iets, dat de arbeider in zijn belang acht. Pressie kan moreel af te keuren zijn, maar ook zijn gevallen denkbaar, waarin pressie volkomen geoorloofd is. Ook het neerleggen van het werk keurt hij niet af. Zelfs het gemeenschappelijk neerleggen van de arbeid, door één der sprekers op het Sociaal Congres van 1891 samenspanning genoemd, waarom hij bedenkingen had tegen werkstaking, wordt door Fabius niet veroordeeld.

„De arbeider is vrij man en heeft zeker Dok ten volle het recht om met anderen te overleggen en overeen te komen, dat zij tezamen de dienst, de fabriek, de werkplaats, zullen verlaten". Zelfs veroordeelt F. de werkstaking niet, omdat die zo dikwijls tot gewelddadigheden leidt. Het enige, waarom hij pertinent neen zegt is, omdat die geschiedt in strijd met de ge­

^Êmm sloten overeenkomst. „Op dit punt kan geen twijfel bestaan, mag geen aarzeling heersen". De tegenaktie van de patroons, de algemene uitsluiting (lock-out) moge als tegenmaatregel begrijpelijk zijn, maar is evenmin goed te keuren. Want ook de patroon heeft zich aan een billijke termijn van opzegging te houden.

R.

d.R.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen