Algemene beschouwing Financiën

Ir. VAN DIS

Mijnheer de Voorzitter!

In de memorie van toelichting op de begroting van Financiën wordt door de bewindslieden een uitvoerige beschouwing gegeven over de vraag, of het al dan niet noodzakelijk is dat door de regering aan de SER advies wordt gevraagd, voordat bepaalde belastingmaatregelen ter behandeling aan de Staten-Generaal worden aangeboden. Het is niet mijn voornemen op deze beschouwing diep in te gaan. Slechts zij vermeld, dat eruit blijkt dat het vragen van advies over belastingmaatregelen volgens artikel 41 van de Wet op de bedrijfsorganisatie niet dwingend uit deze wet voortvloeit. Na dan voorts erop gewezen te hebben, dat desniettemin in 1956 en 1964 aan de SER adviezen zijn gevraagd, waarbij belastingen waren betrokken, komen de bewindslieden tot de konklusie, dat de belastingheffing zonder enig bezwaar in de adviesaanvrage aan de SER kan worden betrokken, wanneer daarin niet de struktuur van de belastingheffing en de verdeling van de belastingdruk worden betrokken.

Eerst de S.E.R. om advies vragen

Met deze konklusie voor ogen is het te verklaren, dat de Regering zich gerechtigd achtte, onlangs bij de S.E.R. een adviesaanvrage in te dienen inzake het voorontwerp voor een wet, die de Regering de bevoegdheid moet geven om tijdelijk de tarieven van de loon- en inkomstenbelasting, de vennootschapsbelasting, de omzetbelasting, de bijzondere verbruiksbelasting op auto's en de benzine-accijns met ten hoogste 5 pet. te verhogen of te veriagen. Dit is ongetwijfeld een vérstrekkende bevoegdheid, ook al zal de Minister, volgens het voorontwerp achteraf de door hem genomen maatregelen aan de goedkeuring van de Kamer moeten onderwerpen. Hoe aantrekkelijk dit plan moge zijn, omdat het de Regering in staat stelt de nodig geachte maatregelen te nemen zonder eerst de vrij langdurige normale procedure te behoeven volgen, er zijn o.i. toch ook ontegenzeglijk bezwaren aan verbonden, die niet licht geacht mogen worden en daarom terdege onder de ogen moeten worden gezien. Vandaar dat wij het een juist beleid van de bewindslieden achten, dat zij niet direkt een wetsontwerp bij de Kamer hebben ingediend, maar eerst de S.E.R. om advies hebben gevraagd.

Enkele bezwaren: • „tijdelijk"

Om enkele van onze bezwaren te noemen, zij allereerst opgemerkt, dat het woord „tijdelijk" bij ons verre van aangename herinneringen oproept. De ervaring heeft toch geleerd, dat als tijdelijk aangekondigde en door de Kamer als tijdelijk aanvaarde maatregelen na één of twee jaar gewoonlijk in blijvende maatregelen werden omgezet. De verbruikers van benzine, om maar een enkel voorbeeld te noemen, hebben dit ruimschoots ondervonden. Voorts is zeer te vrezen, dat het verlagen van de eerst verhoogde belastingen, indien hiervan al iets komt, aanleiding tot veel politiek geharrewar zal geven. Nog maar kort geleden werden hiermede bittere ervaringen opgedaan, nl. bij het voorstel inzake het terugbetalen van de door belastingbetalers als gevolg van inflatie en progressie te veel betaalde loon- en inkomstenbelasting. Met wat een lijntrekkerij ging dit niet gepaard, waarbij de ene groep helemaal geen belastingkorrektie wilde, een andere groep tot 450 miljoen en nog weer een andere groep tot 300 miljoen wilde gaan, voorts schoten voor de boeg werden gelost en heimelijke dreigementen werden gelanceerd met betrekking tot het voortbestaan van het kabinet.

• met de ene hand geven en met de andere nemen

In verband met de totstandkoming van de belastingkorrektie vragen wij ons voorts af of niet het gevaar bestaat, dat voor het geval het onderhavige voorontwerp in 1970 wet mocht worden, met de ene hand aan de belastingbetalers een bedrag aan te veel betaalde belasting wordt teruggegeven, doch dat dit met de andere hand door de fiscus weer geheel of gedeeltelijk zal worden opgeëist. Onzes inziens is het zelfs mogelijk, dat nog meer zal worden gevorderd dan eerst was teruggegeven. Ook de automatische aanpassing waarbij do tarieven van de loon- en inkomstenbelasting jaariijks aan de waardevermindering van de gulden worden aangepast, kan, wanneer zij tot stand komt, erdoor op losse schroeven komen te staan.

• het verhogen van de Omzetbelasting

Van de andere bezwaren die tegen de voorgenomen maatregelen zijn in te brengen, wil ik er nog slechts één noemen, daar de andere aan de orde komen, wanneer over het voorontwerp door de S.E.R. een gunstig advies wordt uitgebracht en een desbetreffend wetsontwerp bij de Kamer wordt ingediend. Het bezwaar waarop wij het oog hebben, heeft betrekking op het verhogen van de omzetbelasting als gevolg van die wet, daar dit allicht tot verhoging der prijzen zal leiden, wat dan weer van invloed zal zijn op de lonen. Hetzelfde effekt kan zich voordoen bij het verhogen van andere in het voorontwerp genoemde belastingen. Dat de Regering met dit voorontwerp is gekomen, moet o.i. voor een groot deel, zo niet geheel, worden toegeschreven aan de gebeurtenissen van de laatste tijd. Ik heb hierbij het oog op de totstandkoming van de groot-metaal c.a.o., waarbij een loonindexatie werd ingebouwd, hetgeen ook bij andere ca.o.'s wel zal plaatsvinden, waardoor, mede gezien de verhoging van de b.t.w. in 1971, de huurverhogingen en de dreigende prijsstijgingen, de Regering, naar te verwachten is, voor grote moeilijkheden zal worden geplaatst, omdat, zoals Prof. Zijlstra het op de nieuwjaarsreceptie van de S.E.R. zei, het reeds uitgestippelde begrotingsbeleid geen inflatiebestrijdende mogelijkheden biedt, terwijl het inbouwen in de metaal-c.a.o. van de aanpassingsclausule aan het prijspeil ook de loonpolitiek uitschakelt als inflatiebestrijdende mogelijkheid. Nu is het wel zo, dat de loonindexering slechts voor 1970 door de S.E.R. is geadviseerd, maar het ligt voor de hand dat, nu deze eenmaal is ingevoerd, het op schier onoverkomelijke bezwaren zal stuiten de klok terug te draaien. Ik zal het, wat het voorontwerp betreft, hierbij laten. Met belangstelling zien wij het advies van de S.E.R. tegemoet en, indien dit gunstig luidt, ook het wetsontwerp.

Loon- en inkomstenbelasting en vennootschapbelasting

Het is o.i. voorts zeer te vrezen, dat er van werkelijke belasnngvërlagingnr de volgende jaren niet veel, beter gezegd niets, zal komen, hetgeen zeer te betreuren zou zijn. De belastingen toch leggen een uiterst zware druk op de bevolking en remmen op geen geringe manier de mogelijkheid tot sparen en bezitsvorming. Allereerst valt hierbij te denken aan de loon- en inkomstenbelasting, maar ook aan de vennootschapsbelasting, die op het bedrijfsleven een uitermate zware druk legt, omdat hierbij sprake is van dubbele belasting. Meermalen, verleden jaar nog, is onzerzijds tegen die dubbele belasting met alle nadruk opgekomen, omdat zij beslist onbillijk is. Wanneer het zoeven genoemde voorontwerp wet mocht worden, dan wordt bij verhoging van de vennootschapsbelasting de situatie voor het bedrijfsleven nog moeilijker. Volgens de Minister zal die verhoging wel weer worden gevolgd door een verlaging, maar indien dit al het geval zal zijn, moet men niet vragen hoe lang het zal duren wanneer de terugbetaling zal geschieden. Wij hebben het gezien bij de gelden, die naar de fiscus gingen krachtens de konjunkturele schorsing van de investeringsfaciliteiten. Deze zouden gereserveerd worden, maar toen het bedrijfsleven om herstel van de investeringsaftrek vroeg, werd het verzoek afgewezen, omdat het geld inmiddels voor andere zaken was besteed. Bij de hoge belastingen komen voorts de hoge sociale lasten, voortvloeiend uit de sociale verzekeringswetten. Dat deze op ons volk en het bedrijfsleven, in het bijzonder op de kleine zelfstandigen, een zware druk uitoefenen, kan door niemand worden ontkend, zelfs door de Regering niet. Dit blijkt wel hieruit, dat door haar een kommissie-premiedruk is ingesteld met de opdracht, de Regering te adviseren hoe vermindering van de premiedruk kan worden verkregen. Gezien vooral de hoge bedrijfsbelastingen, alsmede de zware lasten en daarbij de steeds stijgende uitgaven, behoeft het niet te verwonderen, dat de prijzen voortdurend stegen en de inflatie voortholt, omdat het nog steeds niet is gelukt haar te bedwingen. De b.t.w. heeft daaraan in niet geringe mate bijgedragen.

De b.t.w.

De Regering was aanvankelijk van mening, dat de prijzen ten gevolge van de b.t.w. met slechts een klein percentage zouden stijgen, maar de praktijk ziet er geheel anders uit, zoals 1969 wel heeft bewezen. Wij handhaven dan ook ons meergenoemd standpunt, dit het veel beter ware geweest, wanne"; ' wij met de invoering van de b.t.w. evenals België en Italië hadden gewacht. Dan zouden wij thans niet voor het feit zijn gesteld, dat deze belasting volgens mededeling in de pers 600 miljoen minder heeft opgebracht dan de Regering zich had voorgesteld, wat voorwaar toch geen kleinigheid is, indien dit bericht althans waar is. Gaarne vernemen wij van de Minister of dit al dan niet het geval is.

Beperking van subsidies ter bestrijding van de inflatie

Ter bestrijding van de inflatie ware het dan ook nodig geweest aan de uitgaven paal en perk te stellen. Onzerzijds is dit jaar op jaar bepleit, maar in werkelijkheid liepen ze steeds omhoog. Bij de behandeling van de belastingvoorstellen in november werd hierop door mij meer in den brede ingegaan en vooral gewezen op de talrijke subsidies, die door het Ministerie van C.R.M, worden verstrekt. Ik wil hiervan nog eens een frappant voorbeeld geven, waarop hedenmorgen mijn aandacht werd gevestigd. Gewezen zij daartoe op de subsidie aan de opera „Reconstructie", waarin de Verenigde Staten werden gehekeld en waarvan bekend was, dat deze was geproduceerd door voorstanders en vereerders van Fidel Castro. Gaf het verstrekken van deze subsidie destijds buiten en ook in de Kamer al veel stof tot verontwaardiging, thans is deze opnieuw opgelaaid. Dezer dagen toch werd er in de pers melding van gemaakt, dat de eventuele winst op de platencassette van voornoemde opera ten goede zal komen aan het Comité solidariteit Cuba. Het komt er dus op neer, dat door middel van gelden, door Nederlandse belastingbetalers opgebracht, steun wordt geboden aan Castro, die destijds toeliet, dat op zijn grondgebied tegenover de Verenigde Staten Russische raketten werden opgesteld. Dat dit wederom verontwaardiging heeft opgewekt, ligt voor de hand. Wij achten het hoogst noodzakelijk, dat aan het verstrekken van al dergelijke subsidies een einde wordt gemaakt, daar het niet aangaat de veelal moeizaam opgebrachte belastinggelden te besteden voor doeleinden, die dienen tot publiek vermaak en waarbij bovendien ook nog ons bevriende mogendheden schamper worden bejegend.

Nog enkele zaken, waaronder de ongehuwden

Het zal wel duidelijk zijn, dat wij geen behoefte hebben aan verhoging van de vermogensbelasting, zoals in de motie van de heer De Goede wordt voorgesteld. Niet alleen zou dit de spaarzin ondermijnen, maar dit zou ook voor de kapitaalvorming, die nodig is voor investeringen, nadelig zijn. Wat de positie van de werkende gehuwde vrouw betreft, zijn wij met de grote meerderheid van de kommissie van oordeel, dat dit onderwerp beter kan worden behandeld bij de behandeling van de vrij uitvoerige nota, die door de Staatssekretaris op 22 januari 1.1. werd ingediend. Wat voorts de ongehuwden betreft, is het zo gesteld, dat deze uitzonderlijk zwaar zijn belast. Zij vallen niet alleen onder hogere tarieven voor de loon- en inkomstenbelasting, maar zij moeten ook premie betalen voor sociale wetten, waarvan zij zelf geen profijt trekken. Wij dringen er dan ook bij de bewindslieden op aan om ten aanzien van de onge­ huwden verlichting van belasringdruk te bevorderen. Inzake de b.t.w, zijn van verschillende kanten verzoeken bij de Kamer ingekomen om verlichting van het percentage te bevorderen voor bepaalde levensmiddelen, door dit te brengen op 4, 3 pet. Gewezen zij op verzoeken van de Nederlandse Vereniging van Fabrikanten van puddingpoeder, bakmeel enz. alsmede van de Nederlandse Vereniging van Soepenfabrikanten. De Staatssekretaris zal de desbetreffende verzoekschriften ook wel ontvangen hebben, zodat wij kunnen volstaan met bij hem te bepleiten aan deze verzoeken te willen voldoen.

De Stichting „Hazenberg"

Vervolgens, mijnheer de Voorzitter, wil ik de aandacht van de Regering vragen - in het bijzonder van de Staatssekretaris — voor de Stichting „Hazenberg", het nationale dierenhuis te Amerongen, dat als doel heeft de zorg voor en de verpleging van noodlijdende en onderdak behoevende huisdieren. Deze stichting krijgt geen rijkssubsidie, maar is aangewezen op giften van partikulieren en kleine subsidies van omliggende gemeenten. De b.t.w. heeft deze stichting echter in grote moeilijkheden gebracht. Gezien het nuttige werk, dat door deze stichting wordt verricht en dat men als het ware liefdadigheidswerk zou kunnen noemen — men zou het althans daarmede gelijk kunnen stellen - zou ik op de bewindslieden en inzonderheid op de Staatssekretaris een dringend beroep willen doen om aan deze stichting ontheffing van de b.t.w. te willen geven.

Tot slot de Staatsloterij

Tenslotte, mijnheer de Voorzitter, willen wij onze zeer ernstige bezwaren inbrengen tegen het aanprijzen van de Staatsloterij en het aanmoedigen tot het deelnemen in deze loterij zoals dit door de Regering wordt gedaan. Bij vorige gelegenheden werd ons standpunt ten aanzien van de Staatsloterij meermalen uitvoerig uiteengezet, zodat hiervan thans kan worden afgezien. Het zou gelet op de tijd ook niet mogelijk zijn geweest hierop dieper in te gaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen