BOTER AAN DE GALG

Luther kende zijn wereld. Luther kende de wereld. Luthers wereld is immers de wereld van alle tyden. Er mogen door de eeuwen heen verschillen zich voordoen, in wezen blijft de wereld zichzelf gelijk. Vandaar dat ik stel dat Luther de wereld kende. Luther kende de wereld omdat hij zijn wereld kende, de wereld waar hij in leefde, de wereld waaruit hij getrokken was. Luther kende zijn wereld, omdat hij wist wat het beduidt met geheel de wereld verdoemelijk te zijn voor God. Luther kende zijn wereld, omdat Luther geleerd had zichzelf te kennen.

Van de wereld zegt Luther dat die gelijkt op een beschonken boer. Helpt men een boer in kennelijke staat aan deze kant te paard, prompt rolt hij aan de andere kant weer van zijn ros. Licht vervalt de mens van het ene uiterste in het andere. Die waarheid stond ook de scheidende hoofdcommissaris van Amsterdam, de heer P. A. Jong, voor de geest, toen hij verklaarde bij het terugtreden uit zijn hoge funktie, dat de lichte straffen die tegenwoordig worden opgelegd al even ongelukkig zijn als de zware straffen uit vroeger jaren. Iemand kan een aantal moorden plegen en er hooguit met tien jaar van afkomen. Het is een belachelijke zaak.

Strenge straffen als de doodstraf hebben niet geholpen de misdadigheid uit de wereld te laten verdwijnen. Daaruit blijkt wel dat de mens de misdadigheid gewoon in zich heeft. Nu zijn wij echter in een ander uiterste gevallen. De neiging om enorm licht te straffen en veel begrip te tonen - te zeggen: dan voeden we op - is op zich een schone zaak. Maar in de praktijk komt er geen lor van terecht.

Het zijn wijze woorden die de commissaris gesproken heeft. Zijn getuigenis zal verklinken als de stem van de roepende in de woestijn. De bewijzen zijn er al. Het dagblad „Trouw" meent dat een wat teleurgestelde man aan het woord is. Ook dat hij ergernis lucht geeft. Teleurstelling en ergernis, omdat het aan manschappen heeft ontbroken om het politiewerk goed te doen. Je kunt de man niet kwalijk nemen. Maar hecht ook niet te veel waarde aan zijn woorden, al is hij een man die uit ervaring spreekt. Het feit staat vast dat een commissaris niet veel goed kan doen in Nederland. Stelt hij memoires te boek, om het over een andere boeg te gooien dan het uiten van beschouwingen, zoals de scheidende Amsterdammer, dan klinkt het verontwaardigd: „De commissaris kan me nog meer vertellen". Wat „Trouw" becommentarieerde kwam er in feite ook op neer: Deze commissaris kan mij nog meer vertellen.

Intussen is de maatschappij gezegend met de tolerantie en de hooggeprezen humaniteit, die eindelijk de bestraffmg van de misdadigers in goede banen leiden. De misdaad neemt toe. Nog zijn wij onder de indruk van de afschuwelijke moord op een meiske in Amsterdam. Gelukkig wist de politie de dader te vinden. Tegelijk kwam licht in de moordzaak van enige jaren geleden op het jongetje Bloemena, omdat dezelfde man ook deze misdaad op zijn geweten had. Ook vers in het geheugen ligt nog de moord op het ventje Bastiaan Elmer op Terschelling. Vandaag worden wij geconfronteerd met de berichten en advertenties van overlijden na de wat in de krant lustmoord heet op de vierenveertigjarige verpleegster Van der Plaat. Dit zijn enkele moorden die uitvoerig aandacht kregen. Voeg daarbij nog enige gevallen van mannen die hun vrouw en een vrouw die haar man doodde, en wij hebben een opsomming van wat de laatste weken in deze sector van de misdaad gebeurde in ons land. Voor het eerst werd een kind geroofd met de bedoeling een hoog losgeld in de wacht te slepen. Hoe zal dit aflopen? Onder de bedrijven kwam het ontstellende bericht van de dodelijke afloop. Een mensenleven telt nauwelijks, tenminste zolang niet het leven van een zware misdadiger wordt bedreigd. Men schreeuwt pas moord, wanneer iemand oppert dat de moordenaar de kogel heeft verdiend. Er bestaat blijkbaar geen moord dan de rechtvaardige bestraffmg van een doodslager.

De wereld heeft Kaïn meer lief dan de rechtvaardige Abel. Het klinkt eigenaardig, doch de feiten leren het. Kruipt het bloed waar het niet gaat? Van allen, niemand uitgezonderd, geldt het dat de voeten snel zijn om bloed te vergieten en dat vernieling en ellendigheid in hun wegen is. Daarom trekken wij partij voor dé moordenaar. Als onze vermomming, die een fatsoenskampioen maakt, slechts wordt afgelegd. Alles in de naam van de hooggeroemde en zwaar geprijsde humaniteit. Wat is humaan, wat is menselijk, wat te verwachten van een mens die in ware zin geen mens is, wel onmens, indien hij niet mens Gods is? Die leven neemt, moet met alle geweld vrijuit gaan; Die leven schenkt en hergeeft moet sterven. Weg met Deze, laat ons Barabbas los. Dit is meer dan een incidentele gebeurtenis. Het is een tendens door heel de geschiedenis heen. Zij haten het goede en hebben het kwaad lief. Keus en Koers zijn van nature verkeerd.

De scheidende commissaris van Amsterdam gaf te kennen dat er voor sommige mensen ook een strengere straf als levenslang moet kunnen uitkomen. Levenslang is ho.' uiterste volgens zijn opinie. Immers, zegt hij, strenge straffen als de doodstraf hebben niet geholpen de misdadigheid uit de wereld te helpen. Laten wij wel wezen. Het pleit voor de doodstraf, indien overtuigd en overwogen, heeft nooit beweerd dat door toepassing van deze geduchte straf binnen de kortste keren de misdaad uit de wereld zou verbannen zijn.

Louter op grond van utiliteit (nuttigheid) of effectiviteit (doeltreffendheid) de doodstraf beoordelen betekent een eenzijdig criterium aanleggen. Weliswaar gebeurt dit. Wanneer enkele geruchtmakende moorden plaats vinden, zeggen velen al rap: Er moest ook veel strenger gestraft worden. Het voornaamste is de eis die de HEBRE aan de overheden stelt. Wie des mensen bloed vergiet, zijn bloed zal door de mens vergoten worden, want God heeft de mens naar zijn beeld gemaakt. Het is een vergrijp jegens God.

De gestrenge straffen, waarin mede de voldoening aan het recht Gods bepalend waren voor de zwaarte, hebben naar men meent niet voldoende afschrikwekkend en verhinderend gewerkt. Het bewijs is niet te leveren, want wie geeft aan hoe het geweest zou zijn indien de straffen milder waren geweest? De lichte straffen die thans in zwang zijn met het alenige doel de misdadiger te verbeteren hebben in elk geval kennelijk niet aan het doel beantwoord.

De humaniteit kent geen boosdoeners. Doodslagen zijn ongevallen. Zo goed als het ijzer van een bijl van de steel kan wegschieten met dodelijk gevolg kan iemand het geweld, waarover hij beschikt, niet beheersen.

Uiteraard is een uitermate zorgvuldig onderzoek naar motieven en omstandigheden vereist. Dat behoeft geen betoog. Het is echter evenzeer een , , geloofsstandpunt" als wat aan voorstanders van strengere vergelding wordt toegedicht, wanneer zonder twijfel de mogelijkheid van misdrijf met , , opgeheven hand" (Num. 15:30) wordt uitgesloten. Met opgeheven hand dat wil zeggen met opzet, trots en hoogmoed. Moedwilligheid zonder enig schromen of ontzag voor de Allerhoogste en zijn geboden. De uitdrukking opgeheven hand wordt ook in andere zin gebruikt. Zie daarvoor Exodus 14:8. In andere zin, accoord. Kan het niet betekenen dat de man met, , opgeheven hand" zich zodoende ook als God, Godgelijk, wil opstellen.

Wij hebben geen bezwaar tegen humaan. Indien humaan maar werkelijk humaan is. Veler humaniteit is zelfvergoddelijking, Gods evenknie willen zijn. De apostel Jacobus noemt een trits, een drietal typeringen in één adem, omdat die drie oordeelvellingen op innerlijke verwantschap wijzen. Te weten: aards, natuurlijk, duivels. Het zal geen eenvoudige, wel een krampachtige opgaaf zijn ook wat humaan heet, althans wat met humaan blijkbaar bedoeld wordt, buiten deze trits te houden.

Aan werkelijk slechte delinquenten is geen eer te behalen, aldus het interview dat tot dit artikel inspireerde. Met andere woorden: dit soort reclassering is boter aan de galg. D.w.z. conform het woordenboek: het zijn vruchteloze pogingen (iemand te verbeteren).

Oudtijds kwam de galg nogal eens voor in diverse zegswijzen. Het demonstreert een zekere vertrouwdheid. Een van die uitspraken luidt: De strop van de hals en de galg is vergeten. Ter variatie en ter verklaring wordt daaraan toegevoegd: Of: De roe is van 't gat.

Wij zien Agag op Samuel toelopen. Weeldelijk, zegt de Bijbel. De strop van de hals en de galg is vergeten. Hij zegt dan ook: „De bitterheid van de dood is geweken". Samuel maakt het Agag anders duidelijk. Gelijk uw zwaard de vrouwen van hare kinderen beroofd heeft, alzo zal uwe moeder van hare kinderen beroofd worden onder de vrouwen. Rechtvaardige vergelding.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen