Rechtstreekse verkiezing Europese Parlement

door de heer Meuleman

BEZWAREN

Uit het feit dat deze Kamer heeft besloten om voorlopig alleen de niet-controversiële onderwerpen te behandelen, blijkt dat ook het wetsontwerp 14383, „Goedkeuring van de op 20 september 1976 te Brussel tot stand gekomen Akte betreffende de rechtstreekse verkiezing van de leden van het Europese Parlement", onder deze categorie valt. Of dit bij alle parlementen die zich hierover moeten uitspreken ook zo zal zijn, waag ik te betwijfelen. Ik denk in dit verband direkt aan Engeland.

Aangezien ik mijn bezwaren heb tegen dit wetsontwerp meen ik, dat het juist zou zijn deze kenbaar te maken. Bij de aanbieding van de b^roting van Buitenlandse Zaken voor het dienstjaar 1974 stelde de Regering : , , voor een Europese eenwording zal Nederland zich in de komende periode krachtig blijven inzetten en zal gestreefd worden met voortvarendheid naar substantiële voortgang over het gehele veel omvattende terrein van de Europese integratie". Bij de behandeling van deze begroting destijds hebben wij gesteld - en wij doen dat nu weer - dat wij ten aanzien van het gehele beleid van de Euopese Gemeenschappen wel de nodige reserves hebben. Een economische samenwerking ontmoet bij ons geen bezwaren, maar bij een politieke samenwerking dient wel de uiterste voorzichtigheid in acht te worden genomen. Het gehele Europese beleid is er mijns inziens op gericht , dat er duidelijk een streven naar Europese eenwording bestaat. Daartegen hébben wij ernstige bezwaren.

Wij denken met name aan de doel­ stelling, welke is gericht op het verwezenlijken van de opbouw en het instellen van een supra-nationale regering. Komen wij opgrond van deze doelstelling niet in gevaar en komen daardoor niet de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting, de zelfstandigheid van ons vaderland en van ons vorstenhuis in gevaar? Wat de vrijheid van godsdienst en meningsuiting betreft mogen wij wel bedenken, hoe onze vaderen geleden, gebeden en gestreden hebben voor deze vrijheden.

Komen de minderheden met een eigen karakter door het verenigd Europa niet in het gedrang? Mogen wij de zelfstandigheid van ons land inruilen, terwijl wij dankbaar waren, dat wij na de tweede wereldoorlog onze vrijheid en zelfstandigheid herkregen? Sprak toen niet onze koningin in die moeilijke dagen: wij willen ons zelf zijn en blijven. Is er in het verenigd Europa straks nog plaats voor ons vorstenhuis? Kan het drievoudig snoer God, Nederland en Oranje blijven bestaan? Wanneer himianisme en christendom hand in hand gaan, is er dan nog wel plaats voor het reformatorisch belijden? Laat dan toch in dezen het woord Gods ons tot een richtsnoer zijn. Eenheid te zoeken is op zich zelf een goede zaak; daarop heeft ook de heer Schuijt gewezen.

Een eenheid buiten God om echter zal blijken geen eenheid te zijn. zal blijken geen eenheid te zijn. Het Europese parlement is slechts een debatingclub, zoals het thans fungeert. Van bevoegdheden is weinig sprake. De rechtstreekse ver­ kiezingen zullen mede daarin verandering moeten aanbrengen. Ongetwijfeld zal van een rechtstreeks gekozen parlement daarom meer kracht uifeaan. Immers, de gekozen leden zullen zich t^enover het thuisfront waar moeten maken.

NIET OP ZONDAG

Met voldoening heb ik mogen constateren, dat de Europese verkiezingen niet op zondag zullen worden gehouden; daar ben ik dankbaar voor. De Staatssecretaris heeft gesteld, dat de stembussen op maandagochtend of maandagnacht zullen worden geopend. De Minister van Binnenlandse Zaken zegt evenwel op blz. 274 van de noodhandelingen die wij hebben ontvangen: , , Hetstenunen tellen verwijs ik naar het c^enblik waarop het wetsontwerp hier ter tafel zal zijn, want dan wil ik wel eens weten, hoe de moeilijkheden, die daarmee verband houden, door de Kiesraad zijn opgelost". Wanneer worden de stembussen nu geopend en de stenunen geteld? Het kan aan mij liggen, maar duidelijk is het mij niet.

De Minister heeft, op blz. 228 van - alweer - de noodhandelingen, gezegd:

, , De drijfveer is geweest om via de democratische legitimatie door rechtstreekse verkiezingen te verzekeren dat het Europees Parlement met meer gezag kan spreken en met meer klem en kracht kan oi^omen voor grotere bevoegdheden. Daar gaat het in wezen om."

Dat is nu precies het gevaar dat wij in deze rechtstreekse verkiezingen zien. Deze grotere bevo^dheden wensen wij niet te leggen in handen van het Europees Parlement, maar voor het eigen parlement te behouden. Waarom dienen zowel de Tweede als de Eerste Kamer in dezen te worden uitgeschakeld? Het is wel gebleken dat de Tweede Kamer besluiten nam terwijl de Eerste Kamer daaraan haar goedkeuring onthield. Deze Kamer heeft, ook vandaag nog, toch wel enige invloed op de ontwikkeling in Europees verband. Wij vrezen dan ook dat door deze verkiezingen een verdere inperking van de nationale souvereiniteit tot stand zal komen: een beperking van de macht van het nationale parlement en een vergroting van de macht van het Europees Parlement.

Uit de beschouwingen aan de overzijde hebben wij gelezen:

„Als er één land in Europa is dat bereid moet zijn, alles op alles te zetten om deze Europese verkiezingen tot een succes te maken, ook wat de oi*omst van de kiezers betreft, dan is het Nederland wel. Wij zijn dat aan ons Europese verleden en aan onze Europese toekomstvisie verplicht." En vervolgens:

, , Uit de Eurobarometer hebben wij kunnen aflezen dat niet minder dan 77% van de kiesgerechtigde Europeanen vóór de directe verkiezingen is."

Men kan zich afvragen, waarop deze barometer is afgesteld.

GROTE BEDRAGEN

Uit de stukken heb ik kunnen constateren dat grote bedragen beschikbaar worden gesteld. Het was mij niet erg duidelijk, om hoeveel het precies gaat en wanneer dit geld vrijkomt. Wel bleek mij dat voor het jaar 1977 een bedrag van 1, 2 min. is uitgetrokken, terwijl voor 1978 een nadere beslissing zal worden genomen.

Zal wanneer deze verkiezingen, om welke reden ook, niet zouden doorgaan, dit bedrag dan voor andere doeleinden worden gebruikt of is het dan al opgesoupeerd voor propaganda en dergelijke? Volgens de Minister van Binnenlandse Zaken ligt het in het voornemen, bij centrale kandidaatsstelling als waarborgsom f 18.000 voor te stellen. Op dit ogenblik kent de Kieswet 18 kieskringen en een waarborgsom van f 1000. Wordt hierdoor de weg voor de kleinere partijen niet bij voorbaat afgesneden, gezien de h(^e kiesdeler en daarenboven nog een zeer hc^e waarborgsom?

Op welke datum de Europese verkiezingen in 1978 zullen plaatsvinden is naar ik meen uit de stukken begrepen te hebben niet bekend. Wij willen hierbij uitspreken, dat wij geen voorstanders ervan zijn, de Europese verkiezingen op dezelfde dag te doen plaatsvinden als bijvoorbeeld de verkiezingen voor de gemeenteraden, de provinciale staten of nog andere, waarbij ik denk aan de Rijnmondraad en gewestraden. Uit een oogpunt van duidelijkheid is hetbeter, de Europese verkiezingen afzonderlijk te houden. Daaruit kan blijken of de Nederlandse kiezer de Europese zaak interesseert en waarop de barometer staat.

Het zal uit het voorgaande duidelijk zijn, dat wij geen voorstanders zijn van het geven van meer bevoegdheden aan het Europees parlement en van het hieraan meewerken door goedkeuring te hechten aan direkte verkiezingen.

UIT HET ANTWOORD VAN DE MINISTER

NEDERLANDSE GEESTESMERK Ik wil de heer Meuleman graag geruststellen wat het karakter van de Europese int^ratie betreft, in die zin, dat er geen sprake van kan zijn - niemand behoeft daaraan te twijfelen - dat het Europese integratieproces ten slotte zou betekenen, dat wij het systeem van de constitutionele monarchie moeten opgeven. Dit integratieproces zou zeker ook niet inhouden, dat wij op enigerlei wijze het Nederlandse geestesmerk behoeven op te geven. Die eigen identiteit van Nederland blijft.

In het algemeen staat in het regeringsbeleid, zeker bij de Europese verkiezingen, de noodzaak centraal om een democratische gemeenschap op te bouwen. Het Europa van de toekomst zal demokratisch zijn of het zal niet zijn. Ook t^en deze achtergrond wil ik de heer Meuleman zeggen, dat hij er niet voor behoeft te vrezen, dat langs de weg van de Europese integratie de traditionele vrijheidsrechten in Nederland worden aangetast. Hij heeft gezegd: wij willen onszelf zijn en blijven. Nederland gaat echter niet zonder meer op in dat Europa; het is niet zo, dat er dan geen eigen Nederlandse identiteit meer aanwezig zal zijn. Wij moeten wel beseffen, dat Nederland tal van vraagstukken alleen maar kan oplossen in het kader van dat Europese integratieproces in grensoverschrijdende samenwerking. Daarop is het Europese integratieproces gericht.

Het zal ongetwijfeld het streven van de Regering zijn om, nadat deze Europese verkiezingen hun beslag hebben gekregen, gebruik te maken van het feit, dat het Europese Parlement een nieuwe legitimatie heeft gekregen om voor zichzelf nieuwe bevoegdheden te verkrijgen. Dat is niet in strijd met de wens, een krachtig parlementair systeem hier in stand te houden. Integendeel, het is een logisch sequeel van de gedachte, dat overal waar gezag wordt uitgeoefend, ook adequate parlementaire controle moet zijn. In deze zin willen wij de Europese verkiezii^en benaderen.

Ten slotte deel ik de heer Meuleman mede, dat ik overeenkomstig datgene Avat de Minister van Binnenlandse Zaken aan de overkant heeft gezegd, geheel vasthoud aan het gestelde aan gene zijde over het openen van de stembussen. De hoop, dat de heer Meuleman zich hierover geen zorgen zal maken.

REPUEKREDE VRIJHEID VAN GEWETEN

Het lag aanvankelijk niet in mijn bedoeling in tweede termijn het woord te voeren. Ik dank de bewindslieden voor de wijze, waarop zij op mijn betoc^ zijn ingegaan. Vooral de Minister heeft aangevoeld dat het mij niet ging om het een of het ander, maar om de zorg voor de vrijheid van geweten.

Het is nog niet zo ver, maar het gaat wel die kant uit: de samenwerking kan nodig en nuttig zijn, maar een samensmelting op humanitaire basis acht ik een gevaarlijke gang van zaken. Ik heb mij in mijn bijdrage dan ook willen beperken tot de grote lijnen en daarom gewezen op de vrijheid van godsdienst en geweten. Daarvoor zie ik een gevaar in het verlenen van meer bevoegdheid aan het Europese Parlement. Daarover mogen wij van mening verschillen - dat hindert niet - maar zo denk ik erover. Een eenheidsstreven moet grond en fundament hebben en wat dat betreft vrees ik voor het verenigd Europa. Door de rechtstreekse verkiezing wordt dat in de hand gewerkt.

De Minister heeft getracht mij gerust te stellen en dat is een goede zaak. Hij heeft mij gezegd dat ik er niet aan behoef te twijfelen, dat de identiteit van ons vaderland blijft bestaan. De hoop het met hem. De twijfel ook echt niet aan zijn oprechtheid, maar in de toekomst heeft hij ook maar één stem.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen