ZETjes

RUSTIG DOOR

Donderdag 4 april 1974 stond in , , De Banier" boven een beschouwing over de uitslag van de Statenverkiezingen: Rustig door. Bedoeld werd: Wij gaan rustig voort met wat wij tot die tijd toe deden. Hoe? Als zuur en als zout, merkte de commentator op. Als zuurdesem en als zoutend zout. Daar behoeven wij het hoogste percentage niet voor te hebben. Maar wel is vereist dat wij van onszelf niets verwachten en alles van Hem, Die Zijn kracht in zwakheid van mensen wil volbrengen.

ONZE ZEEUWEN

Het verlies dat Zeeland trof is bijzonder jammer. Vier jaar geleden wist , , De Banier" te vertellen: , , Evenals Zeeland is ook Gelderland een zorgenkindje". Laten nu beide provincies wat de SGP aangaat de kinderen van de rekening van deze verkiezingen zijn! Zeeland zakte toen numeriek en procentueel. De lezers herinneren zich dat er voor SGP-stemmen alle keren een spannende wedstrijd is tussen Zeeland, Utrecht en Overijssel. In 1963, 1966 en 1967 stond Zeeland aan de kop. Overijssel deed dit in '70, '71, '72, '74en'77. Behalve in 1972 was Zeeland altijd na 1967 de laagste en laatste. Ditmaal wist Zeeland weer de eerste plek te bereiken met 17579 stemmen. Bravo, bravissimo. Overijssel volgde met 17060 en Utrecht met 17001. De drie zaten elkaar erg op de hielen. Maar Zeeland maakte er , , luctor et emergo" van. Zelfs met vorig jaar vergeleken boekte Zeeland ruim vierhonderd stemmen meer. Procentueel was dat van 8, 4 naar 9, 4 dat is één procent meer. En dan toch een zetel minder. Dat is bijzonder spijtig bij de mooie resultaten. Meer stemmen zowel dan vorig jaar en dan 1970 en in weerwil een zetel inleveren... 't is erg spijtig.

ONZE ZEEUWEN

Van Ommeren voerde de lijst aan. Naast hem blijven Boender en Van de Berg. Als nieuw statenlid doet de heer Cornelissen zijn intrede. Wij wensen hem en de drie anderen geluk en bovenal kracht en wijsheid. De heren Maljaars en Dieleman keren niet terug. De partij en bovenal de Zeeuwse sector is aan beiden veel dank verschuldigd. Met name Maljaars, die wijlen Boender in '73 als fraktievoorzitter opvolgde. De Heere zegene beide vrienden in hun rust, voorzover dit althans op het lidmaatschap van de Staten slaat.

„HET ANDERE ZORGENKIND"

In '74 waren er dus twee zorgenkinderen. Gelderland was het tweede. Vier jaar geleden schreef , , De Banier": , , Gelder land zakte van 33962 in 1972 ondanks de overkomst van de heer Frens tot 33600". Nu waren het er wel 34743 doch bijna 2500 minder dan vorig jaar. Dat zijn er te veel. Aanvankelijk dacht ik, zoals ik tegen R.D. zei, dat alleen de grotere opkomst ons parten speelde. Maar 2500 stemmen minder is nogal wat. En over het hele land gezien zevenduizend. Als die wegblijvers gestemd hadden waren de drie zetels in Gelderland behouden!! Het hoefde immers niet te zakken. Dat zien we aan Zeeland! Zeeland steeg nog bij vorig jaar.

TROUWENS *

Bijna overal waren er minder stemmen. In Zuid-Holland liefst bijna drieduizend minder dan vorig jaar. Overijssel ook vierhonderd minder, Utrecht bijna tweehonderdvijftig, Noord-Holland elfhonderd en Noord-Brabant ruim tweehonderd vijftig.

Er is een flinke advertentie-campagne gevoerd. Maar nietalteveel verkiezingssamenkomsten. Die leveren behalve bezoekers, die niet op alle plaatsen talrijk zijn, niettemin verslagen in de pers. Wanneer sprekers het goed doen kan dit propaganda aandragen.

FRIESLAN BOPPE

De Friezen sloegen geen gek figuur met de R.P.F, samen. In 1974 hadden ze 3700 stemmen, in 1977 voor de Tweede Kamer waren er nog maar 3019 (ik dacht alleen voor de SGP) en thans 5058. Bijna in Friesland het GPV geëvenaard. Geen honderd stemmen verschil. D'66 behaalde in deze provincie met ruim duizend meer stemmen dan GPV enerzijds en SGP/RPF anderzijds samen liefst twee zetels. Met hogere getallen valt men daarenboven eerder in restzetels. Velen verbazen zich erover dat een aantal kiezers, die hun bezwaren tegen de conglomeratie, die het CDA wel is, niet onder stoelen en banken steken, toch, als het potloodje op het stemcirkeltje moet, CDA blijven stemmen. Indien zij bezwaren hebben tegen één van de drie, of bij bezwaren tegen twee, blijft er tenminste nog één om op' te stemmen.

Zou dat het juist niet wezen? Dat het deze mensen extra moeilijk wordt gemaakt. Voorheen stemden zij op een middengrote partij. Nu is de samensmelting van protestanten van tweeërlei herkomst en rooms-katholieken wel erg veel van het grote, maar is het alternatief niet een te zeer gespecialiseerde versplintering met tot overmaat van ramp een op de borst klopper!j: wij zijn alleen de rechtvaardigen en alle anderen zijn niets?

De sprong wordt ineens te groot van het ene uiterste in het andere. De heb een sterk vermoeden dat de èae helft van het CDA met politiek zeer fijne neus november 1974 de verhoging van de kiesdrempel welbewust heeft afgewezen om andere redenen dan die werden voorgegeven. Zij kenden hun pappenheimers en eigenheimers en beseften, dat een hogere kiesdrempel^ die vermoedelijk kleine partijen zou samendrijven, het CDA in wording, althans de protestantse flank, meer zou schaden dan het voortbestaan van drie kleinere partijen aan die kant. De KVP dacht er voor een deel anders over, omdat die meende met de verhoogde kiesdrempel Beuker en zijn RKPN te verbannen. Dat is zonder kiesdrempel evenwel gebeurd. Voor de AR en CH la% het echter allemaal anders met SGP, GPV en RPF langszij. Op die manier heb ik het destijds bekeken en uitgesproken. Tot dusver ben ik daar alleen maar in bevestigd.

Nu na twee verkiezingen waarbij het CDA optrad, is het wellicht al laat of te laat daar verder veel meer aan te doen. Grijpen als het rijpt is niet ieders aard.

Anderen weren t n daarna b. en is in elk gevai - rg onvruchv ^r. Ik bedoel anderen weren bLmen eigen verband en soms op eigen lijst en daarna beleren hoe zij dan toch wel heel goed en verantwoord kunnen stemmen. Dat is een ander opzadelen met wat men zelf ook niet wilde dragen. Zoiets irriteert mateloos. Het „gedenk dat gaat de meesten slecht al, wanneer zij in betere doen geraakt zijn. Juist omdat er een sterke tendens werkt in de richting van , , driestromenland" komt versplintering bij eventuele adspiranten nog slechter over dan het al deed. Het is strijkage tegen de haren in.

DE ANDERE STATENLEDEN

Reeds noemde ik de Zeeuwen. Voor de rest zie ik weinig veranderingen. Het Zuid-Hollandse driemanschap blijft gelijk: Vlasblom, Mulckhuyze en Van Dis. Ik neem aan dat in Gelderland Kroon en Frens statenleden zullen blijven. De actie voor Van Mourik, door hemzelf en het voltallige bestuur van de Provinciale Vereniging afgewezen, zal geen genoegzaam effect hebben gehad. Wel was het wat erg gemakkelijk voor het provinciaal bestuur te verklaren dat , , geen enkele stichting of vereniging verantwoordelijk was". Zo simpel liggen de zaken ook weer niet. Meuleman en Wolterink zullen in Overijssel en Nagtegaal en Van der Vlies in het Sticht dus het provinciaal beleid blijven toetsen aan de uitgangspunten van de Staatkundig Gereformeerde Partij. Wij wensen allen voor de nieuwe periode kracht en wijsheid om elk met de hem geschonken gaven dit werk te doen. Het gebed van onze leden en kiezers zij hen tot rijke steun. Zij behoren niet wijzen te zijn bij zichzelf maar bij God.

Evenals wij dit de aftredende statenleden Maljaars en Dieleman deden, wensen wij de heer D. van Mourik alles toe wat hij van node heeft, ook nu hij geen deel uitmaakt van de Gelderse Statenfraktie. Dank voor al wat hij gedurende jaren deed. De Partij heeft willen eerbiedigen dat het hem niet meer mogelijk bleek het omvangrijke werk te behartigen als redelijk mag verwacht worden.

Met zijn dertienen gaan zij het weer doen. Laten wij hopen voor vier jaar in elk geval. Twaalf opnieuw en één voor het eerst, hoewel de laatste als wethouder weet wat er bestuurlijk komt kijken.

POST-SCRIPTUM

Alles overdenkend kan de oplettende lezer enige tegenstrijdigheid signaleren in mijn spontane reaktie op de uitslag en de latere. Eerst verklaarde ik dat de ietwat minder gunstige resultaten een gevolg waren van de voor staten-verkiezingen extra hoge opkomst. Later heb ik er hierboven op gewezen dat voor de SGP zelf de opkomst ook minder was dan vorig jaar. Overtuig u: n 1977 hadden wij 177010 stemmen en in 1978:169660. Nu moet ik volledigheidshalve opmerken dat altijd voor de SGP de opkomst voor statenverkiezingen minder is dan voor de Kamerverkiezingen. In 1966 drieeneenhalf duizend minder, in 1970 - ons topjaar met zestien statenzetels - geen duizend minder, waarbij echter moet gezegd, dat de uit-SIE^ voor de Kamerverkiezingen in 1967 om een of andere reden voor het doen van de SGP minimaal was, al behielden wij onze drie zetels. Het was het jaar van de opkomst van D'66 met zeven zetels en van de sprong van de Boerenpartij van drie naar zeven zetels. Dat laatste zal het wel geweest zijn.

In 1974 overtroffen wij in totaal aantal stemmen de Kamerverkiezingen van 1972. - Reden was de lijstencombinatie met NEV in de provincie N. Brabant, Friesland en Noord-Holland.

Samenvattend. Enkele duizenden stemmen minder bij provinciale is normaal. Desondanks procentueel gunstiger uitslag, omdat de totale opkomst zoveel minder is. In dit jaar twee factoren. Grotere algehele opkomst en voor ons een abnormale desertie van zevenduizend kiezers minder dan bij voorgaande kamerverkiezingen van 1977. Daarnaar gerekend viel de uitkomst nog mee. Zeven duizend wegblijvers. Dat zij wegbleven lijkt mij meest plausibel. Waar zaten zij? Tussen de stallingen om het geblaat van de kudden te horen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen