De onbetaalde rekening van de tolerantie

Lees er oude Banieren en verkiezingsprogramma's op na. Al sinds jaar en dag hebben SGP-vertegenwoordigers gewaarschuwd voor een al te tolerant gedrag van de overheid ten opzichte van wetsovertreding in welke vorm dan ook. Ging het over diefstallen of vernielzucht, steeds weer wees de SGP erop dat dit soort verschijnselen niet op zichzelf staat, en dat met het vergoelijkend spreken hierover van het kwaad tot erger zou gaan.

GELIJK KRIJGEN

Welnu, het is niet fijn zo gelijk te moeten krijgen. De waarschuwende woorden waren aan dovemans oren gericht, maar nu lijkt het tij te keren. Zelfs in kringen van hen die zich tooien met het etiket progressief Nederland, wordt erkend dat eerder verkondigde standpunten hebben geresulteerd in een welhaast onoplosbaar probleem. De kleine criminaliteit is zo groot geworden dat niemand er nog vat op lijkt te kunnen hebben.

„De onbetaalde rekening voor de tolerantie, " zo stelde ons kamerlid mr. Van den Berg toen hij namens de SGP-fractie zijn Hcht liet schijnen over het door het kabinet gepresenteerde actieplan aanpak veel voorkomende criminaliteit. „Beter laat dan nooit, zou men wellicht ook mogen stellen.

Met dat „laat" wordt dan gedoeld op een brede aanpak van de criminaliteit, die is uitgegroeid tot een van de ergste plagen van de jaren tachtig. Het heeft helaas lang geduurd, voordat de ogen opengingen voor de onaanvaardbare gevolgen van normvervaging en normuitholling, waarmee wij nu in de vorm van de veel voorkomende criminaliteit worden geconfronteerd. In zoverre zou men misschien mogen spreken van een, helaas laat, keerpunt. Het is niet altijd aangenaam om gelijk te krijgen. Vele jaren heeft de SGP-fractie gewaarschuwd voor de dreigende wrange gevolgen van normloosheid en verkeerd ingevulde tolerantie. Gewaarschuwd werd voortdurend tegen ondermijning van de meest essentiële overheidstaak, de handhaving van het recht en tegen uithoUing van een goede uitoefening van de potentiële en justitiële functie in de samenlevmg. Helaas veelal tevergeefs."

GOEDE DIAGNOSE

„Nu keert de wal het schip en is men er bijna kamerbreed van overtuigd dat het zo niet verder kan. Ik herhaal: beter laat dan nooit. Maar onderkennen van het probleem en het oplossen is twee. Goede diagnose is noodzakelijk." De heer Van den Berg sprak enkele lovende woorden uit aan het adres van de commissie-Roethof. Het is te waarderen, zo merkte de SGP'er op, dat in de eindrapportage getracht is „door te dringen tot de kern van de problematiek, te weten het normbesef in onze samenleving en de overdracht en handhaving van normen."

Daarmee wil overigens niet gezegd zijn dat de SGP alle beschouwingen van de commissie Roethof kan onderschrijven.

Kritiek had hij in dezen op de regering, „teleurstellend" luidde het oordeel. „Aan wezenlijke beschouwingen op dit kardinale punt komt zij niet of nauwelijks toe. Wij betreuren het, dat juist wat dit betreft een adequate reactie ontbreekt. Hoe nuttig en nodig een actieplan ook is, toediening van medicijnen zonder goede diagnose zal slechts zelden tot het beoogde genezingsproces kunnen bijdragen!"

KERN VAN DE ZAAK

Dat de regering hier in gebreke is gebleven valt te meer op nu bewindslieden via de pers meermalen hun mening over bepaalde ontwikkelingen in de samenleving ten beste hebben gegeven. De heer Van den Berg wees op uitspraken van de minister-president en de minister van Justitie, opmerkingen waar elementen inzitten waar de SGP op zichzelf genomen mee kan instemmen, maar die als het erop aankomt om de kern van de zaak heendraaien.

„Het actieplan spreekt over „over­ dracht van essentiële normen." Dan wordt daarmee kennelijk gedoeld op de normen van het Wetboek van Strafrecht. Daarmee zijn wij het op zich wel eens. Maar de regering meent toch niet, dat deze normen op zichzelf staan? Deze normen komen toch voort uit en moeten gedragen worden door diepere normcomplexen? Zo zijn onze rechtsnormen ten nauwste verbonden met de christelijke levensbeschouwing, die eeuwenlang onze samenleving heeft gestempeld. Hier komen wij naar onze diepste overtuiging bij de kern van de huidige crisis in onze samenleving. Het verlaten van God en Zijn Woord is diepste oorzaak van alle normvervaging. Het is een illusie te menen dat men de strafrechtelijke normen weer werkelijk vanuit innerlijke overtuiging zal gaan eerbiedigen, zonder de door mij aangeduide dimensie. Een werkelijk keerpunt is alleen mogelijk als Gods Woord als norm door overheid en onderdaan wordt erkend. De overheid blijft niettemin geroepen de wettelijke normen te handhaven. Verslapping van de rechtshandhaving ondermijnt de rechtsorde. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Bescherming van lijf en goed van de onderdanen is wel de allereerste overheidstaak, en het is triest te moeten constateren, dat zeker in bepaalde delen van ons land grote groepen in permanente gevoelens van onveiligheid moeten leven. Brede en daadwerkelijke aanpak van het criminaliteitsverschijnsel is daarom zonder meer geboden en heeft onze steun."

OPGROEIENDE JEUGD

Als over normoverdracht word gesproken en deze wordt aanbevolen moet tegelijkertijd de vraag worden beantwoord: wie dient dan die normen over te dragen? De SGP-afgevaardigde inderstreepte in dit verband de waarde van het gezin. De heer Van den Berg: „De commissie kleine criminaliteit acht meer aandacht voor de overdracht van essentiële normen aan de

Vervolg op pagina 16 Vervolg van pagina 15

opgroeiende jeugd noodzakelijk. Dat is inderdaad de beste preventie. De basis daarvoor is het gezin. Ondermijning van de functie van het gezin als hoeksteen van de samenleving vertaalt zich onherroepelijk in verschijnselen als devaluatie van gezag, normvervaging en criminaliteit. Dezelfde regering die zo ach en wee roept over de normvervaging en afnemende sociale controle werkt echter evenzeer mee aan de ondermijning van de positie van het gezin. Ik noem slechts de nog steeds toenemende individualisering. Hier ligt een wezelijke inconsistentie in het totale beleid."

„Ook vanuit dit oogpunt bezien zal naar onze overtuiging het kwaad bij de wortel moeten worden aangepakt en kan alleen fundamentele ommekeer uitzicht op daadwerkelijke verbetering bieden. Ontwrichting van de gezinnen heeft catastrofale gevolgen voor de gehele maatschappij." Conclusie van de heer Van den Berg was dat de regerig een juist in dit verband zo uitermate belangrijk element, namelijk de normoverdracht, geheel buiten beschouwing heeft gelaten. Wordt een zo wezenlijk element in het geheel over het hoofd gezien, wat moet er dan van een beleid terechtkomen?

TERDEGE BEWUST

Voor wat betreft de taak van de overheid mag er geen onduidelijkheid over bestaan dat zij zich terdege bewust moet zijn van haar taakoverdracht. Is dat niet of in onvoldoende mate het geval, ook dan laat zich de vraag stellen of een beleid ooit goede vrucht af kan werpen. De heer Van den Berg drukte dit ministers nog eens op het hart: „Wat doet de overheid als ze geen zedenmeester wil zijn en geen actieve rol wil spelen in de normoverdracht? De in het rechtsbewustzijn levende normen sanctioneren en handhaven. Maar is het meest wezenijke probleem nu juist niet dat die essentiële normen in de samenleving thans onvoldoende blijken te leven? De overheid kan en mag toch niet louter volgend optreden? "

KOSTENPLAATJE

Ja, en dan het kostenplaatje. Als gestreefd wordt naar aanpak van de kleine criminaliteit moet erop gerekend worden dat dit een flinke duit gaat kosten. Het moet dan ook als een lacu­ ne worden gezien dat in het actieplan dat het kabinet heeft gepresenteerd geen financiële onderbouwing van de plannen te vinden is. De heer Van den Berg: „De kost gaat ook hier voor de baat uit! Structurele middelen worden in feite niet voorzien. Veelzeggend is dat de gelden uitgetrokken in het kader van de motie-Kosto nu in de praktijk ook nodig blijken om de gevangenisbouw te continueren. Doel van de Kamer was toch om nieuwe middelen voor de criminaliteitsbestrijding beschikbaar te stellen? Kan de regering aangeven welke nieuwe middelen nu structureel vor de intensivering van de criminaliteitsbestrijding worden vrijgemaakt? "

„Financiële offers zullen nodig zijn om werkelijk de criminaliteitsbestrijding goed gestalte te geven, " zo vervolgde de SGP-afgevaardigde. „Dit is voor ons een zaak van de hoogste prioriteit."

DUURZAAM KARAKTER

Het komt er ook op aan plannen wat meer „body" te geven door ze ook werkelijk een wat duurzamer karakter te geven.

is het gevaar groot dat goede projecten vroeg of laat zullen stagneren. Mr. Van den Berg nodigde de achter de tafel zittende bewindslieden uit over de brug te komen. „Een te eng-financiële afweging is, gelet op de maatschappelijke baten van dit soort projecten te kortzichtig." Projecten die hier door de SGP'ers naar voren werden gehaald waren het plan meer huismeesters aan te stellen en de bewaakte fietsenstallingen bij stations van de NS. „Alom wordt de noodzaak hiervan erkend, doch in de praktijk blijkt dat steeds meer stallingen gesloten worden. Wederom een voorbeeld van inconsistent beleid, " aldus de SGP-fractie.

RECHTSGEVOEL

„Lik op stuk" is de benaming voor een nieuwe aanpak inzake de winkeldiefstal. Daders moeten direkt afrekenen, zo niet dan binnen een vastgesteld aantal uren. De heer Van den Berg ging hier uitvoerig op in: „De geringe kans, die de dader loopt, op strafrechtelijke vervolging is funest voor het rechtsgevoel. Het is ontstellend te vernemen uit onderzoek, dat meer dan de helft van de bij dat onderzoek betrokken jongeren zich eens of meer aan dit delict heeft schuldig gemaakt. De grens tussen mijn en dijn lijkt steeds meer te vervagen, en te ontoereikende strafrechtelijke correctie werkt dit euvel nog verder in de hand."

„Dit laat uiteraard onverlet de eigen verantwoordelijkheid die ook bij het bedrijfsleven berust. Het mag echter naar het oordeel van mijn fractie niet zo zijn, dat een ondernemer die naar het oordeel van de overheid niet voldoende aan preventie doet, dan verstoken zou blijven van potentiële bijstand! Geluiden in die richting bereiken ons af en toe."

PAPIEREN AFDOENING

Knelpunt is vaak dat papieren afdoening van winkeldiefstal. Zou automatisering hier geen verbetering kunnen brengen, zo opperde de heer Van den Berg. „Een uniform te hanteren aangifteformulier zal ook zeer bevorderlijk zijn voor een verscherpte aanpak. (. . .) Het komt ons overigens onbegrijpelijk voor, dat voor zo'n aangifteformulier door het bedrijfsleven betaald zou moeten worden."

„Wij hebben twijfels bij de voorgestelde , , lik-op-stuk" aanpak. Die twijfels concentreren zich op de volgende punten. In de eerste plaats vragen wij ons af, wat de consequenties van deze aanpak zijn voor de werkbelasting van de politie. Kan de politie dit aan? Anders is de verbeterde aanpak niet anders dan optisch bedrog."

, , Onze tweede kanttekenig betreft de hoogte van de transacties. Zullen deze hoog genoeg kunnen zijn om werkelijk afschrikwekkend te werken? In het algemeen is onze fractie van oordeel, dat verscherping van boetes, sancties en straffen eveneens onmisbaar is bij een brede aanpak van het verschijnsel criminaliteit. Het generaal-preventieve karakter van de straf is de laatste tijd helaas naar onze indruk sterk veronachtzaamd."

DRUGVERSLAVING

„Derde kritiekpunt betreft de aanpak van de drugverslaving, die zeker in de grote steden bij de winkeldiefstal een grote rol speelt. Kan de regering aangeven hoe een lik-op-stuk-benadering juist ten aanzien van drugverslaafden effectief kan zijn?

De heer Van den Berg besloot zijn bijdrage met een klemmende oproep aan het kabinet na de gesproken woorden zich nu krachtdadig te tonen: „Mijn fractie wil afrondend graag alle mogelijke steun toezeggen aan het kabinet bij de bestrijding van de grote plaag van de zogenaamde , , kleine" criminaliteit. Er is al gesproken over een soort Deltaplan voor de aanpak hiervan. De regeringsplannen stellen ons echter teleur, zowel wat principiële fundering als wat financiële onderbouwing betreft. Het geven van prioriteit aan dit vraagstuk moet niet bij woorden blijven, maar zal ook in daden moeten worden omgezet, zonodig met alle financiële consequenties vandien. Graag roepen wij de bewindslieden op te tonen dat de oplossing van dit probleem hun werkelijk ernst is."

Fractievoorlichler

STATENVERKIEZINGEN IN FLEVOLAND

In de , .twaalfde provincie" (bij ons is het in volgorde van aantal stemmen de achtste!) zijn de SGP en de RPF tezamen op één lijst uitgekomen. Het GPV kwam zelfstandig uit omdat liij dat zelf wilde, doch had zijn lijst wel verbonden met die van SGP/RPF. Omdat de GPV-lijst een zodanig aantal stemmen kreeg dat zonder lijstverbinding geen zetel zou zijn behaald, werkte de lijst verbinding niet. In lid 3 van artikel N2a van de Kieswet staat namelijk het volgende. Een lijstencombinatie wordt slechts in aanmerking genomen uidicn en voor zover aan tenminste twee van de verbonden lijsten

Vervolg op pagina 18 Vervolg van pagina 17

een plaats zou zijn toegekend indien zij geen deel zouden hebben uitgemaakt van die lijstencombinatie.

De door velen van tevoren uitgesproken vrees voor het niet behalen van het benodigd aantal stemmen voor de GPV-lijst is bewaarheid. De provinciale afdeling van het GPV heeft, ondanks de daartoe aangewende aandrang, niet het besluit genomen om op één lijst uit te komen met de SGP en de RPF waardoor ook in deze provincie, evenals in Overijssel, helaas een zetel onnodig verloren ging.

Bij de j.l. gehouden Tweede Kamerverkiezingen behaalde de SGP in Flevoland 2678 stemmen en de RPF 1981 stemmen; tezamen dus 4659 stemmen.

De lijst SGP/RPF kreeg thans 5106 stemmen. Bij de in 1985 in Flevoland gehouden (eerste) Statenverkiezingen werden uitgebracht 4953 stemmen. Ten opzichte van de vorige Statenverkiezingen een toeneming met 3%.

In totaal zijn in Flevoland 86.424 stemmen uitgebracht voor 39 statenzetels. Dientengevolge bedroeg de kiesdeler 2216.

De lijst SGP/RPF kreeg voor 5106 stemmen twee zetels, die dus royaal werden betaald.

Op de GPV-lijst werden slechts 1956 stemmen uitgebracht, niet genoeg voor een zetel. Het CDA kreeg voor 23.615 stemmen 12 zetels en betaalde dus per zetel bijna 1968 stemmen.

Voor 1968 stemmen zou de laatste restzetel naar het GPV zijn gegaan. Heel tragisch, het GPV kwam twaalf stemmen te kort!!

Met één lijst SGP/RPF/GPV met in totaal 7062 stemmen waren de drie zetels royaal behouden! Er was dan niet eens sprake geweest van een restzetel. Het is te hopen dat het Flevolandse GPV hieruit een les heeft geleerd. Bovendien, meer statenzeteis geeft altijd kans op meer Eerste Kamerzetels.

STATENVERKIEZINGEN IN FRIESLAND

Na Flevoland komt Friesland. Evenals in Flevoland ook hier één lijst SGP/ RPF met daarnaast een GPV-lijst. De eerste lijst kreeg een zetel en de tweede eveneens zodat, in tegenstelling tot Flevoland, in Friesland de lijstverbinding wèl werkte.

Bij de j.l. Tweede Kamerverkiezingen werden op de SGP-lijst uitgebracht 2400 stemmen en op de RPF-lijst 5579 stemmen, tezamen dus 7979 stemmen. Thans kreeg de gecombineerde lijst 8300 stemmen. In 1982 waren dat er bij de Statenverkiezingen 9778; nu dus bijna 1500 stemmen minder dan in 1982. Hoe komt dat? Duidelijk is dit toe te schrijven aan het verlies bij de RPF die na 1982 toch weer wat herstellende is.

(Bij de Tweede Kamerverkiezingen kreeg de RPF in deze provincie in 1982 8348 stemmen en in 1986, zoals vermeld, 5579.)

In Friesland werden uitgebracht bij deze verkiezingen 336.997 stemmen voor 55 statenzeteis. De kiesdeler bedroeg dus 6127. Met 8300 stemmen voor de RPF/SGP-lijst en met 6639 stemmen voor de GPV-lijst zijn beide zetels royaal betaald. Evenals in Flevoland wist ook in Friesland het CDA de laatste restzetel te veroveren en betaalde per zetel ruim 5820 stemmen. De SGP, de RPF en het GPV tezamen hadden in totaal voor drie zetels nodig gehad 3 x ƒ5821 = 17.463 stemmen. Zij kwamen gezamenlijk niet verder dan 14.939 stemmen. Voor een derde zetel kwamen zij altijd nog ruim 2500 stemmen te kort. Misschien een volgende keer beter!

J. Pijl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen