Korte inhoud van de Gratiewet

Ingevolge de herziene Grondwet van 1982 dienen er wettelijke voorzieningen te komen voor de aanwijzing van gerechtelijke instanties die over gratieverzoeken adviseren en voor de behandeling en de beschikking van dergelijke verzoeken.

Onderhavig wetsvoorstel, dat de Gratieregeling 1976 vervangt, strekt daartoe. Bovendien is voorgesteld de bepalingen te wijzigen in het Wetboek van Strafvordering en in enige andere wetten, die betrekking hebben op de indiening van gratieverzoeken. Hierdoor wordt het mogelijk, naast straffen ook gratie te vragen en te krijgen voor sommige door de Nederlandse strafrechter opgelegde strafrechtelijke maatregelen.

In de Gratiewet is o.a. de mogelijkheid geopend gratie te verlenen voor dienstverlening als alternatieve straf. In internationaal verband wordt het mogelijk dat de staat die een tenuitvoerlegging overdraagt het recht behoudt te beslissen op gratieverzoeken betreffende de in die staat gewezen rechterlijke beslissingen, maar ook dat de staat die de tenuitvoerlegging overneemt eveneens zijn gratierecht kan uitoefenen op de binnen zijn grondgebied ten uitvoer te leggen straffen of maatregelen, volgens de in die staat bestaande praktijk. Voorts zijn er aanpassingen aangebracht, o.a. in verbandmetde afschaffing van de doodstraf. Het is mogelijk gratie aan een categorie veroordeelden te geven die allen om dezelfde redenen veroordeeld werden.

Gratie wordt verleend door de Kroon na advisering door de rechter. Daarbij is het niet de bedoeling dat de Kroon een van de rechter afwijkend inzicht laat blijken. De Kroon draagt ertoe bij dat door de onafhankelijke rechter opgelegde straffen in overeenstemming met eisen van rechtvaardigheid, humaniteit en doelmatigheid ten uitvoer worden gelegd.

De minister van Justitie of Defensie stuurt een gratieverzoek aan het parket van het openbaar ministerie, dat dit gratieverzoek naar de griffie van het gerecht dat de straf of maatregel heeft opgelegd stuurt. Hierop geeft het gerecht in kwestie een advies, waarna de beslissing wordt genomen. Zo nodig wordt ook advies ingewonnen bij de Hoge Raad der Nederlanden.

In het wetsvoorstel is opgenomen dat verzoeken om gratie getoetst moeten worden aan twee algemene gronden, t.w.:

— hebben zich omstandigheden voorgedaan, waarmede de rechter bij het opleggen van de straf onvoldoende rekening heeft gehouden of geen rekening heeft kunnen houden en die, als zij op dat tijdstip wel of voldoende bekend waren, hem aanleiding zouden hebben gegeven een andere beslissing te nemen, die voor de veroordeelde gunstiger zou zijn geweest en

— is de tenuitvoerlegging van, met name langere vrijheidsstraffen, doelmatig.

Ook nieuw is de bepaling dat in de kennisgeving waarin een afwijzende beslissing op een gratieverzoek wordt medegedeeld, uitdrukkelijk dient te staan waarom afwijzend is beslist. De motivering zal zo veel mogelijk op het individuele geval toegesneden moeten zijn. In eenvoudige bewoordingen dienen de redenen uiteengezet te worden, waarom het verzoek niet voor {volledige) inwilliging in aanmerking komt.

Jaarlijks worden gemiddeld 6.500 gratieverzoeken ingediend. De behandeling van een dergelijk verzoek duurt gemiddeld negen maanden. Hiermee is per jaar 1 tot 1, 5 miljoen gulden gemoeid. Daartegenover staat dat het verlenen van gratie een aanmerkelijk effect op de ruimte in de gevangenissen betekent, hetgeen weer kostenbesparend is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen