Aandacht en Bezinning

ONTWAKENDE ACTIVITEIT

Steeds meer zijn er de laatste weken binnen onze partij geluiden te horen, die wijzen op een ontwakende activiteit rond de behandeling van het concept-program van beginselen. De eerste tijd werd er weinig over gehoord. Zo gaat het vaak onder ons. Bij de aanbieding van het concept ging het trouwens naar de periode van weinig vergaderen. Nu is het echter anders geworden. We hebben al kennis kunnen nemen in het vorige nummer van mededelingen door twee provinciale verenigingen in deze richting. Het is me ook gebleken, dat besturen van plaatselijke kiesverenigingen het concept al hebben bezien en besproken ter voorbereiding van de ledenvergaderingen. Inmiddels zal er op sommige plaatsen al zo'n vergadering gehouden zijn, die er verder over gehandeld heeft.

Graag wil ik mijn blijdschap uitspreken over deze activitieit. Het is in overeenstemming met de oproep, die in de aanbiedingsbrief vertolkt werd. Het was de wens van het Hoofdbestuur, dat deze zaak „met aandacht binnen de partij behandeld zal worden". Eind juH is dat nog weer eens benadrukt door drs. W. Chr. Hovius in deze rubriek. Het is te waarderen, dat daar nu gehoor aan gegeven wordt.

Bij de opheffing van de Anti-Revolutionaire Partij in 1980 werd door iemand geschreven: „Het spreken over beginselen verloor in de nieuwe tijd zijn aantrekkingskracht en raakte van heverlee geheel in onbruik". Niet ieder binnen deze kring nam deze woorden in dank af. Maar het is een zegen te achten, dat dit onder ons nog niet waar is. De ontwakende activiteit rond de vaststelling van de beginselen in een program laat het althans anders zien!

NADERE TOELICHTING

U zult het gemerkt hebben, dat het conceptprogramma aan de plaatselijke kiesverenigingen en de provinciale besturen zonder nadere toelichting bij de voorgestelde artikelen verzonden is.

Het was niet ondenkbaar geweest om sommige formuleringen, die anders zijn dan in het geldende beginselprogram, te verduidelijken. Intussen is het gebleken dat sommige besturen daaraan behoefte hebben. We hebben althans twee brieven met vragen ontvangen en ook langs een andere weg is de begeerte naar opheldering tot ons gekomen. Graag geef ik hier door, dat we dit binnen het Hoofdbestuur waarderen.

Bepaalde bezwaren kunnen na enige toelichting soms verdwijnen of in een ander licht worden gezien. Het is bevorderlijk voor een goede en verantwoorde wijze van behandelen. Ik wil benadrukken, dat én de beide commissies én het Hoofdbestuur niet anders dan na ernstig beraad en grondige bespreking dit concept hebben vastgesteld. Daarbij stonden de bewaring van de beginselen én de vertolking daarvan, óók voor vandaag, voor ogen. Deze dingen mogen zeker wel tot ieder binnen de partij spreken. Echter, wij staan open voor bezwaren en een betere formulering. Het is trouwens een concept-program, dat aangeboden is. De partij beslist in een wettige vergadering onder beding van Gods zegen. Maar daarom acht het Hoofdbestuur een gedegen voorbereiding, ook in een zo goed mogelijk verstaan van bedoelingen enz., zo uiterst belangrijk.

In dit verband wil ik graag op enkele aspecten van het partijprogram ingaan. Ik hoop daarbij ook die vragen te beantwoorden, waarin de vrees verborgen is van beginselverslapping. Dit kan van belang zijn voor heel de gang van de procedure. Daarbij acht ik me gebonden aan de besprekingen en be"sluiten ten aanzien van dit concept binnen het Hoofdbestuur.

BEGINSELPROGRAM EN BEPAALDE ONTWIKKELINGEN

Het lijkt mij goed allereerst op een aspect te letten, dat meer het gehéél van het concept raakt. Ik denk dan met name aan de vraag of een beginselprogram bepaalde toestanden en ontwikkelingen binnen ons volksleven - soms ook erbuiten — behoort te verwoorden.

Het is niet onbekend, dat er onder ons zijn, die deze vraag ontkennend — of nagenoeg ontkennend - willen beantwoorden. Zij vrezen ervoor nieuwe ontwikkehngen telkens opnieuw een plaats te geven. Zij hebben praktische bezwaren: het beginselprogram wordt te lang en onoverzichtelijk. Zij hebben vooral principiële bezwaren. De neiging om telkens opnieuw het program aan te passen betekent vaak verslapping van de waakzaamheid bij de beginselen. Daarbij brengt het gerichtzijn-op meer onderscheiden punten af van de eigenlijke beginselen. Het zijn bezwaren, die in allerlei woorden binnen beginselpartijen gehoord zijn én te horen zijn. Ik denk, dat we deze zeker onder ogen moeten zien.

Het is in deze zaak goed een blik te slaan naar eigen verleden. Het viel me dezer dagen op, toen ik het SGP-program van het eerste uur vergeleek met het ARP-program (1878). Zo'n vergelijking is onderwijzend. Allereerst is het te zien, dat in 1918 het ARP-program duidelijk gebruikt is. Wie art. 11 en 12 (SGP - 1918) en art. 11 (ARP - 1878) naast elkaar legt kan dat zien. Ik heb zelf overigens geen behoefte om daar veel aan te verbinden. Maar wat me veel meer trof is de gerichtheid op de toenmalige ontwikkelingen in ons eerste program vergeleken met het gemis daarin in het ARP-program.

Al in het begin kwam onze partij open­ baar als een beginselpartij én als een partij, die de ontwikkelingen van die tijd heel direct in het licht van de beginselen verwoorden wilde. Artikel 4: de roeping van de Overheid bijv. in het tegengaan van het misbruik van sterke drank; Artikel 6: het pleit voor de wederinvoering van de doodstraf; Art. 8: tegen de vaccinatiedwang. Het zijn voorbeelden van het verwoorden van bepaalde toestanden en ontwikkelingen in die tijd. Met opzet heb ik één artikel nog niet genoemd nml. art. 9. Het was geheel gewijd aan de omstandigheden van tóen „Onwettige dwang der conscientie harer onderdanen door de overheid wordt ook uitgeoefend door de sociale wetten in 1913 door H. M. de Koningin uitgevaardigd, wier uitvoering God verhoede, zowel als hare uitbreiding. De Staatkundig Gereformeerde Partij protesteert tegen verplichte verzekering en wapent zich tegen uitbreiding der ongevallen-wet tot landbouw en visserij". Het gaat me hier niet over de inhoud, maar wel om het tijd-gerichte.

Ook de veranderingen in de loop van de tijd, die ik dezer dagen nog eens aan de hand van al de SGP-beginselprogramma's door de jaren heen doornam hebben me nog meer in de mening versterkt, dat de SGP niet tegen het verwoorden van nieuwe ontwikkelingen geweest is. Integendeel!

We hebben nu een concept-program, waarin ook gesproken wordt over de ontwikkelingen in onze laatste tijd. Zouden we ons daar niet met ernst op bezinnen? Is het bijv. niet nodig, dat van de Overheid eerbiediging en bescherming gevraagd wordt van het leven, zoals in het voorgestelde art. 21? Ik noem maar een enkel voorbeeld, dat met anderen te vermeerderen zou zijn. Uiteraard zullen we moeten waken tegen een onoverzichtelijk program en tegen een concentratie op bijv. allerlei ethische ontwikkelingen waarbij de geboden Gods niet in rekening zouden worden gebracht. Ik meen, dat het plaats-geven van bepaalde ontwikkelingen van deze tijd in het partij-program het tegendeel op het oog heeft.

Graag onderstreep ik de opmerkingen over deze zaak in de begeleidende brief van het Hoofdbestuur. Vóóraf wordt er over de SGP als beginselpartij gesproken. De verwoording van alle ontwikkelingen, die een plaats krijgen, is daaraan onderworpen. Zo hoop ik dat ieder in onze partij aan de hand van dit concept mee mag werken om tot een in deze tijd sprekend en verantwoord program te komen!

ARTIKEL 1.

In één van de brieven, die ik hier al vermeld heb, wordt opgemerkt over artikel 1: „Dit artikel is niet in zijn geheel opgenomen." De vraag is : „Is dat wél de bedoeling? "

Het is niet moeilijk daarop te antwoorden. Het gaat dus om artikel 1: „De Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) streeft naar een regering van ons volk geheel op de grondslag van de in de Heilige Schrift geopenbaarde ordening Gods en staat mitsdien voor de handhaving van het onverkorte artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis".

Nu staat in de huidige tekst, onder dit artikel, art. 2 van de Statuten afgedrukt: „De partij stelt zich op grondslag van Gods Woord, zoals daarvan belijdenis gedaan wordt in de artikelen 2 tot en met 7 der Nederlandse Geloofsbelijdenis. Zij onderschrijft geheel en onvoorwaardelijk de drie formulieren van enigheid, zoals deze zijn vastgesteld in de Nationale Synode te Dordrecht in de jaren 1618 en 1619. Zij belijdt mitsdien het absoluut gezag van Gods Woord (naar de zuivere Statenvertaling) over alle terreinen des levens en derhalve mede over het terrein van het staatkundige en maatschappelijke leven, zoals nader uitgewerkt in het Program van beginselen". Het „lijkt" dus alleen maar zo, dat dit artikel verkort is. Het is trouwens in de eerste tijd korter geweest. Het program van beginselen bevatte van 1918 tot aan 1958 nog niet de woorden „en staat mitsdien..." Eerst op de algemene vergadering van 26 februari 1958 werden de woorden over art. 36 eraan toegevoegd. Overigens betekent dat niet, dat men er ooit anders over gedacht heeft!

Nu kan ik dus rustig zeggen, dat het artikel geenszins verkort is. Wat er in het concept staat is het onverkorte artikel 1. En het is de bedoeling, dat ook de toevoeging weer geheel in de tekst wordt opgenomen. Het is mij op de vergadering van het Hoofdbestuur aldus gezegd.

EEN HONDERD JARIGE

Het bleek me uit een toegezonden krantenbericht, dat op 25 augustus j.i. een abonnee van „De Banier" de leeftijd van 100 jaar mocht bereiken. Onder ons zal dit een zeldzaamheid zijn. Het is de hr. W. van Loon, die ruim 11 jaar in het verzorgingstehuis Nebo in Zwijndrecht woont. Hij geniet nog het voorrecht van een redelijke gezondheid. Niet alleen uit het lezen van ons blad blijkt zijn belangstelling voor de SGP. Hij bezoekt ook nog de vergaderingen van „De Drechtstreek", onze jongerenstudievereniging in deze omgeving, als deze in Nebo vergadert.

Van harte mogen we hem achteraf nog feliciteren met deze bijzondere dag. We hopen dat voor hem Psalm 91 ten volle gelden mag; „Ik zal hem met langheid der dagen verzadigen én Ik zal hem Mijn heil doen zien".

Het is sprekend dat ons hoogbejaard hd zoveel belangstelling heeft voor wat er behandeld wordt op de jongerenstudievereniging. Zo zijn oud en jong samen rond dezelfde beginselen. Het zegt het meeste van de beginselen. Die verjaren niet! Zo is het nog zo vreemd niet, dat we hiermee eindigen aan het einde van een artikel over het beginselprogram.

Katwijk aan Zee

ds. D. Slagboom

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen