De SGP in de grondwet

Het in ons land geldende algemeen kiesrecht ligt verankerd in de Grondwet. Voor invoering van een organisch kiesrecht, zoals wij in ons Program van Beginselen voorstaan, zou derhalve grondwetswijziging nodig zijn.

Overigens niet alleen voor dat punt uit ons Program van Beginselen. Ook hér-invoering van de doodstraf zou pas na een grondwetswijziging gerealiseerd kunnen worden. Het behoeft geen betoog: op heel veel punten zou de Grondwet naar staatkundig-gereformeerde overtuiging wijziging behoeven.

Denk nu ook nog aan de depersonificatie van de Koning, die ir. Van Rossum betreurt in DE BANIER 1979-49. Denk ook aan de eed op de Grondwet en het aloude SGP-adagium: "Wij bezweren de Grondwet om die te wijzigen."

Je vraagt je af: zou aan ons Program van Beginselen niet een Proeve van een Grondwet moeten worden gehangen?

In 1975 pleitte ds. Abma in de Tweede Kamer voor opname in de Grondwet van een preambule waarin wordt uitgesproken dat de overheid Gods dienaresse is (DB 1975-5 pag. 6 3e kolom). In DE BANIER 1975-6, pag. 6, 2e kolom, kunnen we lezen dat minister De Gaay Fortman daarop antwoordde: De staat kan niet belijden. Daarover wil ik niet oordelen. Het probleem is mij te abstract. "Ds. Abma's antwoord daarop was ps. 117: 1: Looft den HEERE! alle heidenen; prijst Hem alle natiën!"

De heer Van Rossum herinnerde de Regering in 1981 nog eens aan dit debat (DB 1981-49 blz. 3, 2e kolom).

GRONDWET EN PROGRAM VAN BEGINSELEN

Het is mij vaak opgevallen dat in het Program van Beginselen van de SGP het woord "grondwet" niet voorkomt. Is de Grondwet niet belangrijk genoeg om er een beginsel over te formuleren? Kan een land, een staat, ook wel zonder een grondwet? Hoe vinden wij SGP-ers het dat onze Erfprins in 1813 slechts de souvereiniteit wilde aanvaarden "onder de waarborgen van een wijze constitutie"? Had hij daarmee genoeg gezegd?

Als ik artikel 19 van ons beginselprogram lees, moet ik dan uit die formulering opmaken dat niet alleen het Huis van Oranje (sedert 1568), maar ook onze constitutie (sedert 1813), ons van God gegeven is?

Hoe dachten vroegere partijvoorzitters daarover?

Hoe waardeert de SGP de grondwetswijziging van 1848?

In de recente brochure "De Franse Revolutie" van drs. A. A. van der Schans lees ik op blz. 50: "Van wezenlijke betekenis is Groens geleidelijke aanvaarding van de liberale grondwet van 1848."

En W. van der Zwaag schrijft in zijn "Jean Louis Bernhardi" op blz. 24: "De Utrechts-Datheense richting koesterde een hartgrondige afkeer van de op de volkssouvereiniteit stoelende constitutie."

Voorwaar een niet gering verschil tussen twee erflaters van het staatkundig-gereformeerde gedachtengoed. Terecht merkt Van der Schans op dat wij moeten proberen antwoorden te vinden op de vragen die hier liggen. Trouwens, dezelfde opmerkingen vindt men ook op de bladzijden 322 t/m 325 van Van der Zwaags prachtige boek.

FRIEDRICH WILHELM IV VAN PRUISEN

De grondwetswijziging van 1848 kwam tot stand onder invloed van revolutionaire woelingen in Frankrijk en Duitsland. Op de MULO leerde ik: "In Berlijn brak in maart 1848 een oproer uit. De koning van Pruisen, sa­ Friedrich Wilhelm IV, gaf spoedig toe en kondigde een grondwet af.

Ook in Oostenrijk braken hevige oproeren uit, waardoor de gehate Mettemich ten val werd gebracht. Keizer Frans Jozef beloofde het land een constitutie te zullen geven."

Deze Friedrich Wilhelm IV was een godvrezend vorst. Hij regeerde Pruisen van 1840 tot 1861. Zijn optreden maakte op Groen van Prinsterer diepe indruk (Ongeloof en Revolutie, blz. 4). Later werd de in onze kringen bekende dr. F. W. Krummacher zijn hofpredikant. Er zijn brieven bekend waarin de koning zijn "theurer Hofprediger" zeer bedankt voor zijn preken. Toen in 1847 ook in Pruisen de roep om een grondwet sterker werd zei de koning voor de Verenigde Landdag: "Nooit zal zich een beschreven blad papier tussen God en mijn volk schuiven." Toch moest hij een jaar later zwichten. Nauwkeurige bestudering van de gang van zaken in 1848 in de verschillende Europese hoofdsteden zou zeker voor SGP-ers de moeite waard zijn. Misschien mag ik herhalen wat ik in DE BANIER 1987-18 schreef: Wij hebben in de SGP de 19e eeuw te lang onaangeroerd laten liggen."

DOCUMENTATIE

Hoe dit alles ook zij, die artikelen in onze partijorganen, die over de Grondwet handelen, verdienen grondige aandacht. Zij vormen blijvend studiemateriaal. Uit DE BANIER zijn dat de volgende:

1974-15 De grondwetswijziging en haar geschiedschrijving 1975-5/1975-6 zie hierboven

1975-8 Grondwet en grondslag CDA (preambule grondwet en preambule statuten CDA) 1975-15

Grondwetswijzigingsvoorstellen betreffende de gemeente en de territoriale decentralisatie Kiesrecht buitenlanders 1979-16

idem betreffende: Verantwoordelijkheid van de Kroon Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie Bestuurlijke samenwerking Autonomie van de waterschappen

1980-25 blz. 34 idem betreffende: Ambtenaren Wetgevingsproces

1980-25 blz. 6 idem betreffende lidmaatschap Koninklijk Huis

1980-32/33 idem betreffende; Ambtenaren Terugzendingsrecht De eed Het randschrift op de gulden

1980-5 idem betreffende De Eerste Kamer De politieke partijen Kiesgerechtigde leeftijd Grondslag van de verdraagzaamheid

1981-5 idem betreffende de Koning als staatshoofd

1981-8 - (-9 + 10 idem betreffende de rechtspraak

1981-11 Hoofdartikel over de grondwetswijzigingsvoorstellen betreffende: De doodstraf De parlementaire enquête

1981-49 idem betreffende: De Koning Het recht van enquête De doodstraf Grondrechten

1982-23 idem betreffende "Koning"of "Regering"? Het oppergezag over de krijgsmacht

1983-17 De nieuwe grondwet: een teken aan de wand (terugblikkend overzichtsartikel)

Vervolg op pagina 14 Vervolg van pagina 13

1988-11 Het Koninklijk Huis in ons staatsrecht

1988-14 Onderwijs in ons staatsrecht

1988-15/16 Mensenrechten en grondrechten

1988-18 Kiesrecht en kiesstelsel

1988-20 Politieke partijen in ons staatsrecht

1989-6 Referendum, plant van vreemde bodem

Ook in de jaarlijkse partijredes op de Algemene Vergadering kwamen Grondwet en grondslagen van ons staatsrecht meer dan eens ter sprake. Dat heeft mr. G. Holdijk op meesterlijke wijze zichtbaar gemaakt in de paperback "Dominee in de politiek". Van dit boekwerk zijn nog enkele exemplaren voorradig. U krijgt het toegezonden nadat f 15, - is ontvangen op giro 3733718 t.n.v. Voorlichtingscentrum SGP te 's-Gravenhage onder vermelding van "Dominee in de politiek".

Voorlichtingssecretaris GIFTENACTIE TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN

Wanneer u deze Banier ontvangt is de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen bekend; nu ik dit schrijf nog niet.

Wij zien met spanning uit naar het resultaat van het vele werk dat door vele SGP-ers voor deze verkiezingen is gedaan. Dat de Heere Zijn zegen daarover geve. Van onze kant onwaardig en onverdiend.

Ook in de tweede helft van augustus mocht ik met grote dankbaarheid weer vele giften ontvangen. Ik begin maar meteen met de verantwoording daarvan.

f 1000-uit: Hardinxveld-Giessendam; f 987, 50 van een onbekende; f 500 - uit Hedel; f 450-uit: Westzaan; f 250 - uit: Katwijk en Noordeloos; f 200-uit: Doornspijk, Krabbendijke, Sluiskil, IJsselmuiden en Waddinxveen;

f 150 - uit: H.I. Ambacht, Rotterdam, Yerseke (2x) en IJsselstein; f 125, - uit: Amersfoort;

f 100, - uit: Alblasserdam, Amersfoort (2x), Amstelveen, Axel, Barneveld (3x), Boskoop, Den Helder, Dirksland, Doorn, Dordrecht, Driebergen (2x), Dussen, Ederveen, Elspeet, Eemnes, Goes, 's-Gravendeel, Hoevelaken (2x), Huizen, Katwijk, Krabbendijke, Lekkerkerk, Lienden, Linschoten, Lisse, Leeuwarden, Lopik, Lunteren (2x), Meeuwen, Middelburg (3x), Middelharnis, Nw. en St. Joosland, Nieuw-Lekkerland, Nunspeet, Oostkapelle, Opheusden, Oud-Beijerland, Rhenen, Ridderkerk, Rotterdam, Rouveen, Schoonhoven, Schore, Sluiskil, Stolwijk, Terneuzen, Teuge, Uddel, Veenendaal, Voorthuizen, Waddinxveen (2x), Werkendam (2x), Wezep. Wijk en Aalburg, Yerseke (2x), Zelhem, Zoutelande, Zwaagwesteinde en van drie onbekenden;

f 75, - uit: Aagtekerke, Benthuizen, Dordrecht en Streefkerk;

f 50, - uit: Aalsmeer, Aalst, Abcoude, Alblasserdam, Amsterdam, Arnemuiden (2x), Arnhem, Barendrecht, Barneveld (4x), Brandwijk, Bruchem, Capelle ad IJssel, Damwoude, Delft, Den Helder, Deventer, Dirksland, Driesum, Elspeet, Ermelo, Giessen, Goes, Gorinchem, Gouda (5x), Goudriaan, 's-Gravendeel (2x), 's-Gravenpolder (2x), Groenekan, Groningen, Groot Ammers, Haaften, Harderwijk, Hazerswoude-Dorp, Herkingen, Hoogeveen. Hoogvliet, Huizen, Kapelle, Katwijk, Krimpen a/d IJssel (2x), Leeuwarden, Leiden, Leiderdorp (2x), Lekkerkerk, Lexmond, Loenen a/d Vecht, Lopik, Lunteren, Maartensdijk, Meerkerk, Melissant, Middelburg, Moerkapelle, Monster, Nw. en St. Joosland, Nijkerk, Numansdorp, Nunspeet (2x), Nijkerk, Nijkerkerveen, Oene, Olderkoop, Oosterwolde, Ouddorp, Rotterdam, Renswoude, Rhenen, Ridderkerk, Rijssen (2x), Scherpenisse, Scherpenzeel (2x), Scheveningen, Sliedrecht (6x), Staphorst, Stolwijk, Veen, Vianen, Vlaardingen, Voorthuizen, Vijtliuizen, Vlissingen, Vriezenveen, Vrouwenpolder, Waarde, Waardenburg, Waddinxveen, Wekerom, Werkendam, Westkapelle, Woerden, Yerseke (2x), IJsselstein, Zaamslag, Zegveld, Zeist, Zoetermeer, Zwartsluis, Zwolle {2x), Zwijndrecht (3x) en van vijf onbekenden;

f 45, - uit: Noordeloos, Rotterdam, Vriezenveen;

f40, - uit: Barneveld, Breukelen, Benthuizen, Groenekam, Hoek, Nw. en St. Joosland, Ottoland, Oud-Beijerland. Putten en Uddel; f 35, - uit: Barneveld (2x), Ede, Gies- sen, Lunteren (2x), Nieuwerkerk a/d IJssel, Otterlo, Rozenburg, Sommelsdijk, Yerseke, Zoetermeer, Zwijndrecht en van een onbekende; f 32, 50 uit: Sliedrecht.

f 30, - uit: Alblasserdam, Amersfoort, Apeldoorn, Benthuizen, Borssele, Burgh-Haamstede, Echteld, Elspeet, Hoevelaken, Nunspeet, Gouda, Hasselt, H.I. Ambacht (2x), Kootwijkerbroek, Lisse, Nunspeet, St. Annaland, Sliedrecht, Veenendaal, Waddinxveen, Wekerom en Zwartebroek.

Ook thans kunnen de giften van f 25, - en minder vanwege het zeer grote aantal onmogelijk afzonderlijk worden vermeld. Deze worden echter beslist evenzeer gewaardeerd.

Heel hartelijk dank daarvoor.

Omdat het Verkiezingsfonds thans nog een nadelig saldo vertoont houd ik mij bij voortduur voor giften aanbevolen.

Dan denk ik in de eerste plaats aan die SGP-ers die dit jaar nog geen gift gaven. Het nadelige saldo van het Verkiezingsfonds bedraagt thans nog ruim een ton!

OVERBETALINGEN BIJ DE ABONNEMENTSGELDEN

Verreweg de meeste abonnees voldeden intussen hun abonnementsgeld voor het tweede halfjaar 1989. Hartelijk dank daarvoor. Zeer velen gaven naast hun abonnementsgeld een overbetaling, velen zelfs een flink bedrag.

Dit komt goed van pas teneinde een nadelig saldo op de exploitatierekening van De Banier over het jaar 1989 te voorkomen. Zoals u weet is het abonnementsgeld beslist te laag. Met grote dankbaarheid mocht ik dan ook de overbetalingen bij het abonnementsgeld over het tweede halfjaar ontvangen.

De verantwoording daarvan luidt als volgt.

OVERBETALINGEN "DE BANIER"

f 100, - uit: Beemte Broekland, Delft, Doornspijk, Hardinxveld-Giessendam. Kampen, Middelburg, Nieuwerkerk a/d Rijn, Vriezenveen;

f 80, - uit: Oostkapelle; f 75, - uit: Giessen en Zoetermeer; f 60, - uit: Nieuw-Beijerland; f 50, - uit: Apeldoorn, Capelle a/d IJssel, Den Haag, Dirksland, Doorn, Dordrecht, Hagenstein, Hoedenskerke, Kortgene, Leiderdorp, Leidschendam, Lekkerkerk, Lexmond, Lienden, Nijkerk, Lunteren, Nw. en St. Joosland, Ochten, Putten, Renkum, Sliedrecht, St. Philipsland, Soest, Streefkerk, Werkendam en Waardenburg;

f 40, - uit: Lopik en Werkendam; f 35, - uit: 's-Gravenpolder;

f 30, - uit: Benschop, Eemnes (2x), 's-Gravenpolder, 's-Gravenzande, Hardinxveld-Giessendam, Harskamp, Hilversum, Rouveen, Terneuzen, Werkendam, Werkendam en Zwijndrecht.

Vanwege het zeer grote aantal overbetalingen van f 25, - en minder is afzonderlijke vermelding daarvan niet mogelijk. Alle overbetalingen worden echter zeer gewaardeerd. Alle gevers en geefsters daarvan heel hartelijk dank.

J. Pijl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen