Gemeenten en provincies gezamenlijk sterk in Brussel

Uit de pers

De commissie Montijn en de Raad voor het Binnenlands Bestuur bepleiten een nauwere samenwerking van agglomeraties rond de vier grote steden.

De gemeenten Enschede en Hengelo overwegen een nauwere samenwerking. Maastricht, Aken en Luik trachten te komen tot een hechtere regiostructuur.

De drie Randstad provincies hebben een „Brusselse" lobbyist aangetrokken, de drie noordelijke provincies overwegen hetzelfde te doen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Inter Provinciaal Overleg (IPO) hebben een EG-informatiepunt opgericht, de VNG is gestart met een eigen kantoor in Brussel, wil deelnemen aan de Europese besluitvorming en mikt op een plaats in het Economisch en Sociaal Comité.

MEER EUROPA, MINDER DEN HAAG

Dit alles is het gevolg van de voltooiing van de interne markt. Het wegvallen van de grenzen maakt de Europese Gemeenschap tot een open markt met 320 miljoen mensen en een vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal. Dit biedt meer kansen en meer concurrentie. Niet alleen voor grote bedrijven maar ook voor gemeenten, provincies en EG-lidstaten. De komende jaren zullen de machtsverhoudingen langzaam van Parijs, Bonn, Londen, Madrid enzovoort naar „Brussel" verschuiven. Nederland is een van de twaalf EG-lidstaten en beschikt in de Raad van Ministers over slechts vijf van de in totaal zesenzeventig stemmen. Dit is een gegeven dat consequenties heeft voor onder andere: de mogelijkheid om vanuit Nederland de Europese besluitvorming te beïnvloeden, het nut van allerlei inspanningen die erop gericht zijn de door Nederland in de Raad van Ministers in te nemen standpunten te beïnvloeden en de wijze waarop bijvoorbeeld de centrale overheden met „Brussel" omgaan.

Het, , Europa van 1992" heeft een verschuiving van taken en bevoegdheden van de centrale overheid naar de EG ten gevolg (centralisatie) en noodzaakt tot overdracht (decentralisatie) van „Haagse" bevoegdheden naar gemeenten, provincies en/of regio's. Het ziet er naar uit dat de slogan voor de komende jaren is: „meer Europa", meer gemeenten, meer provincies en/ of regio's en minder „Den Haag".

EUROPESE MAATVOERING

Uit een onderzoek dat de NMB in het najaar van 1988 heeft gehouden blijkt dat de centrale overheden niet goed op de hoogte zijn van het Europese beleid. Dit leidt ertoe dat zij niet weten wat de EG voor hen betekent, moeilijk hun weg kunnen vinden in de ingewikkelde EG-bureaucratie, hun opvattingen en standpunten niet kenbaar kunnen maken bij de EG-instellingen en niet tijdig weten welke gevolgen EGbesluiten kunnen hebben en hoe zij hierop zouden moeten anticiperen. Als gevolg van de voltooiing van de Interne Markt zal de speelruimte van de centrale-, provinciale- en gemeentelijke overheden steeds meer worden bepaald door de rechtstreeks werkende bepalingen uit het EG-verdrag, die het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal beheersen. Dit heeft gevolgen voor de context waarbinnen de centrale- en decentrale overheden opereren en roept de vraag op of de Nederlandse bestuurlijke organisatie met zijn veertien departementen, twaalf provincies, krap zestig samenwerkingsverbanden en ruim zeshonderd gemeenten nog wel aan de Europese maatvoering voldoet.

INFORMATIEPUNT

Er is veel gesproken en geschreven over de gevolgen van de voltooiing van de interne markt voor het bedrijfsleven. Over de consequenties voor de gemeenten en provincies is nog niet veel bekend.

Een in 1989 door het Europees Instituut en Bestuurskunde uitgevoerd onderzoek geeft aan dat de voltooiing van de interne markt per 31 december 1992 voor gemeenten en provincies op korte- en middellange termijn geen revolutionaire veranderingen teweeg zal brengen. Volgens de Maastrichtse onderzoekers doen zij er goed aan om de Brusselse ontwikkelingen nauwgezet en op de voet te volgen en zijn hun belangen het beste gewaarborgd indien de krachten worden gebundeld in gezamenlijke samenwerkingsverbanden, zoals de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Inter Provinciaal Overleg.

Omdat het voor afzonderlijke gemeenten en provincies moeilijk is het hele beleidsterrein te overzien en te bepalen wat wel en wat niet relevant is hebben de VNG en het IPO het EG-informatiepunt voor gemeenten en provincies opgericht. Dit is een gezamenlijk project, dat medio mei van start is gegaan en financieel gesteund wordt door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Taak van het informatiepunt is: gemeenten en provincies te informeren over het voor hen relevante EG-beleid en hen te adviseren over de wijze waarop en welke gespecialiseerde personen en/of instellingen in „Brussel" en „Den Haag" het beste kunnen worden benaderd.

VNG-STEUNFUNT

Om snel op de hoogte te zijn van het EG-beleid heeft de VNG in februari jl. een steunpunt in Brussel gevestigd. Het is de bedoeling om dit VNG-steunpunt het komende najaar te integreren in het „Europees Huis voor het lokale en regionale bestuur", waartoe de VNG in november jl. het initiatief heeft genomen. In dit Europees Huis zouden naast de nationale verenigingen en hun leden ook de overkoepelende organisaties de International Union of Local Authorities (lULA) en de Raad voor Europese Gemeenten en regio's (REGR) kantoor moeten houden. Doel van het Europees Huis is te komen tot een bundeling van krachten op Europees niveau. Dit komt de informatievoorziening ten goede en versterkt de vertegenwoordiging van het lokale en regionale bestuur bij de Europese Gemeenschappen.

Het Europese integratieproces is onomkeerbaar en verdergaande integratie onvermijdelijk. Het subsidiariteitsbeginsel staat hierbij centraal. Dat wil zeggen dat de EG alleen op die terreinen wetten uitvaardigt waar dat op Europees niveau nodig is. Te verwachten is dat de uitvoering en controle van de EG-regelingen in het kader van het „partnerschap" zal worden overgelaten aan de door de lidstaten (centrale overheid) aangewezen instanties zoals: gemeenten, provincies, regio's of andere autoriteiten.

BESTUURSAKKOORD

Met het oog op het partnerschap tussen de Europese Commissie en de gemeenten/provincies is voorgesteld om: in het bestuursakkoord vast te leggen dat de VNG en het IPO net zoals de vertegenwoordigers van de functioneel gedecentraliseerde organen (produktschappen) deelnemen aan de voor de gemeenten en provincies relevante Europese besluitvorming en een plaats krijgen in het Economisch en Sociaal Comité. Op deze manier kunnen de territoriaal gedecentraliseerde overheden worden betrokken bij zowel de voorbereiding van de door Nederland in de Raad in te nemen standpunten als bij de uitvoering en controle van het vastgestelde EG-beleid en hun standpunten in „Brussel" uitdragen. Dit kan ertoe bijdragen dat gemeenten en provincies beter geïnformeerd zijn over het voor hen relevante EG-beleid en zich optimaal kunnen voorbereiden op de kansen en mogelijkheden die „Europa 1992" hen biedt.

Mr. J. D. Wiersma

ContactfunctionarisEuropabij de VNG

Europa in Beweging april 1990 nr. 4.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen