Met zorg boeren

Toespraak van ir. R.F. Mauritz bij de aanbieding van de landbouwno ta aan minister J.J. van Aartsen tijdens een persconferentie op ójulijl.

Mijnheer de minister, geachte vertegenwocjrdigers van de

Over het bedrijf van boer Van den Dikkenberg, iemand uit de achterban van de SGP, schreef Koos van Zc> meren in zijn column van 6 december 1994 'Ze hebben vijftien koeien en ze redden het best'. Van Zomeren schetst in sobere bewoordingen een raak beeld van deze boer, zijn vrouw, zijn kinderen en zijn leefomgeving. Alles is harmonieus op elkaar betrokken. 'In de kleine, heldere stal heerst een rust die niet meer van onze tijd is. Vijftien koeien komen beleefd overeind'. De column van de dag daarop, 7 december, draagt als kop Spreuken 12 : 10. Dit bijbel vers zegt dat de rechtvaardige het leven van zijn beesten kent. Van Zomeren vervolgt: 'Deze boer kent niet alleen het leven van zijn eigen beesten. Hij kent ook de zorgelijke neergang van zwaluw en kieviet, het teruggetrokken bestaan van steen- en kerkuil. Hij houdt de bomen op zijn land in stand.' Tot zover het citaat van de NRC-columnist.

De bedrijfsvoering van boer Van den Dikkenberg is als het ware een spiegel die agrarisch Nederland en ook de SGP krijgt voc:)rgehouden, Het zet cms even stil. Het roept vragen bij ons op. Wat is het geheim van die boer? Is dat conservatisme of licht hier juist iets op van een verre toekomst en s- treeft het daarmee alles voorbij wat men gewoonlijk onder progressief verstaat? De landbouwvoorlichtingsdienst zou waarschijnlijk boer Van den Dikkenberg allerlei adviezen geven over efficintieverbetering, over goede fokprogramma's, over een betere stalinrichting en produktiever graslandgebruik. Dit alles gebaseerd op een grote schat aan landbouwkundige kennis die Nederland in ruim een eeuw heeft opgebouwd.

Wil Van den Dikkenberg dit niet, dan zou hij wellicht in aanmerking komen voor een subsidie van het ministerie als hij zijn bedrijf openstelt voor het publiek, de burger. Op die manier kunnen de burgers meegenieten van de bijzondere kwaliteit van boeren die deze veehouder ten toon spreidt. Ik kan u voorspellen dat dit het jaat- .ste is dat Van den Dikkenberg zou willen.

Onwillekeurig roept het door Van Zomeren geschetste tafereel vragen op. Vragen betreffende traditie en vernieuwing in onze cultuur. Nadrukkelijk worden we geconfronteerd met de vraag oï de factoren die onze cultuur domineren wel de juiste zijn. Hebben we niet veel verloren? AJs dat zo is, kunnen we dat dan nog enigszins behouden of weer terugkrijgen? Welke vanzelfsprekende rol vervult de techniek? Hoe hangen economische motieven samen met wat wel als de vooruitgang in de landbouw bekend staat? Hoe kijken wij nu aan te­ gen kippen en koeien, bomen en planten? Zijn het dingen waarover we vrij kunnen beschikken? Wat is natuur en wat is daarin onopgeefbaar?

Dat de SGP vandaag een nota presenteert over het landbouwbeleid is niet vanzelfsprekend. De vragen die ik zoeven noemde, zijn steeds in de SGP aan de orde geweest en werden in de achterban verschillend beantwcjord. SGP-ers zijn mensen die willen leven bij hetgeen God zegt en geeft. Dat is de ene kant. Anderzijds zijn SGP-boeren veelszins rasechte ondernemers die een zo rendabel mogelijke bedrijfsvoering nastreven. Ook de geschiedenis van de SGP in landbouwpolitiek opzicht legt een bepaalde hypotheek op het heden. De voortrekkers uit het verleden, ds. G.H. Kersten fkamedid van 1922- 1945) en ds. P. Zandt (kamerlid van 1925-1961) deden zich kennen als fervente voorvechters van steunverlening aan de landbouw in combinatie met een protectionistisch overheidsbeleid. Waar het andere sectoren van de economie betrof, beschreven de- ze gerespecteerde voormannen echter de grote voordelen van het vrijhandelsstelsel.

De kardinale vraag voor de werkgroep is dan ook geweest of de landbouw als een zuiver economische activiteit te beschouwen is of niet. Al eerder plaatsten de plannen van MacSharry ons voor die vraag. Die vraag is actueel gebleven en vraagt ook nu steeds om een antwoord. Eigenlijk is de vraag niet marktwerking ja of nee, maar veeleer in hoeverre is marktwerking toelaatbaar of zelfs geboden, bij over.schottten. Kortom, het is van belang om de voor- en nadelen van marktwerking in een goede balans te brengen.

Na uitgebreide discussies heeft de werkgroep gemeend te moeten stellen dat de landbouw primair als een economische activiteit gezien moet worden. Daar moeten we beginnen. De Nederlandse boer moet zoveel mogelijk marktconform werken. Maar, daarmee is niet alles gezegd. Die vrijheid van de markt moet wel een genormeerde vrijheid zijn en dan tellen ook allerlei andere dan puur economische waarden. De voordelen zijn duidelijk. Internationale vrijhandel maakt een einde aan de dure Europese voorraden. Marktwerking stimuleert ook de innovatie. De markt prikkelt tot vernieuwing van produkten en verbetering van produktieketens.

De nadelen van een ongebreidelde marktwerking zijn dat waarden verloren dreigen te gaan onder druk van het economische doelmatigheidsstreven. Die waarden zijn tastbaar aanwezig in de levensstijl van boer Van den Dikkenberg. Een dergelijke waarde is ook de functie van de landbouw in de voedselvoorziening. Te weinig wordt onderkend dat de landbouw zorgdraagt voor de vervulling van een cruciale en primaire levensbehoefte. Dat zijn verder natuurwaarden, de waarde van een onvervoiüde grond, de waarde van sociale verbanden (gezinnen, gezinsbedrijven in plattelandsgemeenschappen), een stukje kleinschaligheid.

De SGP maakt vandaag geen schokkende dingen wereldkundig. De SGP bepaalt de politieke agenda niet. Toch rekent de SGP het tot haar plicht mee te denken over allerhande politieke vraag.stukken en niet in de laatste plaats het landbouwbeleid. Door middel van deze nota proberen wij vorm te geven aan deze roeping tot meedenken. We hopen dat het enig nut zal hebben voor overheidspersonen en beleidsmakers. Deze nota richt zich in voorlichtende zin op de eigen achterban en snijdt daarmee in eigen vlees. Misschien wel heel letterlijk. Niet iedere boer en SGP-lid zal het waarderen dat we kritische kanttekeningen plaatsen bij de produktie van wit kalfsvlees. Niet iedere SGP-boer zal het waarderen dat we de zorg voor de natuur zo positief bejegenen. Toch zijn we ervan overtuigd dat naa,st de poging om het belang van de continuïteit en eigenheid van het boerenbedrijf te behartigen we die andere genoemde waarden beslist niet mogen negeren, omdat we dan ook spreken over de schoonheid van de schepping, Gods schepping en Zijn schepselen: mensen, dieren en planten. Dat geeft ons verantwoordelijkheid tot beheer.

.Mijnheer de minister, wij zijn verheugd dat u de moeite wüde nemen om deze nota in ontvangst te nemen. Wij hebben in deze nota iets laten zien van de worsteling om met de Bijhelse boodschap midden in de werkelijkheid van vandaag te willen staan. Wij willen ons niet onttrekken aan de landbouwkundig problemen die vandaag de dag spelen, maar we doen dat dan wel met heimwee, naar een paradijs dat verloren is gegaan en naar een nieuwe hemel en een nieuwe aarde die eens zullen aanbreken. God geve dat iets daarvan mag doorklinken in ons boer-zijn, maar ook in de behartiging van de agrarische belangen in de publieke ruimte.

De nota Met zorg boeren. SGP-visie op de landbouw is verkrijgbaar in de boekhandel en bij het studiecentrum.

U kunt in het bezit ervan komen door f 22,55 (f 19,75 + f 2,80 verzendkosten) over te maken op gironummer 526317 Ln.v. Administratie Zicht te Den Haag onder vermelding van 'Met zorg boeren'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen