Deze tachtig jaren

TEKST & UITLEG

1918 - 1998

Omzien in verv/ondering. Dat zou het antv^oord kunnen zijn op de vraag v/at v/e doen met het herdenken van het feit dat de SGP de leeftijd van tachtig jaar bereikte. Verv/ondering dat de partij nog mag zijn, ondanks alle aanslagen die er in de loop der jaren op gepleegd zijn. Verv/ondering ook om v/at de partij nog mag zijn, ondanks alle afmakingen en afdv^alingen. Dan bepaalt een nadere beschouv/ing van het verleden ons temeer bij het feit dat herdenken, klein maakt. Het v/as alles gratie, geen prestatie. Zo is het gev/eest, deze tachtig jaren; zo is het nu en zo zal het ook in de toekomst zijn.

"DS KERSTEN BLIESVERZAMELEN"

Zo worden in het kort wel eens de activiteiten samengevat die ds G.H.Kersten heeft ondernomen en die uiteindelijk hebben geleid tot de oprichting van de Staatkundig Gereformeerde Partij op 24 april 1918. Wie verzamelde de oprichter van onze partij? Allen die het met hem eens waren of werden dat de christen ook een taak heeft op het terrein van de politiek en die zich in de toenmalige zich 'christelijk' noemende partijen innerlijk niet konden verenigen. Ds Kersten zei het zo:

"Ik begon met er op te wijzen dat degenen die geen duimbreed van Gods Woord wensen af te wijken en aan de onvervalste leer der vaderen wensen vast te houden, gewoonlijk door buitenstaanders worden aangemerkt als een achterlijk, conservatief, domperig, zwaarmoedig volk. Op kerkelijk erf begrijpt men ze niet omdat men het onder­ scheid tussen hefvoorwerpelijkechristendomen de oudebeproefdewaarheidniet meer beseft. Het oppervlakkigchristendomneemtmaaraan, kan altijd maar geloven, zingen, jubelen endanken.Doch Gods volk kan met die harddraversniet mee. Er ligt dan ookeen diepe kloof tussen diebeidegroepen.Een kloof die zichopenbaartin het geestelijkeenkerkelijkeleven, doch ook het levenbeheerstdat krachtens onze roepingnaarden WoordeGods op hetpolitieketerrein geleefdwordt."

Deze fundamentele verschillen op theologisch gebied werkten door op staatkundig terrein. Want waar geestelijke gemeenschappelijkheid ontbreekt, is geen basis voor echte eenheid op politiek terrein. Dat was tachtig jaar geleden waar en dat is nu nog net zo. Daar waar samenwerking mogelijk is met volledig behoud van de eigen identiteit, hoeft dat niet per definitie onmogelijk te zijn. Dat is het nooit geweest. Maar voor éénwording is méér nodig. Ook het hebben van een gemeenschappelijk doel is daarbij niet voldoende. We kunnen bijvoorbeeld mét de FNV strijden tegen de 24 uurs-economie, maar daarom zijn we nog niet één. Ware eenheid heeft een gemeenschappelijke wortel en kan bij politieke partijen die zich willen baseren op Gods Woord dan ook niet minder met minder toe dan een gelijk verstaan van de Schrift, eerst voor het persoonlijk leven en van daaruit ook voor alle andere levensterreinen.

De oprichting was dus geen kwestie van partijzucht, geen drong tot maatschappelijke erkenning, geen greep naar macht. De SGP is uit de nood geboren.

INTERKERKELIJK

Ds Kersten vergeleek eigen kring met de Rubenieten die in de dogen van Debora thuisbleven in plaats van mee te strijden. Zij werden opgeroepen: "Eruit mannenl h\et zwaard aan uw zijde! Zo mag het niet langer Vooral nu ge stemmen moet".

Van meet af aan was het daarbij de bedoeling de partij een interkerkelijk karakter te geven. Allen die zich konden vinden in het theologisch fundament, waren van harte welkom. In die richting is dan ook vanaf het begin verbreding gezocht. En dat fundament is feitelijk niets an­ ders dan in het erkennen van de rechtmatige eis van de Koning c; r koningen tot volstrekte gehoorzc-jmheid - door Overheid en ondercan - aan Zijn Woord en Wet.

Daarmee bracht de SGP overig-- s niets nieuws. Wél iets dat steec meer uit het gezichtsveld van wf- 'e bestaande politieke partij dan c < • verdwijnende was. Er was een geestelijke verbond', heid aan de staatkundige begir , - len van de Reformatie. Ook de -annen van de Reformatie hingen v - heler harte het beginsel aan var de souvereiniteit van God en beled? n dat voor Kerk en Staat. God het" het in volstrekte zin, altijd en ovr-al, voor het zeggen en daarom is Z n Woord richtsnoer, ook voor ove^ heidshandelen.

1918

Op dot fundament werd in 191 c de eerste steen van de SGP gelegd We gaan in dit kader even voor aan de geschiedenis van de grc van de partij en beperken ons t'. een korte beschouwing van de '. verse herdenkingen aan de opri' - tingsdatum.

1938-20 JAAR

Voor het eerst komen we daarvo iets tegen in de partijrede van c G.H.Kersten op de Algemene V«, gadering van 1938. "Dit jaar brengt den twintigsten geboorte'. '; g der Staatkundig Gereformeerde -ortij. In 1918 vergaderden op eer door ons tot enkelen gerichte oproep de vrienden, die tegenover 'S reeds toen zozeer verwaterde C ''stelijke politiek positie kozen. (... Boven verwachting was de opkomst, uit alle oorden des lands, -nder wie van mijn meest geliefde vrienden, die nu reeds juichen voor den troon van God. De teerling - os geworpen. 24 april 1918 vergaderden in Middelburg de afgevaarc g-den Het program werd besp o- ken. Een voorlopig bestuur werd gekozen. Aan de verkiezingen voo' de Tweede Kamer besloot men C'.'ei te nemen, (....j Er werd gewerkt; gehoopt dat de oude beginselen weder op zouden leven.

Nadat door de bezetter alle politieke partijen op non-actief waren gezet, was er vanzelfsprekend geen enkele gelegenheid om op enigeriei wijze aandacht te besteden aan het 25-jarig bestaan in 1943.

1948-30 JAAR

Ac^ net dertigjarig bestaan van de par i in 1948 is, noch op de Algeme-e Vergadering van dot jaar, noc^ in het partijorgaan 'De Banier' en-je aandacht besteed.

1958-40 JAAR

"Is er immer reden te over bijiederejacrvergaderingverheugd te zijn, orrdat wij door Godsgoedertierenf)ei3niet vernield zijn, dit jaar welin het bijzonder.Het is dit jaartocliveertig jaren geleden dat de SGPwe-dopgericht."Aic'js ds Zandt op de partijdag in' 9'3, Na bovenstaande v\/oorden"••< -, " oreert hij in het kort de strijd.0' de achterliggende jaren. Despe de verachting die de partij enhc', /ertegenvk'oordigers ten deelvjtEn ook toen al v^as er omzienin v-e'v/ondering:

"Da: is waarlijk wat groots. Verschillence kleine partijen, welke met hoer, vóór haar of na haar zijn opger': ht, bestaan thans niet meer. Trois alle hevige bestrijding, meermo'en gepaard gaande met verdachtmaking, leugen en laster, bestao' zij nog. Dit heeft zij niet te darken aan enig lid, ook niet aan be: rjurders. Het is Gods genade en deze alleen, dat zij, in weerwil van ZO!-de, nog bestaat en dat zelfs met betrekkelijk vele leden en kiesverenigingen in een bloeiende staat, al is zij net dat al nog steeds een kleine parrij". De toennnalige partijvoorzitter vervv^eerdezich tegen de aantijging datde SGP, klein als zij is, in het politiekekrachtenveld van onv^'oarde zouzijn. "Had het getuigenisvan Noachgeen waarde, al was het datvrijwel geen enkele tijdgenootdaarnaarluisterde? Had het getuigenisvan Israels profeten, bij de onwil omdaarnaarte gedragen, ook al geenwaarde? "

1968-50 JAAR

Dit jaar v/erd in verband met het vijftigjarig bestaan van de partij de Algemene Vergadering niet, zoals gebruikelijk, in februari gehouden maar uitgesteld tot woensdag 24 april, de oprichtingsdatum. fHelaas bleek later dat de vergaderruimte Tivoli die dag niet beschikbaar was. Uiteindelijk is deze 'bijzondere' Partijdag toen gehouden op 9 mei. Ds fH.G.Abma was partijvoorzitter en besteedde in het begin van zijn partijrede ruimschoots aandacht aan het jubileum.

"Laat ons op deze bijzondere dag dit verbond van vriendschap vernieuwen. Laat ons trouw betuigen aan de Heere, Zijn Woord en het beginsel op dat getuigenis gegrond. Laat ons elkander trouw betuigen, want het betaamt niet met afbrekende kritiek, waarmee we ten diepste onszelf op de troon willen zetten, elkaar het leven bitter en zuur te maken.

( j een woord van erkentelijkheid jegens de Heere, Die ons deze 50 jaar gegund heeft en Die gaf tot dusver, dat alle aanslagen die gepleegd zijn op het voortbestaan van de SGP, zijn verijdeld. Bij ons waren niet de voorwaarden om al die jaren verder te gaan. Gods Hand was lankmoedig en goedertieren.

1978-60 JAAR

Een groot deel van de partijrede van ds Abma, die dat jaar als titel meekreeg 'Niet weggenomen, wel bewaard' was gewijd aan het feit dat herdacht kon worden dat de partij 60 jaar bestond. Ook daarbij ontbrak het historisch overzicht niet. Maar vooral werd, ook toen, gewezen op het voorrecht dat de SGP nog steeds een plaats mocht hebben in ons politiek bestel.

"Door de genade Gods is de SGP die zij is en dank zij Gods hulp staan wij tot op deze dag. (....] Dank zij onze grote God en Koning voor wat Hij ons heeft willen schenken en laten, en tevens voor alles waartoe Hij al de onzen bekrachtigd heeft. Zo gedenken wij in ootmoed en verwondering de weg van zestig jaren waarin de Heere ons geleid heeft van Middelburg naar het centrum van de regering, het Binnenhof te 's-Gravenhage. Geloofd zij God, Die Zijn genade, aan ons heeft groot gemaakt."

Op 24 april hield ds Abma een herdenkingsrede in Middelburg. (Zie ook: 'Van Vroeger')

1983-65 JAAR

Ook nu stond ds Abma in zijn partijrede op 26 februari uitgebreid stil bij het 65-jarig bestaan van de partij. fHij noemde herdenken een dure plicht.

"Dankbaar memoreren wij wat wij in de afgelopen jaren hebben mogen zijn en hebben mogen doen. (....] In veel en velerlei hebben wij gefaald en gefeild. Veel had niet mogen zijn en veel had niet mogen ontbreken. Veel slapheid voor ijver, veel woorden voor daden, misschien wel eens twist en tweedracht voor samenbinding en eendracht, veel zelfbedoelen voor het zoeken van de ere des Heeren alleen. Hij, de HEERE, droeg ons. Hij verdroegons.ft

1988-70 JAAR

Uitgebreid werd in 'De Banier' aandacht geschonken aan het feit dat

Vervolg op pagina 6 Vervolg van pagina 5

de partij zeventig jaar geleden werd opgericht. Ds D, Slagboom, partijvoorzitter en hoofdredacteur schreef:

"Wat kan alleen de grondtoon zijn van deze herdenking? Niet anders dan de ootmoedige belijdenis van de onverdiende goedertierenheden des Heeren".

Daarnaast werd op vrijdag 22 april in Middelburg een herdenkingsdienst gehouden en de daarop volgende zaterdag ook in Zwolle. Ook was deze 70 jaar SGP voor het Hoofdbestuur aanleiding het gedenkboek Woord en Wet uit te geven. Dit boek is een bundeling van bijdragen vanuit het hloofdbestuur en alle SGP-vertegenwoordigers gedurende deze periode, uit Eerste en Tweede Kamer en het Europese Parlement.

1993-75 JAAR

Aan het 75 jarig bestaan van de partij is meer aandacht geschonken dan aan enig ander jubileum van de partij. Daarbij was het motto van deze herdenking, tevens de titel van het jubileumboek, toonaangevend voor alle activiteiten die op dit jubileum betrekking hadden. "Van Goedertierenheid en Trouw"; geen enkele reden tot zelK^erheffing, integendeel. "Het zijn de goedertierenheden des HEEREN dat wij niet vernield zijn, dat Zijn barmhartigheden geen einde hebben. Zij zijn alle morgen nieuw. Uw trouw is groot". Dat was de inzet van de jubileumbijeenkomst in Ede, de regiobijeenkomsten, de familiedag in Barneveld en ook de opzet van het Jubileumboek. Het zal velen nog vers in het geheugen liggen. En dat niet in het minst omdat in diezelfde tijd de vraag naar het voortbestaan van onze partij met enige regelmaat aan de orde kwam.

In het jubileumjaar 1993 en in de daaropvolgende jaren 1994, 1995 en 1 996 is de discussie over de plaats van de vrouw in de partij en de wijze waarop aan hun betrokkenheid gestalte gegeven kon worden, voor een niet gering deel (beeld)bepalend geweest voor onze partij. Zowel intern als extern heeft dat bij velen de indruk gewekt of bevestigd dat er voor de SGP geen wezenlijker zaken aan de orde waren dat deze kwestie. Het is vanzelfsprekend niet de bedoeling daar hier en nu nader op in te gaan. In het verlengde van het jubileum-motto mag hierbij wel worden aangetekend dat het een zegen is dat de rust is weergekeerd en de partij zich weer eensgezind kan richten op haar roeping.

1998-80 JAAR

En zo mag de Staatkundig Gereformeerde Partij er nóg zijn. In mensenjaren gemeten heeft ze de leeftijd der zeer sterken mogen bereiken. Daarmee is de partij nog steeds de oudste nog functionerende politieke partij in ons land. Dat zegt niet alles, dat weten we. Want iets is niet goed, alleen omdat het oud is.

Voor de SGP zal te allen tijde blijven gelden dat ze haar bestaansrecht ontleent aan de beginselen die ten grondslag lagen aan haar oprichting. 'Vreest God en onderhoudt Zijn geboden, want dat betaamt alle mensen'. Geen enkel levensterrein is er, dat onttrokken kan worden aan de normering van Zijn Woord en Wet. Voor alles en iedereen geldt dat God regeert en dat Hij er recht op heeft door ieder schepsel gediend te worden overeenkomstig Zijn Woord. Zowel persoonlijk leven als volksleven dient door dat Woord gereguleerd te zijn. Naar dat Woord horen en dat Woord te houden, was, is en blijft de boodschap van de SGP Dat was, ook 80 jaar geleden, geen eigen bedenksel. De SGP bracht niets nieuws. Het was de roep der Reformatie, zoals die weerklonken had uit de mond van mannen als Calvijn, Voetsius en vele anderen. Daarom spreken we onderons graag over de 'aloude' beginselen. En dan betekent 'aloude' in dit geval niet 'zo oud als de SGP' maar dan ligt de oorsprong daarvan veel verder terug.

BEDREIGD

Het hoeft geen uitgebreid betoog dat er in de achterliggende 80 jaren veel is veranderd. In tegenstelling tot toen hebben we nu te doen met politieke tegenstanders die absoluut niet meer weten waarover wij het hebben. Er is een ogenschijnlijk gelijkgerichte 'concurrentie', een afkalvende achterban, weinig diepgang in denken, enzovoorts. Dit alles kan ons in verzoeking brengen anders met onze beginselen om te gaan dan voorheen.

Maar wil de SGP toekomst hebben. dan zal het besef levend moeter blijven dot machtspolitiek de dood is voor beginselpolitiek. Het 'nie* zozeer .... als wel'-principe zal leidraad moeten zijn en blijven. A!: we onder alle omstandigheden naar de beginselen willen handelen, zullen wij er op voorbereid moeten zijn dat smaad en verachting van buiten de partij in toenemende mate or^-. deel zal zijn. Ja, als het beginse dat eist zullen wij bereid moeter zijn zelfs verlies te dragen.

Dat moet ons aan het hart gaan Het mag niet zo zijn dat het alle n maar goed gaat als we kleiner worden. Maar we mogen wel om waakzoamheid vragen. Opdat er een blijvend besef mag zijn dat winnen ten koste van onze beginselen u eindelijk toch verlies betekent.

TOEKOMST

Of de SGP toekomst heeft, wetewe niet. Eén ding is zeker; ons i ginsel heeft toekomst. En de oor sprong van de partij toonde dat ^t beginsel niet is los te zien van et zodanig geestelijk verstaan van i Schrift voor eigen hart en leven dat we diep doordrongen zijn van dcnoodzakelijkheid van waarachtice bekering. En diep doordrongen jn het feit dat algehele levensvernie - wing de bron moet zijn voor ons handelen, ook in de politiek. Ter diepste zijn wij alleen anders do. anderen als God ons hart veranderd, vernieuwd heeft. Vernieuw = mensen, dat is het wat de SGP v )r haar voortbestaan zo onmisbaci lodig heeft. Dan zal ze, ondanks h ar tachtig jaren, fris en groen zijn. ' -m land en volk te verkondigen dat ue HEERE recht is.

DN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen