Meer bijstand voor politieke partijen

INLEIDING

In de vorige Banier werd in Tekst en Uitleg gewag gemaakt van een wetsvoorstel over subsidiëring van politieke partijen. Net voor het zomerreces debatteerde de Tweede Kamer met minister Dijkstal over de Wet subsidiëring politieke partijen. De heer Van den Berg voerde het woord namens de protestantse partijen. In dit geval kreeg dat nog een bijzonder karakter, waarover later meer.

UITGANGSPUNTEN

De positie van politieke partijen staat ter discussie, onder andere door nieuwe communicatievormen tussen burger en overheid. Veel burgers kiezen eerder voor lidmaatschap van een belangengroepering dan van een politieke partij. Tenslotte doen bestuurlijke staatkundige vernieuwingen, zoals een referendum of een electronische burgerconsultatie afbreuk aan de representatieve democratie. De heer Van den Berg plaatste dan ook enkele kanttekeningen bij de wens van de grote politieke partijen tot meer financiële armslag door middel van subsidie. Politieke partijen zijn van wezenlijke betekenis voor ons staatsbestel. Volgens de protestantse fracties zijn politieke partijen echter privaatrechtelijke verenigingen, waarmee de overheid ten principale geen bemoeienis heeft. Vandaar de principiële moeite met de zogenaamde "zilveren koorden" tussen de overheid en de politieke partijen; het is namelijk de bedoeling dat er een directe subsidierelatie komt tussen overheid en partij en dat zou de mogelijkheid tot directe inhoudelijke bemoeienis openen.

Uit het bovengenoemd uitgangspunt vloeit voort dat politieke partijen zelf verantwoordelijk zijn voor de activiteiten die door of vanwege hen worden verricht. Zij moeten in beginsel dan ook zelf zorgen voor de bekostiging van hun activiteiten. Het zou vreemd zijn dat lagere directe partij-inkomsten door de overheid zouden moeten worden gecompenseerd door middel van hogere subsidie.

SUBSIDIEGRONDSLAG

De heer Van den Berg liet merken zeer veel moeite te hebben met de begripsbepaling van een politieke partij in het wetsvoorstel. De regering heeft toegegeven dat er gebruik is gemaakt van een (staatsrechtelijk gezien) niet zuivere definitie. Zo lijkt het er op dat in het parlement politieke partijen zijn vertegenwoordigd in plaats van kiezers. Daarom ondersteunde de spreker een ingrijpend wijzigingsvoorstel van de PvdA'er Rehwinkel.

BREDE DOELUITKERING

De zetelverdeling in de Tweede Kamer geldt als belangrijkste maatstaf voor de subsidieverdeling. Daarover was iedereen het eens. Maar toen kwam de moeilijkheid in de discussie. Partijen gaan een brede doeluitkering ontvangen die hen meer flexibiliteit geeft dan de huidige regelingen. De gelden voor de politiek-wetenschappelijke instituten en de jongerenorganisaties moeten direct worden doorgesluisd. Maar wat moet er gebeuren wanneer twee (of meer) partijen besluiten om in de Kamer als één fractie te gaan optreden en zelfs bij volgende verkiezingen met één lijst uitkomen, terwijl er formeel nog twee partijen bestaan, zo vroeg de VVD'er Kamp zich af. fHet was overduidelijk dat hij doelde op de recente voornemens van GPV en RPF. Hij vond dat partijen voor de uitvoering van de subsidieregeling zouden moeten worden beschouwd als één partij. Anders zouden er twee keer basisbedragen kunnen worden ontvangen.

Het was bijzonder dat nota bene de heer Van den Berg tegen deze redenering in het geweer moest. De SGP staat buiten de aangekondigde verdergaande samenwerking, maar de geachte SGP'er mocht het wel opnemen voor GPV en RPF. De heer Van den Berg wierp de heer Kamp tegen dat hij twee zaken vermengde: enerzijds is er het wetsvoorstel dat de subsidies aan politieke partijen regelt; anderzijds is er de politieke praktijk in de Kamer, waarin fracties beslissen over verregaande samenwerking. Zelfs indien GPV en RPF feitelijk als één fractie zouden gaan opereren, heeft dat formeel geen gevolgen voor de subsidies aan de onderscheiden partijen, zo betoogde de heer Van den Berg die zich daarmee op de lijn van de minister bevond.

Natuurlijk: eventueel oneigenlijk gebruik van de subsidieregeling zoo moeten worden uitgesloten. Met andere woorden: het laten voortbe staan van een politieke partij loüter om voor extra subsidie in aanmerking te komen, kan niet door de beugel. De minister zegde toe dot hij zou bezien hoe oneigenlijk gebruik kan worden uitgesloten, uiteraard zonder concreet te doelen op de actuele situatie. Door deze toezegging werd vermeden dat de nehandeling van het wetsvoorstel tot na de zomer zou zijn opgeschorr waardoor inwerkingtreding per i-1- 1 999 op losse schroeven zou komen te staan.

DE SUBSIDIEHOOGTE

In het advies van de Commissie subsidiëring politieke partijen uit 19vl stond de aanbeveling, dat het niveau van overheidssubsidie gem d- deld genomen niet substantieel z .^u moeten stijgen. De regering heef' een verhoging met twintig procent voorgesteld. De heer Van den Be^g had zo zijn twijfels bij deze forse verhoging. Het aantal activiteiten waarvoor subsidie kan worden verkregen, is echter uitgebreid. Dit «.-as voor de fracties reden om zich met te verzetten tegen de verhoging.

POLITIEKE JONGERENORGANI­ SATIES

Ten aanzien van de subsidie aan de politieke jongerenorganisaties vroeg de heer Van den Berg zich af of bij de verdeelsleutel het ledental niet zwaarder zou moeten wegen. Daarnaast vond hij een basisbedrag per organisatie wenselijk. Wijzigingsvoorstellen hierover kregen echter geen meerderheid.

drs S. Stoop

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen