In het dorre wonen...

De regeringsverklaring van het tweede kobinet-Kok bevatte geen of weinig verrassingen. Dat was te verwachten, immers, de regeringsverklaring v^as feitelijk niet meer dan een beknopte samenvatting van het regeerakkoord dat de fracties van PvdA, VVD en D6ó eerder deze zomer met elkaar sloten. Over dat akkoord was al veel gezegd en geschreven, dus veel nieuws kon de regeringsverklaring niet meer bevatten.

Toch is de regeringsverklaring van een nieuw kabinet een niet onbelangrijk moment in het staatkundige leven. Immers, het nieuwe kabinet presenteert zich hiermee voor het eerst aan en in de volksvertegenwoordiging. In de staatsrechtelijke handboeken wordt daarom ook wel gesproken over de 'parlementaire investituur' van het kabinet. Voor het eerst gaat de nieuwe ploeg de confrontatie aan met de Kamer. Als de Kamer aan het eind van dat debat het kabinet niet naar huis stuurt, dan wordt dat kabinet geacht het vertrouwen van het parlement te hebben, en kan het volwaardig aan de slag.

MISSIE

Het debat over de regeringsverklaring van een nieuw kabinet heeft ook nog een politieke functie. Partijen die niet bij het formatie-overleg betrokken waren, krijgen tijdens zo'n debat de gelegenheid om voor net eerst ten overstaan van de rege­ ring en de andere partijen hun visie te geven op de verkiezingsuitslag, de formatie, de 'missie' van het kabinet en de aangekondigde beleidsvoornemens en plannen. Ook de kiezers op die partijen kunnen op die manier kennisnemen van de standpunten van hun voorlieden. Vluchtige commentaren in kranten en andere media schieten waf dat betreft letterlijk tekort.

Bij het debat over de regeringsverklaring van 'Kok 2' voerde namens de SGP -hoe kan het anders- fractievoorzitter Van der Vlies het woord. Zijn bijdrage aan het debat staat hieronder integraal afgedrukt. Goed is het daarbij te bedenken dat de SGP slechts een kwartier spreektijd toegemeten had gekregen (ter vergelijking: grote fracties mochten drie kwartier uittrekken). Niet alles wat de fractie te berde had willen brengen, kon daarom gezegd worden, en bovendien moesten sommige thema's noodgedwongen heel summier worden afgedaan.

PAARS

Het woord is aan ir. Van der Vlies: "De verkiezingsuitslag heeft, objectief gesproken, 'paars' gemandateerd tot een vervolg. Per saldo blijkt 'paars 2' mogelijk. De uitslag heeft, hoezeer wij verblijd zijn met onze derde zetel, die ons door de lijstverbinding met GPV en RPF wonderlijk toeviel, toch reden tot zorg gegeven. De christelijke stroming in de politiek heeft opnieuw aan kracht ingeboet en die constatering baart ons diepe zorgen. Daarom riepen wij de christelijke partijen en alle geledingen die zich daaraan verbonden weten, op tot een fundamentele bezinning daarover in breder verband. Onze bevolking moet worden wakker geschud om, kon het zijn, een dam op te werpen tegen wat als gevolg van ontkerkelijking en secularisatie mede in 'paars' tot ons komt.

Wat is dat dan, dat in 'paars' tot ons komt? Gemakkelijk is ons dat niet gemaakt. Immers, een leidend motief, een motto, hoezeer daar in de onderhandelingen ook naar is gezocht, werd niet afgegeven. Opnieuw moet al werkende weg maar blijken, waar 'paars' voor staat. In elk geval is een tamelijk gedetailleerd akkoord aan de basis gelegd van deze coalitie, alle waarschuwingen daartegen ten spijt. Een gedetailleerd akkoord frustreert het dualisme en verschraalt het Kamerdebat. Nu kunnen de heren Melkert, Dijkstal en De Graaf wel roepen dat zij zich dualistisch, alert en assertief tegenover het kabinet zullen opstellen; wij hebben dat al zo vaak eerder gehoord en wij kennen de praktijk: de marges zijn erg smal. Het is te hopen dat de kracht van 'paars 2' in het debat straks uit meer zal blijken don uit gebrek aan alternatieven, om de heer Wöltgens maar eens te citeren.

De kracht van 'paars 2', waar moet je die zoeken? De economische groei zit mee, conjunctureel gaat het voor de wind, financieel-economisch was er weer wat ruimte te verdelen, zelfs met een conservatief scenario. Tal van maatregelen en voornemens zijn gepresenteerd, zowel in de sfeer van ombuigingen als van intensiveringen. Het is niet onze stijl om in te zetten op een pondje minder hier terwille van vijf-keer-eenonsje-meer daar. Het gaat nu om de hoofdlijnen.

HUWEIIIK

Wanneer wij ons daarbij bepalen, don moet ons allereerst het volgende van het hort. Het is ons sterk opgevallen - het heeft ons eigenlijk zeer onthutst - dat er weken lang in- dringend is gedelibereerd over het financieel-economische beleid en het zij erkend dat dat natuurlijk belangrijk is, maar dat zeker zo belangrijke vraagstukken, die het immateriële klimaat in ons land tekenen, vergelijkenderv^ijze in een handomdraai zouden zijn geregeld. Ik noem als voorbeelden de voornemens terzake van het verder liberaliseren van de euthanasiepraktijk en het openstellen van het huwelijk voor paren van hetzelfde geslacht.

Wat verder in dit verband sterk opvalt, is dat met geen woord wordt gerept over de gewichtige, ook internationaal urgente thema's van de genetische manipulatie, het klonen van plant en dier (en je vraagt je wel eens af: en straks ook de mens? ), het experimenteren met menselijke embryo's en dergelijke, alsof er op dit terrein geen gigantische dilemma's zich aandienen. Wat is nog te melden over de inzet op deze terreinen of gaat alles maar zo'n beetje door?

Ook zoeken wij vergeefs naar richtinggevende afspraken over het behoud van het karakter van de zondag in onze samenleving. Zo missen wij node een krachtig geluid tegen hier en daar zichtbaar wordende trends om verkiezingen (voor Europa) op zondag te gaan organiseren, ook geen enkele uitspraak over wat is gaan heten de '7x24uurs economie', en dat nog wel met de ophanden zijnde evaluatie van de Winkeltijdenwet.

VERLATERS

We komen ook geen woord tegen over het al of niet handhaven, laat staan revitaliseren van levensbeschou> ving als ordenend principe in het onderwijs en de zorgsector. Gelet op recente besluitvorming ten aanzien van bijvoorbeeld de Stichting 'De Hoop' te Dordrecht, warempel toch een urgent en actueel punt. Integendeel, de samenwerkingsschool moet er toch maar komen en in de zorg zal de regiovisie, ongeacht de negatieve effecten voor christelijke instellingen, domineren. Uitdrukkelijk vragen we een herbezinning op deze trends. Kan die worden toegezegd? Voor het hele beleid geldt de waarschuwing uit één van de Psalmen dat verlaters van Gods wef in het dorre zullen v\^onen. Die waarschuwing treft onszelf, zo goed als ons allen en wij hebben die daarom ernstig ter harte te nemen.

Was er jaren geleden onder de kabinetten-Lubbers voor de leden van de SGP-fractie alle aanleiding om de gekozen oriëntatie op waarden en normen die ons door een wisselwerking tussen christendom en humanisme zouden zijn gelaten, te bekritiseren, kom daar nu nog eens om! Zelfs deze oriëntatie wordt nu niet meer voorgegeven, zij het dat het beleid in de slotzinnen van de verklaring geplaatst wordt in de lijn van onze nationale tradities. Welke zijn dat en welke betekenis heeft onze christelijke traditie voor het kabinet? Zeker, woorden over solidariteit, tolerantie, betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel. Terecht, want mensen moeten de zekerheid hebben dat onmaatschappelijk en asociaal gedrag wordt ge­ corrigeerd en dat men op elkaar, verantwoordelijkheidsbesef aan kan. Maar waar moet het naar e in Nederland, met zijn veel te v< doorgeschoten gedoogcultuur, c i- grijpende normvervaging, toene mende onverschilligheid, materie: tsme en egoïsme?

ZEDENMEESTER

We moeten veel verder kijken d. • de op zichzelf relevante onderv. - - pen van vermindering van het fi incieringstekort en bijvoorbeeld ve a- ging van de belastingdruk. Het c; 'at niet alleen om geld en werk. Eer yjsionaire en inspirerende gedach over de morele en culturele vorn, e- ving van onze samenleving is in e voorliggende stukken nauwelijks ^ vinden. Terwijl er toch in onze S' menleving nogal wat op het spe staat. Grenzen worden drastisch verlegd. Dat werd onlangs opni' w duidelijk rond de Gay-games Zelfs via NRC Handelsblad en D Volkskrant wordt de decadentie ; e in de bij die gelegenheid ten toe gespreide erotische genotscultuu zichtbaar werd, gesignaleerd en e- hekeld. Is het al bij één dan niet e hoogste tijd te werken aan herstc van normen en waarden in onze a- menleving? De staat zou geen zt denmeester zijn, maar wil wel w: T- den en normen uitdragen. Maar welke zijn dat dan? Daarover b' de verklaring vaag. Een voorbee De vraag naar geestelijke gezor heidszorg groeit opvallend sterk 3 zou dan verwachten dat men zie toch ook zou afvragen hoe dat c ^ wel komt.

Uiteraard moeten schrijnende ui! wassen worden bestreden: bruut '.eweld, verslaving en verslavingsc- "- last, (voetbal)vandalisme, porno " ' kinderporno. Het nieuwe kabiner moet zich niet alleen zetten aan .erbetering van 'de staat van ons land', maar ook over de moraal 'cin onze natie! Een akkoord met stri. keidraad, zo commentarieert het blad Forum van 23 juli jl., moger wij er sc/iri/cdraoc/omheen spannen waar het gaat om morele en ethi sche kwesties? Wij mogen op dit terrein geen steken laten vallen e ' geen tijd meer verliezen. Het zou ons lelijk opbreken, als we er on achtzaam aan zouden voorbijgaan.

DANIËL

Het Bijbelboek Daniël neemt ons mee naar het oude rijk van Babel.

Aan het hoofd van dot rijk stond een koning die zichzelf verhief boven God, zich van Zijn Woord en Wet niets aantrok. In dat boek wordt ook geprofeteerd dat er een heel geslacht aantreedt dat van de God van hun vaderen niets v^^il weten. Het is een ramp! Blijkbaar had ook daar de secularisatie toegeslagen; geen God en geen meester boven mij; ik maak het voor mijn leven zei!" v/el uit. Het regime voor de moderne tijdgeest. Wij hebben dringend behoefte aan mensen die tegen deze tijdgeest in verzet zijn, evenals Daniël en zijn drie medestanders aan het Babylonische hof op de burcht Susan. Zij wensten zich niet te verontreinigen door de gewoonten en cultuur daar en zij werden bijzonder gezegend, ook wat betreft hun aandeel in het openbaar bestuur. Zij mogen ons wel tot voorbeeld zijn. Hun God leeft nog, de Vader van de Heere Jezus Christus, in Wie genade ten leven is voor hen die hun zonden voor Hem belijden. Hém te dienen is liefdedienst. Mogen wij daartoe in ernst en met bewogenheid oproepen? Ten diepste zijn wij dat allen verplicht. Hij heeft er recht op!

Wat betreft de personele samenstelling van het kabinet zijn al vele tongen en pennen losgekomen. Te weinig vernieuwend, te veel gespeeld op safe. Werd in het verleden nog ge/ocht naar exponenten van vakbel-waamheid, nu lag kennelijk het accent op bestuurlijke kwaliteiten, op goed management. Men moet het ons maar niet kwalijk nemen, moTr een enkele glimlach was eer' niet te onderdrukken. Een onderwijsspecialiste op Verkeer en Waterstaat, een vermaard financieel expert voor Cultuur en zo meer. Het moest blijkbaar allemaal kunnen, het is maar waar je op let. De persoonlijke integriteit noch algemene deskundigheid staan wat ons betreft ter discussie, maar opmerkelijk is het wel.

Dat laatste geldt ook voor de onverholen kritiek die enkele bewindslieden voor of na hun benoeming op een en onder hebben geuit. Ik doel op de kritiek van de heer Pronk op het uitgetrokken ontwikkelingsbudget, waar hij via collegiaal bestuur dan toch maar verantwoordelijkheid voor is blijven dragen; op de kritiek van mevrouw Jorritsma op het aantal vrouwen in het kabinet, op de kritiek van mevrouw Adelmund op het profiel van het kabinet. Maar goed, benoemd is benoemd. Wij wachten de daden van het kabinet en de individuele dienaren van de Kroon maar of. Wij zullen ons constructief opstellen en willen eenieder Gods onmisbare zegen en wijsheid toewensen.

STAATSSECRETARIS

Wel vragen we nog een uitdrukkelijke verklaring en staatsrechtelijke inkadering van de nieuw beoogde positie van de staatssecretaris. Ook is nieuw een extra minister zonder portefeuille voor het grote stedenbeleid. Een minister van Dóó- huize, wiens partij de verkiezingen verloor, maar de onderhandelingen een heel eind heen won. Waarom is niet gekozen voor de figuur van een projectminister? De grote stedenproblematiek zelf is inderdaad urgent, gekoppeld aan in getal toenemende allochtone bevolkingsgroepen, welk feit ons voor gigantische problemen plaatst. Het laatste geldt ook voor de terecht nogal uitvoerig aan de orde gestelde jeugdproblematiek.

Opvallend was zeker ook dot enkele hoofdrolspelers intussen zijn opgestapt dan wel hun voornemens daartoe kenbaar maakten. Wij doelen op de heer Van Mierio, voor wiens beslissing nog enig begrip is op te brengen, maar ook op de heren Wallage en Bolkestein en voor hen ligt het toch echt anders. De heer Wallage heeft de kans afgestoten om er zelf voor zorg te dragen dat de nieuwe bewindslieden voortaan weer met knikkende knieën de Kamer zouden binnenstappen en is in gestrekte draf op weg naar Groningen. Eigenlijk in vliegende galop de Kamer uit, dot is nog eens andere koek. De heer Bolkestein heeft zichzelf in de wachtkamer geplaatst voor een internationaal vertegenwoordigende functie. In het daadwerkelijk verwerven van zulke functies is ons land niet echt succesvol. Wij wensen hem sterkte.

KLIP EN KLAAR

Sterk en sociaal, dat moet het kabinetsbeleid zijn, aldus collega Melkert. Wie zou dat niet willen. Maar het is lang niet alles. Wij willen veel meer werk gemaakt zien worden van de bestrijding van die ergerlijke porno en kinderporno. No het schandaal van Zandvoort kunnen wij daar toch niet meer omheen? De aanvaarde motie van fractiegenoot Van den Berg moet daadkrachtig worden uitgevoerd, het signaal in de Kamervragen van Van der Staaij over kinderporno op Internet moet serieus worden genomen. Productie en bezit gestraft. Wij willen snel een beleidsnotitie van dit Kabinet over deze kwestie, waarin ook een profilering van de zeden- en jeugdpolitie aan de orde is. Kan deze klip en klaar worden toegezegd, opdat aan deze walgelijke affaires en verschijnselen het hoofd meer kon worden geboden? De inzet op het punt van normherstel, rechtshandhaving en bijvoorbeeld veiligheid op straat moet o.i. veel sterker! De 750 miljoen is veel te weinig in het licht van beloften en verwachtingen.

De economische groei zal zich meer moeten gaan richten op de economie van het genoeg. Versobering, ook in het Nederlandse productieen consumptiepatroon, zou de lei- draad moeten zijn, ook met betrekking tot het uit de hand lopende vraagstuk van de mobiliteit. Het vliegverkeer, het vliegverkeer. De mogelijkheden van vervoer te water moeten worden geoptimaliseerd. Daarmee is nog een wereldje te winnen. Wat ons betreft wordt de Betuwelijn alsnog heroverwogen, zeker nu zelfs de verladers de rentabiliteit betwijfelen. Wat is de reactie van de regering op deze bedenkingen?

ZORG

Het financiële kader maakt een enkele extra toedeling mogelijk. Dat ouderen, gehandicapten en langdurig werklozen daarin niet vergeten worden, heeft onze hartelijke steun. Het is goed dat extra wordt ingezet op het zorgbudget. Wat ons betreft had er nog een schepje bovenop gekund en gemogen! Terloops wel de kritische kanttekening dat de 'dekking' uit de 1, 3 miljard minder EU-afdrachten toch wel risico's kent. Immers, we zijn daarover geen eigen baas, maar afhankelijk van internationaal overleg. Grote moeite hebben we met de bezuinigingen op Defensie, die ons ondoenlijk en onverantwoord lijken. Op zijn minst zou met de invulling moeten worden gewacht tot de nieuwe Defensienota is geaccordeerd.

Ook hebben we moeite met de gekozen begrenzing van de inspanning in de sfeer van Ontwikkelingsen noodhulp. Op hetzelfde ogenblik als waarop velen van honger dreigen om te komen in bijvoorbeeld de Sudan, kunnen wij toch moeilijk volhouden dat het allemaal wel genoeg is zo. Dat moet dus een tandje meer onder de voorwaarde dat de extra inspanning effectief kan wor­ den aangewend, in de hoop dat die inspanning ook een internationaal draagvlak kent. Eenzelfde vraagstelling houdt ons nog bezig terzake van het milieubeleid in internationaal perspectief. Zijn de huidige voornemens wel toereikend en voldoende om een Bijbels genormeerd rentmeesterschap in te kleuren? Met mevrouw De Boer zeg ik: te weinig groen. We twijfelen er dan ook aan. We zijn er verbaasd over dat met geen enkel woord over de problematiek van de zeespiegelstijging, bodemdaling en het daarbij horende watermanagement wordt gerept. Ik denk aan het onlangs publiek geworden rapport van de commissie-Vonhoff, waarin staat dat dijkversterking en -verhoging veel te traag van de grond komt. Het gaat toch om onze veiligheid in duurzaam perspectief? Waar zijn de financiële middelen ervoor?

Wij hebben geen enkele behoefte aan experimenten terzake van de gekozen burgemeester en hadden gehoopt dat krachtig stelling genomen zou zijn tegen grootschalige gemeentelijke herindelingen. Of hebben we de stukken op dit punt verkeerd begrepen?

Bijzondere aandacht vragen wij voor de agrarische sector. Als ergens het spanningsveld tussen economie en ecologie zichtbaar wordt, is het momenteel wel in die sector. Een renderende bedrijfsvoering moet wel mogelijk blijven. Voorwaar een grote uitdaging voor een Dóó-er aan dat roer. Met vertrouwen de volgende eeuw tegemoet en Deo Volente straks ook in. Zou dat kunnen? Overheid, ga met God. Dan kan het inderdaad."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen