CHRISTELIJKE POLTIEK

n de voorgaande artikelen k> vam naar voren v/at het postmodernisme inhoudt in vergelijking met het modernisme van de Verlichting (I). Verder bleek v\^at de kenmerken van het postmodernisme zijn (il) en hoe het postmodernisme van mvloed is op v\^etenschap, politiek en kerk (IV). Dit is het laatste artikel in deze serie. Aansluitend bij de v\^ijze van optreden van Groen van Prinsterer (III) vindt u in dit artikel een aanzet voor een ant> voord.

OP DE HOOGTE ZIJN

Waf bij Groen van Prinsterer opvalt is dat hij op de hoogte is van het denken van zijn tijd. Zonder moeite citeert hij in zijn werken de denkers onder zijn tijdgenoten. Daarbij komt dat hij als historicus zeer goed op de hoogte is van ontwikkelingen in heden en verleden. Hiermee heeft hij een uitstekend middel in handen om zijn tegenstanders te laten zien hoe de denkbeelden die zij aanhangen, resulteren in allerlei ongewenste ontwikkelingen in de samenleving.

Dat Groen op de hoogte was met het denken van zijn tijd strekt ons aan het eind van de twintigste eeuw tot voorbeeld. Zo wijst prof. P. Beyerhaus, die ik eerder citeerde, er in het Reformatorisch Dagblad van 15 november 1 997 op dat predikanten op de hoogte dienen te zijn van wat zijn postmoderne gemeenteleden bezig houdt. Zeer recent wees ds. D.J. Cuperus ons in hetzelfde dagblad, met Paulus op de Areopagus als voorbeeld, op deze noodzaak. Natuurlijk is het niet voor iedereen weggelegd om kennis te nemen van de nieuwste ontwikkelingen in het denken. Dat is ook niet nodig. Wie goed de krant leest, wie goed om zich heen kijkt en regelmatig met het openbaar vervoer reist, kan redelijk goed op de hoogte zijn van hetgeen 'men' denkt, voelt en doet.

WIJ TEVENS

Eigenlijk is het vreemd wanneer ik zeg dat we op de hoogte moeten zijn van wat er om ons heen gaande is. Alsof er zo'n duidelijke scheiding zou bestaan tussen ons en 'de wereld'. Die scheiding is er natuurlijk wel en die behoort er in een bepaald opzicht zeker te zijn. Tegelijkertijd maken wij echter deel uit van onze postmoderne cultuur en dragen we als hedendaagse reformatorische christenheid dezelfde kenmerken.

Ik noem zomaar wat elementen: de aandacht voor het privé-leven van mensen is ook onder ons groot. Een biografie van een geacht persoon lezen is gemakkelijker dan een bundel preken. We zijn kritischer jegens alles wat ons voorgeschoteld wordt: het moet pakkend en flitsend zijn. Dat geldt ook voor de kerkelijke gemeente waar we toe willen behoren: een fijne dominee en een fijne gemeente staan hoog genoteerd, ook al moeten er een ommetje voor maken.

Zonder de jeugd daarmee zwart te willen maken, blijkt hoe moeilijk het voor jongeren is om zich de essentie van het gereformeerd belijden eigen te maken. Jongeren, en vele ouderen ook trouwens, zijn niet of nauwelijks geïnteresseerd in de leer, hoe het is, maar meer in de vraag 'wat het betekent, voor nut heeft, voor jou en mij, op dit moment'.

GEEN UITERSTEN

Alvorens verder te gaan met een beoordeling van het postmodernisme als stroming, is het goed in het algemeen iets te zeggen over de relatie tussen christelijk geloof en andere levensbeschouwelijke visies. In veel opzichten levert het christelijk geloof zich niet uit aan extreme posities. Dat geldt bijvoorbeeld voor de tegenstelling tussen communisme en kapitalisme. Hetzelfde geldt voor de tegenste ng rationalisme en irrationalisme, die in de beoordeling van het postmodernisme van belang is. Op grond van het christelijk geloof zal de vera-.solutering van het redelijk denken ' .orden afgewezen, maar zal het reoelijk denken als zodanig niet ondf r kritiek staan. Hetzelfde geldt voc gevoel en ervaring. Het hoort ei oij, maar het is niet beslissend.

Dit betekent dat, ook al ondergo-it het christelijk leven en beleven ii vloeden van buitenaf, dit nooit I grote verwijdering van de kern \ n het belijden voert. Het christelijk e- lijden is in zijn wezen helder en onvervangbaar, maar in rapport mr de tijd kunnen er bepaalde acce: len gelegd worden.

WAARHEID

Als één van de kenmerken van h; i postmodernisme geldt de waarhc idscrisis. Waarheid is niet meer gebonden aan redelijkheid en helaas c M niet meer altijd aan eerlijkheid. "^' -or een christen-politicus ligt hier eei. heel duidelijke boodschap. Hij z ' onder beding van Gods genade iet de waarheid nooit en te nimmer ren loopje mogen nemen. Oprechthed en voorzichtigheid zouden christ-.ipolitici moeten sieren.

De grote stelsels verloren hun ze gingskracht. Dat ene stelsel, die ^ ne waarheid, is in aspecten, perspefieven en fragmenten uiteengevalle Dat komt in de politiek tot uitdrui< king in de manier waarop standpunten naar voren worden gebracht, bijvoorbeeld in bijdragen aan debatten of in nota's. De fundering "on bepaalde gedachtegangen kan c'an ontbreken. Zoals reeds gezegd, hoeft de christen-politicus zijn redelijk denken niet overboord te zetien. Hij zal altijd moeten doorvragen naar de uitgangspunten. Een christen-politicus mag blijvend de eis van consistentie aan een betoog stellen.

Het postmodernisme verliest zich gemakkelijk in de gedachte dat onze kennis niets met de werkelijke wereld van doen heeft. Kennis is in die

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen