Zorgen om de zorg

'Ik v^il graag de bewindslieden dankzeggen voor hun eantwoording. Er kv/amen 1 de bijdrage in eerste termijn van de minister enkele rincipiële onderv/erpen aan 3 orde. Ik noem xenotranslantatie, euthanasie en het nderzoek op en met embrynale stamcellen. Ik heb geonstateerd dat de SGP-frace en de minister het bepaald et met elkaar eens zijn over at we/ en niet kan en wat el en niet mag, maar vi/ij in gelukkig op een vt/aardii wi/ze mef elkaar in getrek. Ik spreek de wens uit ]t v/ij dat gesprek kunnen ^rvolgen". Met deze openg van zijn tv/eede termijn of Van der Vlies een typeng van de sfeer waarin het ibat over de begroting van 3? f ministerie van Volksgetndheid. Welzijn en Sport ^aatsvond. Een impressie.

riet waren drukke dagen voor de woordvoerders en bewindslieden van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Maandag 23 november stond de gehele dag in het teken van het Jaaroverzicht Zorg 1999 (JOZ-1999). Woensdag gaf de Kamer de aftrap voor de begroting VWS. Pas de volgende dag kon minister Borst antwoorden. Staatssecretaris Vliegenthort kwam echter niet meer aan bod. Zij moest haar reactie tot de andere week bewaren. In de Kameragenda voor 1 december werd ijlings plaatsgemaakt voor de afronding van de VWS-begroting. De tweede termijn v/as daarentegen, wellicht dankzij het optreden van de Kamervoorzitter, vrij snel afgelopen. Het werd nog net geen woensdag. Kort voor middernacht viel de hamer.

MEERJARENAFSPRAKEN

Bij het JOZ-1999 ging het om de plannen voor de besteding van de f 71, 1 miljard in de zorgsector. Een enorm bedrag, moor gezien de vele noden in de zorg - de ellenlange wachtlijsten, een grote werkdruk in de zorginstellingen, verschraling van de zorg en de sterk gestegen kosten van geneesmiddelen, om maar enkele te noemen - nog niet toereikend.

Alle fracties gingen uitgebreid in op de door minister Borst en staatssecretaris Vliegenthort gemaakte meerjarenafspraken met de diverse geledingen in de zorgsector. fHet ministerie wil door middel van deze overeenkomsten de broodnodige rust scheppen in het in het verleden door veel onrust geteisterde beleidsterrein. De instellingen weten dan ook waar ze op financieel gebied op kunnen rekenen. In ruil voor extra geld moeten zij zich inspannen om onder meer de wachtlijsten weg te werken.

Van der Vlies noemde het "een goede zaak om de instellingen in het veld in het kader van de meerjarenafspraken tot meer efficiency te prikkelen en de geneesmiddelenprijzen fors aan te pakken", moor uitte eveneens zijn bezorgdheid over de hardheid van de gemaakte meerjarenafspraken. Daarna sneed de SGP-fractievoorzitter nog kort een aantal onderwerpen aan (o.m. het tekort aan Intensive Care-bedden voor kinderen, de uitbreiding van het persoonsgebonden budget, de versterking van het Algemeen Maatschappelijk Werk), vroeg aandacht voor de intensieve zorg voor verstandelijk gehandicapten met extreem moeilijk gedrag, logeervoorzieningen voor autisten en kinderen met een psychiatrische handicap, de positie van de mantelzorg en het Utrechtse project thuisbehandeling terminale kankerpatiënten en herinnerde de staatssecretaris aan de vorig jaar door hem ingediende en door de Kamer aangenomen motie inzake de spraak-en tooldiagnostiek. Tenslotte ging Van der Vlies nog in op het recentelijk gepresenteerde plan van minister Borst om f 700 miljoen te besparen op de medicijnuitgaven. Hij betwijfelde of de gekozen maatregelen voldoende zijn. "Wij voorzien wel dat de problematiek een lastige is. Het medicijnendossier kan al gauw tot een hoofdpijndossier verworden."

SOCIALE COHESIE

Lag bij het JOZ het accent op het financiële karakter ervan, tijdens de begrotingsbehandeling werden door de SGP-fractie enkele meer principiële kwesties aan de orde gesteld. Van der Vlies toonde zich verheugd dat de regering het belang van sociale cohesie erkent, maar plaatste daarbij tegelijkertijd wel een kanttekening. "Gemeenschapszin is een groot goed. (...) Sociale cohesie is echter niet te koop! Een forse financiële investering in de zorgsector is niet voldoende. (...) Sociale cohesie kan er alleen zijn, indien sociale verbanden vrijelijk en volwaardig naast en met elkaar kunnen functioneren. De fiscale maatregelen die op stapel staan, geven echter reden tot bezorgdheid." Hij stelde de retorische vraag, of individualisering, economische zelfstandigheid, tweeverdienerschap er niet juist toe leiden dat de sociale cohesie wegvalt en constateerde dat de door de regering gewenste ontwikkeling op deze wijze in mooie woorden blijft steken.

XENOTRANSPLANTATIE

Een kritische passage in de SGP-bijdroge was gewijd aan de pragmatische wijze waarop het kabinet met xenotronsplantatie meent om te moeten gaan. "In eerste instantie reageert het kabinet terughoudend - want ethisch toch niet echt verantwoord - , maar gaat er toch niet toe over om verder onderzoek op dit terrein te verbieden. Want wellicht dat xenotronsplantatie in de toekomst klinisch toepasbaar en veilig, en daarmee volgens het persbericht van VWS van (13 november jl. in principe ethisch aanvaardbaar wordt. Alsof het doel de middelen heiligt. Wat de SGP-fractie betreft begeeft de regering zich hier op een hellend vlak." Ook coalitiepartij VVD, CDA en RPF/GPV vonden dat er een brede bezinning op gang moet komen over de vraag of het ethisch veront-

Vervolg op pagina 18 woord is om dierlijke organen te transplanteren in mensen. In afwachting daarvan werd de minister gevraagd een moratorium op wetenschappelijk onderzoek naar de mogelijkheden van xenotransplantatie in te stellen. SGP en RPF/GPV bepleitten een totaalverbod. Minister Borst was echter van mening dat als er een verbod komt op onderzoek, er ook geen antwoord komt op de vraag of de risico's van xenotransplantatie verantwoord en aanvaardbaar zijn. Zij toonde zich bereid de ethische discussie voluit aan te gaan.

STAMCELLEN

Met kracht van argumenten uit Gods Woord waarschuwde de SGPwoordvoerder in zijn bijdrage tegen het kloneren van mens en dier.

Tijdens een gesprek met het Brabants Dagblad noemde minister Borst onlangs het klonen van mensen "...echte onzin. En onethisch.".

Van der Vlies zei met deze reactie blij te zijn, maar wilde van de minister weten, of zij, nu de wetenschap heeft aangegeven in staat te zijn om uit een mens een 'container' van reserve-organen te klonen, nog steeds achter haar uitspraken staat. En hoe zij genoemde ontwikkeling beoordeelt.

Als een echte politica liet de minister over haar persoonlijke opvattingen het achterste van haar tong niet zien, maar beperkte zij zich in haar antwoord tot de "thans nog theoretische toepassingen van de mogelijkheid om embryonale stamcellen in kweek te brengen". Zij noemde dit "een interessante ontwikkeling" omdat daarmee transplantatietoepassingen in zicht komen. Welke ethische grenzen de minister bij deze ontwikkeling voor ogen staan, wil zij pas aangeven bij het wetsvoorstel inzake handelingen met geslachtscellen en embryo's, dat zij samen met haar collega van Justitie in voorbereiding heeft.

EUTHANASIE

De SGP zou de SGP niet zijn indien tijdens de begrotingsbehandeling niet werd ingegaan op het onderwerp euthanasie. Van der Vlies noemde de voorgenomen aanpassing van de euthanasiewetgeving, waarbij artsen niet meer zullen worden vervolgd als zij zich aan de zorgvuldigheidseisen houden, een nieuwe stap in de richting van legalisering van euthanasie. Hij zag in het feit dat in de komende kabinetsperiode de regeling van levensbeëindigend handelen niet op verzoek aan de orde zal komen "een betreurenswaardige bevestiging van hetgeen waarvoor reeds lang is gewaarschuwd. Voor het hellend vlak.

Eerst moest euthanasie op verzoek wettelijk geregeld, vervolgens kwam levensbeëindigend handelen niet op verzoek op de agenda. Onderwijl gaat de discussie over de vraag of kinderen wel of niet over hun levenseinde moeten kunnen beslissen en meldt onderhavige begroting dat pasgeborenen met ernstige aandoeningen in het kader van laatstgenoemde regeling als een bijzondere groep moet worden beschouwd. De SGP roept de regering op van deze weg, die wij als een heilloze zien, terug te keren. Het is niet aan de mens om ons eigen of andermans levenseinde te bepalen. God geeft en neemt het leven in Zijn Wijsheid en daarvoor behoren wij te buigen. Wij moeten maar niet de indruk overeind houden dat wij hebben te beslissen of het leven wel of niet van voldoende kwaliteit is om het te laten voortbestaan."

Minister Borst noemde de problematiek van de "zwaarbeschadigde" pasgeborenen, evenals die van demente bejaarden en comateuze patiënten, "extra gevoelig". Zij wil dat de actieve levensbeëindiging van "deze bijzondere categorie" door een centrale commissie wordt getoetst. Van der Vlies vond dat daar een principieel punt lag: "De commissie toetst achteraf; het feit is geschiedt". De minister kon niets anders doen dan dit laatste te bevestigen en een verdere discussie naar een later tijdstip te verwijzen. Evenals de discussie over levensbeëindiging op verzoek bij minderjarigen. Overigens moest zij toegeven dat het onderscheid tussen euthanasie op verzoek en niet op verzoek nogal vaag is. Bijvoorbeeld waar het gaat om psychiatrische patiënten die door hun ziektebeeld "in verwarring" om euthanasie vragen. Ook deze groep zal in de categorie

bijzondere gevallen worden ondergebracht.

Van der Vlies wees in zijn eerste termijn uiteraard op het alternatief voor euthanasie: de palliatieve zorg. Immers, "Velen kiezen uit angst voor eenzaamheid en ondraaglijk lijden voor euthanasie.

Een goede, hoogwaardige en bereikbare palliatieve zorg kan uit­ komst bieden. De SGP-fractie vindt daarom de in de begroting aangekondigde verdere ontwikkeling van palliatieve zorg positief en zeer noodzakelijk".

IDENTITEITSGEBON­ DEN INSTELLINGEN

in het kader van de VWS-begroting vroeg Van der Vlies aandacht voor de positie van identiteitsgebonden zorginstellingen, die in de praktijk veelal landelijk opereren. "Gelden die regionaal verdeeld en ingezet worden, komen maar moeilijk bij de identiteitsgebonden zorgvragers terecht. Hun vraag dringt immers niet of nauwelijks tot in de regionale overlegorganen door. (...) De door de regering aangehangen regiovisie brengt wat dat betreft een aantal goede identiteitsgebonden zorginitiatieven in een lastig parket".

In de schriftelijke beantwoording stelde de minister dat zij de bezwo ren van de SGP-woordvoerder niet deelde. Levensbeschouwing kan volgens haar niet buiten beeld blijven als een regiovisie wordt ontwikkeld In de woorden van Van der Vlies: "Dat betreffende instellingen royaa' hun plaats moeten behouden". Vorder Vlies zei dan ook te hopen, do' deze benadering bij instellingen ah GLIAGG-De Poort en Stichting De Hoop, waar hij reeds in zijn eerste termijn aan refereerde, maar ook bij vele andere, effect zou mogen sorf - ren.

CONTRAST

Verder ging Van der Vlies in zijn b' toog nog in op het door het kabine gevoerde drugsbeleid. Hij wees o[de ernstige gezondheidsrisico's va; XTC-gebruik en noemde het verbazend dat het verstrekken van heroi ne aan zwaar-verslaafden als versl - vingszorg wordt aangemerkt. Bij het onderdeel Welzijn riep Van der Vlies staatssecretaris Vliegenthart op haar taak als coördinerenc. bewindsvrouwe voor het ouderen-, jeugd- en gehandicaptenbeleid krachtig op te pakken en concreet i te vullen.

Met betrekking tot de Sport liet de SGP-voorman zich ontvallen het co'trast tussen de hedonistische sportwereld en het terrein van de zorg groot, en soms zelfs schrijnend te vinden. "Het grote geld (...) tegenover enorme zorgtekorten."

H. van der Wal

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen