Uit de historie van de Zeeuwse Staten (3)

De tweede aflevering van dit historisch overzicht werd (in 'De Banier van 16 september j.l.] afgesloten met een korte weergave van de laatste vergaderingen in bezettingstijd (1941). tief zou tot medio 1946 duren voor de statenleden weer in vergadering bijeenkwamen. In het door de heer W.P.Rentier samengestelde overzicht "de SGP in de Zeeuwse Staten", wordt de nu beschreven periode (1946-1966] aangeduid als de 'na-oorlogse periode- Kodde'.

PERIODE 1946-1950

Op 1 9 juni 1 946 opent de Commissaris der Koningin(CdK) Quarles van Ufford de eerste na-oorlogse statenzitting. Hij meent in de geest van de Zeeuwse bevolking te spreken wanneer hij God eerbiedig dank zegt voor 'de uitkomst welke Hij ons volk heeft geschonken'. Warme dank wil hij ook brengen aan allen die een aandeel in de bevrijding hebben gehad. Hij eindigt deze openingsrede met de bede 'dat Gods onmisbare zegen in rijke mate op de arbeid der staten mag rusten'.

De statenverkiezingen hebben opnieuw vier zetels opgeleverd. Kodde, Boender en Wisse keren terug en H.FIikweert komt in de plaats van J.van Klinken. Voor het eerst gaat nu ook de PvdA deel uitmaken van het college van Gedeputeerde Staten (GS). Kodde wordt dit keer het zogenoemde 7® GS-lid (zie aflevering 2). De SGP-fractie steunt bij de GS-verkiezing geen van de deelnemende partijen.

De PvdA is de voortzetting van de oude SDAP en van de Vrijzinnig Democraten. Hun houding is in de eerste jaren na de oorlog zeer optimistisch en zelfvoldaan. Kodde wijst er in augustus 1946 op, dat Gods oordelen over ons zijn gekomen om der zonden wil. Als de grondslag voor (het herstel van) de maatschappij in de mens gezocht wordt, zo! het gebouw de toets der eeuwen niet doorstaan. Hij wijst op Gods Woord als grondslag.

Ook in 1949 wordt Kodde 7^ GSlid. CdK Quarles van Ufford is dan inmiddels opgevolgd door de nieuwe CdK Casembroot. Er is een discussie over het ambtenarenreglement. Met name over de positie van de gehuwde vrouw. Hoewel Kodde ruimte wil laten voor uitzonderingen, is het standpunt van zijn fractie om gehuwde vrouwen ontslag te geven. GS wil dat ook handhaven en o.a. de CHU stemt met de SGP in. Alleen de PvdA laat een ander geluid horen.

PERIODE 1950-1954

Na de verkiezingen van 1 950 keren de vier SGP-ers terug in de staten. De SGP-fractie stemt voor het eerst bij de GS-verkiezingen op AR en CH-kandidaten, niet op KVP- en PvdA-kandidaten. In de zitting van 1 951 wordt het overleden oud-statenlid J.van Klinken herdacht. In een ziekteperiode van Kodde blijft het aandeel van de SGP-fractie tijdens de begrotingsbehandeling in februari 1952 beperkt tot bijdragen van Boender en Flikweert over zakelijke punten. Het principieel betoog wat Kodde doorgaans hield, blijft achterwege.

Reeds op 25 februari, drie weken na de watersnoodramp dus, is er een statenzitting, waarin de CdK een rede uitspreekt en een overzicht geeft van het gebeurde. Kodde spreekt van 'een sprake Gods' die uitging en over de nietigheid van de mens. Hij spreekt zijn dank uit aan het Koninklijk Huis voor de betoonde betrokkenheid.

In een speciale zitting op 29 mei1953 wordt het 'wetsontwerp Schadewet Ramp' besproken en op 1 e- cember memoreert de CdK dat a' dijken in de provincie zijn gedich

PERIODE 1954-1958

Op 6 juli van het jaar 1 954 wore n de nieuw gekozen statenleden be digd, waarbij door vijf van hen d. belofte wordt afgelegd. Zowel in - e SGP-fractie als in de samenstellint van het college van GS blijft alles (qua politieke samenstelling altho- -) bij het oude.

In de najaarszitting van decembe dat jaar, geeft Kodde stemverklar gen tegen subsidie voor cultuur i.v.m. toneelsubsidies en keet hij zich ook tegen subsidie voor de VVV. Hij houdt een warm pleidoo voor de drinkwatervoorziening in onrendabele gebieden en stemt ii met de oprichting van de Zeeuws- Muziekschool. Uitvoerig spreekt h over de geestelijke vrijheid, mede naar aanleiding van het feit dat o deren uitgebreid ingingen op het 'Bisschoppelijk mandement' voor n statenverkiezingen. Hij waarschu er voor dat de staten niet moeten doen alsof het hier een klein park ment is.

In alles wordt duidelijk dat de we deropbouw en de reconstructie vc voormalige rampgebieden én de stijgende welvaart in het land, ge paard gaat met een toenemend v - keersaanbod, en dat niet alleen c werkdagen. Ook de drang naar zondagsdiensten (van de veerdie sten; dn) neemt toe. Er is nóg stei van AR- en CH-zijde om de besta "• de toestand te handhaven. De KV is voor uitbreiding van de zondao - diensten en zit daarmee op dezei: de lijn als de PvdA. Als het om culturele subsidies en lektuurvoorzienit g gaat, is er bij de AR nog steun te vinden.

Op 7 maart 1 957 komen de staten in buitengewone zitting bijeen. De concentratie van polders op Tholen, Noord-Beveland en Schouwen-Du'veland is dan aan de orde. De ramp heeft hiertoe een aanzet ge "jeven. Kodde heeft tegen dit plan wel bedenkingen, maar die zijn niet zo groot dot de SGP-fractie tegen zei stemmen. Hij wijst er op dat ook op dit terrein geldt: bidt en werkt. In de notulen van deze vergadering zijn niet minder dan 80 pagina's tekst gewijd aan dit ingrijpende voorstel. Het resultaat is dat zeer vele, soms eeuwenoude, polders worden samengevoegd tot drie waterschappen.

In de daaropvolgende begrotingszitting, in januari 1958, is Kodde door ziekte verhinderd. Om die reden deelt Flikweert mee dat als gevolg van deze onverwachte ziekte de fractie niet deelneemt aan de algemene beschouwingen(!).

PERIODE 1958-1962

Op 1 juli 1958 worden de nieuwgekozen statenleden beëdigd; zes van hen leggen de belofte af. Ook nu is er in politiek opzicht weinig veranderd. Kodde is inmiddels, in 1956 lid van de Tweede Kamer geworden en wordt daar nogal eens aan herinnerd, opnieuw komt een voorstel aan de orde om de bepaling dat een ambtenares bij huwelijk wordt ontslagen, te schrappen. Zowel AR als CH opperen nog bezwaren en zelfs mevr. van de Broeckede Man van de PvdA acht het moederschap heilig en wil niet dat iedere vrouw buitenshuis gaat werken. De heer Boender stelt vragen over een rapport over het sociale leven in Poortvliet, dat is opgesteld op verzoek van de 'stichting Zeeland'. In dit rapport wordt een vertekend beeld gegeven van de geloofsleer van plaatselijke kerken. fHij tekent daartegen protest aan en wenst dat herhaling wordt voorkomen.

Bij de behandeling van de begroting 1960 gaat Kodde niet in op de politieke situatie, zijn betoog is vrij kort. Wel vraagt hij zich af waarop GS het geloof en vertrouwen in de toekomst van Zeeland baseren; immers, alleen wie op God vertrouwt, heeft zijn huis niet op zand gebouwd.

Over de Zeeuwse Muziekschool voert Flikweert het woord. Hij maakt bezwaar tegen het feit dat daar ook ballet en ritmische muziek wordt onderwezen. Gedeputeerde Mes respecteert dit standpunt, doch wijst op het dansen bij de ark in oud-testamentische tijd.

Tijdens de algemene beschouwingen bij de begroting voor 1 962 komen de aanstaande statenverkiezingen en de landspolitiek ruimschoots aan de orde. Kodde wijst er op dat de nieuwe provinciewet die recent van kracht is geworden, meer vrijheid voor de provincie brengt, een vrijheid die in gebondenheid moet worden beleefd. Hij voelt niets voor meer overheidsbemoeienis. Hij stelt dat de mens in afhankelijkheid van God en in overeenstemming met Zijn geboden moet werken.

In de laatste zitting van deze periode nemen de staten unaniem het besluit om een brug over de Oosterschelde te bouwen. Aan het einde van deze vergadering wordt afscheid genomen van 15 leden die niet terugkeren, waaronder SGP-er Wisse, die vanaf 1939 lid is geweest. In de statenzitting heeft hij slechts een enkele keer het woord gevoerd.

PERIODE 1962-1966

Bij de verkiezingen is de SGP-fractie in aantal gelijk gebleven. In plaats van Wisse is G.A.Adelaar gekozen. Bij de begrotingsbehandeling voor 1963 houdt Kodde een principieel betoog en krijgt daarop commentaar van de nieuwe PvdA-gedeputeerden. Scherp is Van Poelje, die wijst op verschillen in Bijbeluitleg tussen orthodoxen en modernen. Hij zegt dat Kodde zich niet deemoedig buigt voor Gods beslissingen, maar alleen als God beslist naar de opvattingen van de heer Kodde!. Schorer is minder scherp, hij citeert Karl Barth. Kodde antwoordt o.a. met aanhalingen uit de Bijbel, zodat een ander lid zich afvraagt of er sprake is van een kerkdienst.

In de juli-vergadering van 1963 is Kodde door ziekte verhinderd, hij bedankte schriftelijk voor de bloemen die hij ontving ter gelegenheid van zijn 40-jarig statenlidmoatschap.

Door ziekte is Kodde in 1964 meestal en in 1 965 steeds, verhinderd aanwezig te zijn op de statenvergaderingen. Als hij afwezig is, treedt doorgaans Adelaar op als woordvoerder.

Als ook deze wegens ernstige ziekte verhinderd is bij de begrotingsbehandeling in 1 965, treedt Boender op als voorzitter van de tot twee man gereduceerde SGP-fractie. Ook bij de installatie van mr J.van Aartsen, die na het overlijden van jhr mr A.F.C.de Casembroot, benoemd werd als nieuwe CdK, voert Boender - nu als oudste statenlid - het woord. Hij wenst hen Gods rijke zegen voor zowel zijn persoonlijk als zijn ambtelijk leven en voegt er bij: 'en dit is strikt persoonlijk: die zegen mag alleen verwacht worden bij de betrachting van Gods geboden'.

In de eerste vergadering van 1 966, op 25 februari, herdenkt de voorzitter de heer Adelaar, van wie zojuist het bericht werd ontvangen dat hij de afgelopen nacht was overleden. Ook nu is Kodde wegens ziekte verhinderd. Op 13 mei wordt, tussentijds, de heer A.J.Schot toegelaten als opvolger van Adelaar. Met deze zitting komt een einde aan het tijdperk Kodde. Op de afsluiting daarvan hopen we in de volgende aflevering nog even terug te komen.

DN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen