UIT HET EUROPEES PARLEMENT

DISCUSSIE OVER TOE­KOMST EUROPA

Joska Fischer, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, gaf op 13 mei jl. tijdens een toespraak aan de Duitse Humboldt Universiteit het startschot voor een nieuwe discussie over de toekomst van Europa. Daarmee leek hij, weliswaar op persoonlijke titel, een suggestie te doen aan de Fransen die op 1 juli de Europese voorzittershamer van de Portugezen over nemen. In andere lidstaten van de Europese Unie, met name Frankrijk, werd daarop terughoudend gereageerd.

Ook in de Nederlandse kranten hebben verschillende reacties gestaan op de voorstellen van Fischer. In het Reformatorisch Dagblad van 8 juni jl. stond een uitgebreid artikel van Sander Luitwieler (stagiair wetenschappelijk bureau RPF en student politicologie) waarin een pleidooi gevoerd werd voor een federaal Europa. Het gebrek aan duidelijkheid en democratische controle zouden op zich reden genoeg zijn om de Europese lidstaten om te vormen tot deelstaten. Een aantrekkelijk alternatief?

FISCHERS' FEDERATIE

De voorstellen van Fischer zijn niet nieuw. De founding father van de Europese Unie, Robert Schuman, voorzag vijftig jaar geleden ter voorkoming van oorlog al een federaal Europa. Het dreigende vastlopen van de Europese integratie als gevolg van de komende uitbreiding was voor Fischer aanleiding het federale model te actualiseren. Fischers voorstel voorziet in drie fasen.

De eerste fase is die van versterkte samenwerking tussen een kleine groep lidstaten (bijvoorbeeld de elf landen die meedoen aan de euro), zodat er een economisch-politieke Unie ontstaat. Daarna volgt de voltooiing van de eenwording door het sluiten van een nieuw basisverdrag, dat uitmondt in een soort van grondwet voor de laatste fase: de federatie, met een eigen Europese President, een regering en een parlement. Fischer beoogt met deze plannen de tot nu gehanteerde "werkende weg" methode van Europese integratie definitief los te laten. De sluipende overdracht van bevoegdheden naar Europa is daarmee voorbij. Zo'n federatie betekent in zijn visie niet het opgeven van nationale identiteit, maar juist het behoud ervan. De zogenaamde grondwet stoot garant voor de verdeling van bevoegdheden tussen het nationale en Europese niveau.

REACTIE

De omarming van het federatieve model in het bovengenoemde RD-artikel is vanuit één opzicht wel te begrijpen. De huidige ondoorzichtige besluitvorming en sluipende overdracht van bevoegdheden naar Europees niveau geven inderdaad aanleiding tot ontevredenheid. Echter, het hijsen van een federale vlag leidt niet per definitie tot een structurele oplossing. Ook binnen een federaal verband blijft het nodig de bevoegdheden duidelijk of te baken. Daar schort het aan in Europa. De jaren door is er nooit afgesproken waar de scheidslijnen lopen tussen Europa en de naties. Het zo acceptabel mogelijk formuleren van een federatief model door belangrijke bevoegdheden bij de deelstaten te laten liggen, zal de pogingen van fanatieke eurofielen het verdrag op te rekken niet doen ophouden. Het presenteren van theoretische staatkundige modellen biedt geen soelaas.

De discussie moet dieper steken. Beleidsinhoudelijke argumenten moeten de doorslag geven voor een goede afbakening van taken tussen de Europese Unie en de lidstaten. Bovendien moet elk theoretisch bestuurskundig model de toets met de werkelijkheid doorstaan. In Europa wordt die werkelijkheid nog immer getekend door touwtrekkende lidstaten die weigeren hun eigen belangen ondergeschikt te maken aan het Europese ideaal.

FRANS VOORZITTERSCHAP

Nog afgezien van principiële bezwaren die tegen de Europese fede­ ratie zijn in te brengen, lijkt he: anderzijds weinig reëel dat Euro: i in de toekomst een federatief jasr' krijgt. Daarvan getuigen de Fr' nse reacties op Fischers Europees erthousiasme. De Franse Ministe, van Binnenlandse Zaken (Cheveme ; f) bleek geschrokken. Zijn reactit "Hier hebben we de Duitse ne!: , ing om Europa een federale strucfi . voor te stellen die overeenstem 'net hun eigen model". Hij refereerce zelfs aan het aloude Duitse ide'' al van het Heilige Roomse Rijk. Ds tegenstellingen tussen de beide E ; ropese mogendheden kwamen d: armee weer boven. Frankrijk en [ 'jitsland hebben nog steeds heel veschillende ideeën over naties, sMten en de toekomst van Europa. Van het Franse voorzitterschap . oeven we geen federale initiatievm te verwachten. De open brief van de Franse minister van Buitenlandst Zaken Védrine in antwoord op he federatiemodel van Fischer (Frani 'jrter Allgemeine, 13 juni 2000) iont dat duidelijk aan. Védrine ben . drukt daarin dat we in Europa i tegenstelling tot de Verenigde Steen, nog altijd met naties te maken Lebben en noemt een Europese fee rotie zeer onrealistisch. Bovendie-"' vraagt hij zich af of zo'n extra bestuurslaag de onduidelijkheid ii Europa niet juist doet toenemen. Kortom, het Franse voorzittersci ap zal zich de komende periode c ; andere thema's concentreren. De ."Stitutionele hervormingen waarov r eind 2000 in Nice moet worder. besloten, vragen verreweg de me' aandacht. Zij beseffen dot ove.' 5te stemming bereiken over het ac .en- Commissarissen en de stemme' ging in de Raad een hele kluif -ve wordt. Een goede zaak, maar et zou beter zijn te komen met ep' fundamentele stellingname ten ac zien van nationale en Europese he\ jegdheden. Het formuleren van een einddoel is daarbij belangrijk. Ge^^urt dat niet, dan blijven we aanrr melen in Europa en zal de sluipe. "Ie overdracht van bevoegdheden naar het Europese niveau ook in 2C01 voortgang hebben.

Gerdine Visser

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen