UIT HET EUROPEES PARLEMENT

CONGRES 'EEN HEID IN DIVERSITEIT'

In de nabije toekomst v\^ordt de Europese Unie, zoals het er nu uitziet, uitgebreid met minstens tien nieu> ve lidstaten. Kan de Europese Unie dan nog 'wel functioneren? Nu gaat de besluitvorming in de Unie vaak al traag, hoe moet het dan na de uitbreiding? En we\k standpunt zou de christelijke politiek tegenover deze vragen in moeten nemen?

Gezien de zwaarte van deze vragen, docht de Eurofractie Christen- Unie-SGP dat het goed v/os om een congres over het thema 'Eenheid in diversiteit' te organiseren. Op 23 november kwamen een kleine 50 mensen in de Euromast te Rotterdam bij elkaar om te discussiëren over de toekomst van Europa. Het werd een boeiende dag, met prikkelende lezingen en uiteenlopende standpunten, die ons als fractie en als partijen tot verdergaande bezinning nopen.

NIEUW ELAN

De heer Belder opende de dag met het lezen van psalm 72 en gebed. Hij schetste hoe in de kandidaat-lidstaten steeds meer scepsis over toetreding tot de EU lijkt op te leven. Hoewel de meeste partijen in naam de Europese integratie steunen, is onmiskenbaar dat de lange en moeilijke toetredingsweg het enthousiasme voor de uitbreiding vermindert. Ook binnen de huidige lidstaten lijkt de steun voor de aanstaande toetreding tanende. Een louter financiële benadering van de uitbreiding doet geen goed aan de steun van de publieke opinie. De SGP en de ChristenUnie zijn voorstanders van deze uitbreiding, omdat het een morele plicht is deze Oostbloklanden te laten delen in onze welvaart. De Europarlementariër bepleitte daarom ook een nieuw elan, een nieuw besef van de noodzaak van uitbreiding. Bezinning op de bestuurbaarheid is daarbij echter wel noodzakelijk, een onderwerp waar de heer Donner nader op inging.

DIVERSITEIT

Mr. J.P.H. Donner begon zijn lezing met de vraag of er alternatieven zijn voor de Europese Unie.Volgens het lid van de Rood van State is het een misverstand om te denken dat als we Europese integratie niet willen, alles bij het oude kan blijven. Een enkele staat kan zich niet onttrekken aan ontwikkelingen elders in de wereld. De bedreigingen die op de samenlevingen afkomen zijn zo groot, dat een nationale staat die allang niet meer alleen aankan. Globalisering, economische ontwikkelingen in binnen- en buitenland vergroten de spanning en de onrust tussen volkeren. Ook de onderlinge solidariteit neemt af, terwijl de vervreemding lijkt te groeien. De Europese Unie is een antwoord, een poging om greep te krijgen op deze wereldwijde ontwikkelingen. Zo bezien is de EU een poging om de soevereiniteit die de staten de facto verloren hadden, te herwinnen. Ten diepste gaat de Europese samenwerking volgens de heer Donner over vragen van vrede en veiligheid, ook al gaat het in de dagelijkse politieke praktijk over heel andere onderwerpen.

De onderwerpen die dagelijks op de EU-agenda staan, raken ondertussen het hart van de nationale soevereiniteit. Dat betekent echter niet dot de organisatie een nieuw soort nationale staat wordt. In de praktijk gaat de EU schuil achter haar lidstaten. De Ministers maken het EU-beleid, de lidstaten voeren het uit, en betalen dat zelf. Wie de EU wil begrijpen in termen van een nationale stoot, komt in de problemen. Die probeert de toekomst te vatten in termen van het heden, terwijl niet duidelijk is dat de toekomst ook hetzelfde als het heden zal verlopen. Bovendien is nergens ter wereld een stabiele staat gevestigd zonder oorlog (denk aan de VS, Duitsland, Zwiterseland). De uitdaging aan de EU is verdergaand te integreren zonder weer een nieuwe oorlog. Verkiezingen, democratische processen en burgerrechten zullen het Europese proces niet sturen. Volgens Donner is dat ook niet zo erg, omdat de bevolking bestuurders in de eerste plaats steunt als besluiten inhoudelijk goed en rechtvaardig zijn. Om in de toekomst in de EU vreedzaam samen te leven is het noodzakelijk dat er ruimte komt voor diversiteit. De weg om dit te bereiken moet gezocht worden in verandering van het rechtsdenken. In plaats van uniforme regels, die overal van toepassing zijn, moet er meer afstemming en coördinatie zijn tussen de lidstaten. De keerzijde daarvan is volgens hem dat op onderdelen (bijvoorbeeld het vreemdelingenbeleid) meer eenheid geaccepteerd moet worden. Alleen dan valt de EU niet uit elkaar en is er blijvend ruimte voor diversiteit.

Christenpolitici mogen de EU volgens Donner de rug niet toekeren. Het integratieproces gaat door, maar heeft wel zin en richting nodig. Als christenen hef af laten weten, wint het mensbeeld van de zelfstandige, rationele mens, die aan zichzelf genoeg heeft.

VERDIEPING

De volgende spreker. Prof. Kuiper (directeur van het wetenschappelijk bureau van de ChristenUnie) verwacht dat de uitbreiding zal leiden tot verdergaande verdieping van de integratie. Hij verwacht niet dat de nationale staat zal ophouden te bestaan, maar wel dot de kaders, waarbinnen de staat kan opereren steeds meer door Brussel gesteld zullen worden. De Europese Commissie en het Europees Parlement zullen aan gewicht toenemen, terwijl de Raad van Ministers minder belangrijk zal worden. ChristenUnie en SGP moeten niet negatief tegenover deze ontwikkeling staan, maar • constructief-kritisch meedenken. De Eurofractie moet daarbij blijven streven naar deelname aan een christe- lijke politieke groep in het Europees Parlement.

WORKSHOPS

In de middag werden twee workshops gehouden. Prof. Renner belichtte het perspectief van de kandidaat-lidstaten op de Europese Unie en het proces van toetreding. Hij benadrukte dat de Oosteuropese kandidaten een geheel andere mentaliteit hebben. Vijftig jaar leven onder het 'bewind' van het communistische Sovjet-Unie heeft diepe sporen getrokken. De integratie van de voormalige communistische landen zal dan ook veel moeilijker verlopen dan de integratie van welke eerdere kandidaat-lidstaat dan ook. Volgens de professor duurt het minstens 25 jaar voordat over een Europees burgerschap in Midden- en Oost-Europa gesproken kan worden. De tweede workshop draaide vooral om de vraag wat burgerschap en nationale identiteit met elkaar te maken hebben en of het mogelijk zou zijn op Europees niveau het burgerschap gestalte te geven. Er werd een kloof zichtbaar tussen jongere en oudere deelne­ mers. De ouderen gaven aan dot het Nederlanderschap voor hen belangrijk was. Het Europees burgerschap zei hun niets. De jongeren daarentegen bleken niet zo bijzonder te hechten aan de Nederlandse identiteit en stonden niet onwillig tegenover een Europees burgerschap als aanvulling op het nationale. Uiteindelijk werden de deelnemers het wel eens over het feit dot burgerschap niet altijd persé nationaal hoefde te blijven.

SOEVEREINITEIT

Drs. J. Mulder (wetenschappelijk bureau SGP) gaf een samenvatting van de dag. hiij gaf aan dat het hem verbaasd had dat tijdens deze dag de discussie nauwelijks de kant op was gegaan van behoud van de nationale soevereiniteit, zoals in het verleden veel meer geschiedde. Europa is realiteit, ook als overheid, moor dat neemt de noodzaak niet weg om over dit punt te discussiëren. Vervolgens ging hij nader in op het begrip 'Europa'. Uit zijn uiteenzetting bleek dat dit een heel diffuus begrip is, dat verschillende betekenissen heeft, hlij keek ook richting toekomst en ging na wat het vorig jaar gesloten verdrag van Nice voor de toekomst zou betekenen. Mulder concludeerde dat de uitbreiding van de Europese Unie, ondanks alle vragen die het oproept, heel goed past in de visie van ChristenUnie en SGP. Voor de toekomst is voor deze partijen de discussie over de toepassing en uitwerking van het subsidiariteitsbeginsel van bijzonder belang. fHij besloot de dag met de opmerking dat christenen niet bestaan bij de gratie van een nationale identiteit. Zij zijn allereerst burgers zijn van een onder, hemels Koninkrijk. fHet is voor de ChristenUnie en SGP zaak om die dimensie door te loten klinken, ook in het Europees Parlement.

Naar aanleiding van dit congres publiceert de Eurofractie Christen- Unie-SGP eind januari een bundel met alle bijdragen en haar eigen reactie op de lezingen. Dit gratis boekje kunt u bestellen per telefoon 010-41 40 534 of per email (mlschouten@eurofractie.nl).

Marleen Schouten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen