Hongarije op de drempel van de EU

Wat heeft ds.Theodorus van der Groe in het Hongaarse Ministerie van Landbouw te zoeken? Op het eerste gezicht niet veel. Het was dr. R. Bisschop uit Veenendaal die, als lid van de Nederlandse delegatie, de verbondsgedachte van deze vertegenwoordiger van de Nadere Reformatie voor het voetlicht bracht in zijn lezing over theocratie in Europa.

Tien jaar samenwerking

Al tien jaar lang bestaat er een goede samenwerking tussen de SGP en de gereformeerden in Hongarije. Die samenwerking werd op I en 2 maart jl. in Boedapest bezegeld met een geslaagd congres. Het congres was voortreffelijk georganiseerd door onze Hongaarse 'counterpart', de Vereniging Gereformeerden in de Samenleving. De conferentielocaties waren allebei van grote allure: op vrijdag I maart de fenomenale Eerste Kamer van het Hongaarse Parlement aan de Donau, op zaterdag 2 maart een zaal in het statige, nabijgelegen Ministerie van Landbouw.Van Nederlandse zijde maakten, naast de hieronder genoemde sprekers, dr.W. Jongsma (sinds kort lid van de SGPwerkgroep Oost-Europa), drs. A. de Jong (namens het Reformatorisch Dagblad) en ondergetekende deel uit van de delegatie.

Toetreding tot EU

'Hongarije op de drempel van de Europese Unie', dat was het onderwerp van onze conferentie. In 2004 hoopt Hongarije namelijk lid te worden van de EU en voor het eerst deel te nemen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement. In tegenstelling tot diverse andere landen In Midden- en Oost-Europa is de publieke opinie in Hongarije erg positief over de toetreding tot de EU. In de aanloop naar de landelijke verkiezingen die in april 2002 In Hongarije gehouden worden, probeert alleen de rechts-nationalistlsche partij MIEP een tegengeluid te laten horen. Regeringspartijen als FIdesz en de MDF (de partij die Nederlandse subsidie aanvraagt voor onze activiteiten aldaar) zijn echter zonder meer pro-Europees. Dat laatste was goed te merken op de conferentie. Staatssecretaris Németh van Buitenlandse Zaken en Minister Varga van Financiën gaven in hun bijdragen blijk van volledige Inzet voor snelle toetreding, maar ook van hoge verwachtingen van een democratisch en welvarend Europa.

Grote belangstelling

De belangstelling voor de conferentie was overweldigend. Op de eerste dag waren er zo'n 500 bezoekers, waarvan ongeveer 150 studenten. Parlementariërs, burgemeesters, lokale politici, predikanten-, ouderlingen- en diakenenbonden, een vereniging van gereformeerde hoogleraren, de Hongaarse Bijbelbond en zelfs een gereformeerde padvindersvereniging waren vertegenwoordigd. De Vereniging Gereformeerden in de Samenleving had hier, onder de bezielende leiding van ds. I.Thuróczy en zijn collega's Laszlo Szaszfalvl, ds. Zoltan Lizik senior en zoon junior, en

dr. Denke, ook hard aan gewerkt. Er waren voorafgaand aan de conferentie bijeenkomsten georganiseerd met de pers en organisaties uit het maatschappelijk middenveld. Het doel hiervan was om als platform voor gereformeerden In Hongarije bekendheid te krijgen In politiek en maatschappij en zo een spreekbuis te zijn voor het gereformeerde geluld. In dat opzicht is de conferentie zeker een succes te noemen. Naast genoemde organisaties waren van regeringszijde drie ministers, een staatssecretaris en de eerste adviseur van de gereformeerde premier Viktor Orban aanwezig. Zij leverden ook allen een inhoudelijke bijdrage aan het geheel.

Gereformeerd geluid in EU

Zoals gezegd, van Hongaarse zijde weinig kritische geluiden over de toetre­ ding tot de EU.Toch hebben de Hongaren een eigen visie op Europa. Daarin staat de Hongaarse identiteit centraal. En over die identiteit laten ze geen misverstand bestaan. Zeggen Nederlanders doorgaans dat ze niet weten hoe ze de identiteit van ons land moeten omschrijven, Hongaren weten wel waarvoor ze staan. Geen syncretisme, geen mengsel van humanisme, protestantisme en katholicisme. Nee, Hongarije heeft klip en klaar een gereformeerde identiteit, aldus Zoltan Balog, eerste adviseur van de minister-president, In zijn gloedvolle lezing over de betekenis van 'sola gratia, sola scriptura en sola fide' voor de politiek. En om dat te onderstrepen, zongen de Hongaarse regeringsleden uit volle borst de psalmen mee. Psalm 90, 25, 105 en 134. Ze kenden ze uit hun hoofd. Indrukwekkend. Hoeveel leden van de Nederlandse regering zouden nog een psalm uit hun hoofd mee kunnen zingen?

Niet met lege banden

Eén ding stond centraal In de bijdragen van Hongaarse zijde: we komen niet met lege handen de EU binnen.We hebben als Hongaren aan de EU een duidelijke boodschap, de boodschap van gereformeerde normen en waarden. De Hongaren zien de EU als meer dan een louter economisch samenwerkingsverband. In hun ogen is het ook een waardengemeenschap. Tegenover het Amerikaanse, seculiere vrijheidsdenken stellen de Hongaren hun gereformeerde overtuiglng."ln de 'doolhof van de vrijheid' hebben we een vast punt, een richtsnoer nodig", aldus opnieuw Zoltan Balog.

Opvallend was dat de Hongaren telkens een verband legden tussen Hongarije, gereformeerde Identiteit en Hongaarse minderheden over de grens. Miljoenen Hongaren wonen namelijk niet In Hongarije, maar In de diverse buurlanden, waar hun positie meer of minder rooskleurig is. Bij velen leeft nog de gedachte van een Groot- Hongarlje, waarin ook de Hongaarse minderheden uit het buitenland vertegenwoordigd zijn, hoe dat dan ook politiek vormgegeven moet worden. Staatssecretaris Németh sprak in dit verband over een 'Europa van de regio­ 's', waarin ook het Hongaarse taal- en cultuurgebied een eigen plaats In zou moeten nemen. Ook refereerde hij aan de onlangs In werking getreden Status- wet, die de mogelijkheden voor Roemeense Hongaren vergroot om in Hongarije te werken en te studeren. Dergelijke opmerkingen vielen In goede aarde bij de Hongaarse delegaties uit Roemenië, Slowakije, Oekraïne, Kroatië en Vojvodina, die ook op de conferentie aanwezig waren.

Kritische SGP-lezingen

Voor een kritische noot over de EU werd gezorgd door de drie Nederlandse sprekers: ir. L van der Waal (oud Europarlementariër), drs. B. Belder (huidig

Europarlementariër) en dr. R. Bisschop (historicus en SGP-raadslid teVeenendaal).

Dhr. Van der Waal blikte terug op vijftig jaar Nederland In de EU. Hij gaf weer hoe de EU van stap tot stap zich met meer beleidsterreinen bezig ging houden, hoe de Unie ook in aantal lidstaten gegroeid Is en tenslotte hoe de EU van een economisch samenwerkingsverband in een politieke gemeenschap was veranderd die in veel opzichten aan de zelfstandigheid van nationale staten afbreuk gedaan had. Naar de toekomst toe erkende hij de noodzaak om op diverse terreinen effectief samen te werken.Tegelijk kritiseerde hij de verregaande centralisering van macht en bevoegdheden op Europees niveau. Menselijke bouv/werken die gefundeerd zijn op het drijfzand van politiek optimisme, zijn gedoemd Ineen te storten. Het Europa van de toekomst zal ruimte moeten laten voor nationale diversiteit en de zelfstandigheid van de lidstaten moeten respecteren.Tevens moet het takenpakket van de EU zoveel mogelijk beperkt blijven.

Economische koers EU

Dhr B. Belder, de SGP-speciallst als het gaat om de uitbreiding van de EU, stond stil bij de economische koers van de EU. Belder beschreef In grote lijnen de totstandkoming van de Economische en Monetaire Unie (EMU). Naar zijn mening kon de economische groei In de lidstaten niet zomaar toegerekend worden aan de EMU. Hij verwachtte wel dat in de toekomst de EMU economische en monetaire stabiliteit in de EU kan bieden. In de uitbreiding zag hij economische voordelen.

Tot nu toe is de handel met de voormalige Oostbloklanden al fors gestegen en die trend zal zich ook na toetreding voortzetten. Belder waarschuwde voor het gevaar dat in tijden van recessie de EMU onder druk komt te staan doordat de afzonderlijke lidstaten toch een eigen koers gaan varen. Hij sloot af met de kritiek dat Europa te veel op eenzijdige welvaartsgroei gericht was en te weinig oog had voor rentmeesterschap, zorg voor mens en milieu.

Theocratie in Europa

Historicus R. Bisschop was de laatste Nederlandse spreker. Hij memoreerde de redding van 26 Hongaarse predikanten in 1676 door MIchlel de Ruyter uit de handen van de Spaanse koning. De goede betrekkingen met Hongarije, maar ook de gereformeerde band - denk aan de Hongaarse studenten die door de eeuwen heen in Nederland theologie studeerden - , hebben een geschiedenis van eeuwen. Bisschop omschreef de gereformeerde visie op de theocratie, met daarin de onderscheiden posities van kerk en staat en de specifieke visie op de taak en roeping van de overheid. Hij wees op de be­ dreiging die de EU vormt voor de nationale identiteit en de hoogmoed die In het integratieproces zo dominant Is. Hij waarschuwde voor een herhaling van de toren van Babel.Toch hebben gereformeerden ook In Europa een theocratische visie te proclameren, zo was Bisschops mening. Hij sloot aan bij de gedachte van Van der Groe dat God met elk volk waarop het Woord zijn stempel gezet heeft in kerk, politiek en maatschappij, een nationaal verbond heeft. Dat geldt ook Hongarije en Nederland. Zulke verbondsnaties zullen in onderlinge samenwerking op Europees vlak de Bijbelse boodschap moeten aanvaarden als richtinggevend voor de (Internationale) politiek en daarmee onbijbelse motieven moeten tegengaan.

Samenwerking in de toekomst

Terugkijkend mogen we zeggen dat er in tien jaar van samenwerking een groei te bespeuren valt. Zeker met deze laatste conferentie hebben de Hongaarse gereformeerden zich heel duidelijk 'op de kaart gezet' van politiek en maatschappij. De SGP ziet er naar uit om in de toekomst bij te dragen aan de verdere uitbouw van het werk van de Vereniging. Het gaat er tenslotte om dat ook in Hongarije het Woord van God in de politiek de plaats krijgt die het toekomt, evenals In het nieuwe Europa waarvan Hongarije lid hoopt te worden.

Even-Jan Brouwer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen