Partijgeschiedenis · Eerste SGP-burgemeester

De oprichting van de SGP vond plaats in Zeelands hoofdstad Middelburg. Op 22 april 1918 kwamen daar de mannen samen die een nieuwe politieke partij wilden. Waren deze mensen van die echte vernieuwende drammers, steeds maar eropuit om wat nieuws te ventileren? Het ging om een nieuwe christelijke partij. Er waren toch al christelijke partijen in Nederland? De ouderen onder ons weten zich nog namen te herinneren als ARP en CHU. Dat waren toch de partijen die Nederland tot een christelijke natie stempelden? Was het echt wel de bedoeling van deze mensen wat nieuws aan te dragen? Nee, juist niet! Men wilde wat behouden: normen en waarden. Schrift en belijdenis moesten nadrukkelijker gaan spreken in de politiek. Verloochening van het reformatorische erfgoed ten bate van een Rooms-katholieke coalitie was een te hoge prijs, zo vond men.

Wieg

Dit was geen Zeeuwse aangelegenheid. Maar er werd in Zeeland wel hard aan gewerkt. Dominee Kersten woonde toen in het Zeeuwse Yerseke. Hij kreeg steun van predikanten uit de omgeving. Ds.J.R. van Oordt was predikant in Middelburg en had de leiding van de vergadering. Ook ds. R. Kok, de Aagtekerkse predikant, zag de noodzaak van een politieke partij die het gereformeerde beginsel in de brede maatschappij moest indragen en verdedigen. Toen de nieuwe partij, de Staatkundig Gereformeerde Partij, opgericht was, beijverden zij zich om leven in de partij te blazen. Op Walcheren was het hoofdzakelijk ds. Kok die een stimulerende rol speelde. Ledenwerving en oprichting van plaatselijke kiesverenigingen waren activiteiten waar men zich mee bezig hield. Op de bakermat Walcheren kwam een spontane groei, daar kijken we in de wieg.Aagtekerke liep voorop. Begin mei 1918 werd er een SGP-kiesvereniging opgericht. Op 16 mei vergaderde het bestuur voor de eerste keen Ds. R. Kok, de predikant van de plaatselijke Gereformeerde Gemeente, werd tot voorlopige praeses benoemd en Samuel Wisse, ouderling in Koks gemeente, werd scriba. De functies werden aangeduid met kerkelijke benamingen. Men besefte echter wel dat het niet om kerkelijke maar om politieke zaken ging. Kerk en politiek stonden kort bij elkaar, in elkaars verlengde. De politiek is hoorbaar in de naam van de nieuwe vereniging: God, Nederland en Oranje. Men dacht ook landelijk. Op de eerste bestuursvergadering werd een telegram verzonden aan het hoofdbestuur met het voorstel om vooral Gerrit Roos op de lijst voor de volgende Tweede-Kamerverkiezingen te zetten.

Men liet er geen gras over groeien. Het program en ontwerp van de statuten van de landelijke partij werden gelezen, 'bemediteerd' en goedgekeurd.Voor de eigen vereniging werd een contributie vastgesteld van 25 cent per jaar. Het was voor het bestuur even de vraag of nu twee- of driemaal een stuiver van dat kwartje afgedragen moest worden aan het landelijke hoofdbestuur. Dat zou de tijd leren. De kerkenraden van de Gereformeerde Gemeenten op Walcheren, waar nog geen SGP-kiesvereniging opgericht was, werden aangeschreven met het verzoek vanaf de kansel de stemgerechtigde leden op hun christelijke plicht te wijzen. Men vroeg zich toen blijkbaar niet af in hoeverre de politiek vanaf de preekstoel belicht mocht worden...

Burgemeester De Visser

In Aagtekerke fungeerde toen Johannes de Visser als burgemeester Hij was vanaf 1889 raadslid en wethouder van de gemeente Aagtekerke, en behoorde daar tot de plaatselijke Gereformeerde Gemeente. Hij werd in 1903 tot burgemeester benoemd en bleef dat tot aan zijn overlijden in 1927. Bij de oprichting van de SGP-kiesvereniging in 1918, dus in de tijd dat hij burgemeester was, sloot hij zich aan bij de SGP-kiesvereni­ ging. Hieruit mag vastgesteld worden dat hij met zijn aanmelding als SGP-lid tevens de eerste SGP-burgemeester in Nederland was. De Visser werd in Aagtekerke weliswaar niet als SGP-er benoemd maar werd tijdens zijn ambtsperiode SGP-er.Vandaar dat niet Zoutelande, zoals algemeen aangenomen wordt, maar Aagtekerke de primeur had de eerste SGP-burgemeester te hebben. De Visser was landbouwer en droeg hetWalcherse boerenkostuum. Hij was 23 jaar burgemeester in Aagtekerke waarvan 8 jaar als SGP-er Wat dat betreft had Walcheren veel voor op andere regio's.

Burgemeester Kodde

In 1921 werd het 27-jarige SGP-raadslid David Kodde van Zoutelande aldaar benoemd tot burgemeester. Hij was daarmee wel de eerste die als SGP-er benoemd werd. Ook Kodde was een landbouwer Zo zien we dat kort na de oprichting van de partij, nog voor er sprake was van SGP-kamerleden, op Walcheren al twee SGP-burgemeesters functioneerden. Beiden uit de agrarische sector, beiden gekleed in hetWalcherse boerenkostuum en beiden behorend tot de Gereformeerde Gemeenten. De Visser trad niet zo erg veel op de voorgrond, hij was ook al op oudere leeftijd (70) toen hij als SGP-burgemeester functioneerde. De jonge Kodde echter was energieker in zijn optreden. Kortgeleden werd hij in een de Zoutelandse geschiedenis beschrijvend boek, "een legendarische figuur en karakteristieke persoonlijkheid" genoemd.

Meliskerke, P. Davidse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen