Tweede Kamer · Doodstraf: niets nieuws

Minister Donner von Justitie zei het zelf. In debat met 'onze'Van der Staaij zei hij dat een van zijn antirevolutionaire voorvaderen hetzelfde standpunt verdedigde als de SGP nu, met dezelfde redeneringen en met dezelfde argumenten.Welke Donner het was, zei hij er niet bij, maar ongetwijfeld was het een van de zeer vermaarde juristen die dit geslacht de jaren door heeft voortgebracht.

Voors en tegens

Feit is dat als je de geschiedenis van de doodstraf en de discussies die daarover in de afgelopen eeuwen zijn gevoerd' overziet, er nauwelijks nieuwe argumenten opduiken. Alle voors en tegens zijn wel bekend. Nieuwe argumenten worden er niet meer aangedragen, nee, het komt er veelmeer op aan hoe de verschillende argumenten pro en contra worden gewogen. Dat blijkt ook wel heel sterk als je nog eens duikt in de Handelingen van de Tweede Kamer, waarin de verslagen van alle debatten die er vanaf 1849 zijn gevoerd compleet zijn afgedrukt.

De doodstraf was tot in het midden van de i9e eeuw in Nederland een straf die er gewoon bij hoorde; meer dan eens uitgesproken en voltrokken. Onder invloed van de filosofie van de Verlichting en de gedachten die na de Franse revolutie alsmaar meer gemeengoed werden, werd de roep om de doodstraf af te schaffen echter steeds luider In 1870 was het zover Na dagenlange debatten beslisten Tweede en Eerste Kamer met 48 tegen 30 resp. 20 tegen 18 stemmen dat de doodstraf in het gewone recht zou worden afgeschaft.Tien jaar later deden confessionelen en conservatieven nog een poging om op dit besluit terug te komen, maar dit mislukte.

In de jaren daarna werd de doodstraf in de Tweede Kamer nog maar zelden ter sprake gebracht.Tot die partijen die zo af en toe nog wel eens op dit punt terugkwamen, behoorde de SGP. Zowel ds. Kersten als ds. Zandt brachten dit thema bij de justitiebegroting met enige regelmaat ter sprake. Doch ook zij boekten op dit terrein geen vooruitgang. Weliswaar bleek er onder de grote broers ARP en CHU nog wel enige sympathie voor het SGP-geluid te bestaan, in voldoende steun voor herinvoering van de doodstraf resulteerde dit niet. Een poging van ds. Zandt (1931) om de Kamer bij motie ertoe te bewegen de doodstraf weer aan de orde te stellen, kon zelfs niet eens in behandeling worden genomen omdat de rest van de in de Kamer aanwezige woordvoerders de indiening van de motie blokkeerde. Zó diep zat de tegenstand - en ook in dat opzicht is er in vergelijking met nu weinig of niets veranderd. Alleen al als je zegt vóór de doodstraf te zijn, maak je jezelf al verdacht

Teer punt

Hieronder de bijdrage van ds. Zandt, uitgesproken op 12 november I93P: "Mijnheer de Voorzitter Ik ga thans een teer punt aanraken. Er behoort moed toe om er in het openbaar over te spreken. Men

wordt licht voor een barbaar of wreedaard uitgekreten, wanneer men onbeschroomd ervoor durft uit te komen, dat men voor de invoering van de doodstraf is. De doodstraf is allerminst naar de smaak van onze tijd. Ik moet echter bekennen, dat er enige kentering komt Er zijn tal van lieden, die, als wij hen vóór I O, ja, nog vóór 5 jaren over de wederinvoering van de doodstraf spraken, niet anders dan een medelijdende glimlach, een spottend schouderophalen of een hooghartig afwijzend woord voor ons over hadden. Het is mij overkomen, wanneer ik in de jongste tijd enigen van hen ontmoette, dat sommigen nog schuchter over de wederinvoering van de doodstraf gingen mompelen, anderen echter ongevraagd en openlijk het getuigenis aflegden, dat zij van de noodzakelijkheid van de wederinvoering van de doodstraf overtuigd waren geworden."

Hierna wees ds. Zandt op enkele recente en brute moorden, die toen veel aandacht hadden gekregen en onrust veroorzaakt. Niet de doodstraf is barbaars, aldus de SGP'er, maar de huidige samenleving vertoont steeds meer tekens van barbarendom. Het gaat van kwaad tot erger, constateerde ds. Zandt, verder verwijzend naar het toenemende geweld bij roofovervallen. Het argument dat de statistieken aantonen dat het voor de criminaliteitscijfers niet uitmaakt of er wel of geen doodstraf wordt toegepast, maakte op Zandt geen indruk: dat blijft slechts raden en gissen, en uiteindelijk geven de cijfers niet de doorslag.

Verlichting

Voor de SGP-predikant stond voorop het argument dat "tal van teksten van Gods Woord uitwijzen dat de doodstraf een eis is van Gods gerechtigheid." Ds. Zandt: "ln de christelijke kerk is eeuwen aaneen de doodstraf alszo opgevat en verdedigd. Eerst sinds de Aufklarung (Verlichting) opkwam is daarin verandering gekomen; door haar invloed werden de dusgenaamde rechten van de mens weldra hoger gesteld dan die van God."

Hierna helderde de geachte afgevaardigde uit Delft nog een misverstand op, het misverstand namelijk dat zij die de doodstraf bepleiten, zichzelf beter en uitnemender achten dan de moordenaar Zo is het geenszins. Ds. Zandt: "Een man is er geweest, die God openlijk heeft gedankt, dat hij niet was gelijk de andere mensen, dieven en moordenaars.Van dezen geeft de Schrift ons een zeer kwalijk getuigenis. Nee, niet uit verwaten hovaardij, maar om des beginsels wil bepleit ik de invoering van de doodstraf. In de Heilige Schrift kan men gedurig uitdrukkingen vinden als deze, dat God zal oordelen naar het paslood van Zijn gerechtigheid.Aan dit paslood moge de mens al willen wrikken en wringen, nochtans laat het zich niet verbuigen. Naar dat onwrikbare recht staan wij de herinvoering van de doodstraf voor."

Menno de Bruyrie

Zie o.a. de infokatern van het LVSGS-SGPjongeren 'De Doodstraf', Invoeren of uitbannen, geschreven door mr. drs.W.A. Zondag, drs. L Snoek en mr G. Holdijk, 1997 ' Deze redevoering is integraal opgenomen in het herdenkingsboek 'Woord en Wet', 1918- 1988, uitgegeven ter gelegenheid van het 70-jarig bestaan van de SGP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen