Verkiezingen · P.S.-verkiezingen in cijfers

De Provinciale Statenverkiezingen zijn achter de rug. Als we de balans opmaken dan blijkt dat de SGP in drie van de zeven provincies waar ze met een eigen lijst uitkomt haar huidige zetelaantal heeft behouden. Dat zijn Overijssel, Gelderland en Utrecht. Helaas moest in Zuid-Holland, Flevoland en Zeeland één statenzetel worden ingeleverd; in de twee laatstgenoemde provincies ondanks stemmenwinst. In Drenthe werd voor het eerst met een SGP-lijst uitgekomen, maar is helaas geen zetel behaald. Daar staat tegenover dat in Noord-Brabant, waar de SGP met een SGPICU-lijst is uitgekomen, nu een SGP-er in de provincie is gekozen. Per saldo zijn er nu 21 SGP-statenleden gekozen in de Provinciale Staten tegenover 23 in 1999. Dat betekent dat de SGP in de Eerste Kamer haar twee zetels behoudt. In deze bijdrage presenteren we enkele cijfers.

1. Landelijk beeld

De opkomst was bij de Provinciale Statenverl< iezingen laag. Bracht in januari bij de Tweede Kamerverkiezingen nog ruim 80% van de kiesgerechtigde burgers zijn stem uit, nu was dat slechts 47, 6%. De opkomst bij de Provinciale Statenverkiezingen is overigens altijd lager dan bij de Tweede Kamerverkiezingen.Ten opzichte van de Provinciale Statenverkiezingen van 1999 is er sprake van een lichte stijging.Toen was de opkomst namelijk 45, 6%. De SGP deed In 10 provincies mee aan de Provinciale Statenverkiezingen. In Drenthe, Overijssel, Gelderland, Utrecht, Flevoland, Zuid-Holland en Zeeland kwam de SGP met een eigen lijst uit. In de provincies Friesland, Noord-Holland en Noord-Brabant was er sprake van een combinatielijst met de Christenunie. In Groningen deed de SGP dit keer niet mee. De vorige verkiezingen was daar een combinatielijst met de ChristenUnie. In Limburg heeft de SGP nog nooit meegedaan aan de Provinciale Statenverkiezingen. In tabel I wordt aangegeven in welke provincies de SGP is vertegenwoordigd en door hoeveel statenleden.Ter vergelijking zijn ook de cijfers van 1999 opgenomen.

2. Provinciaal beeld

In tabel 2 worden de stemmenaantallen weergegeven die behaald zijn bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2003 (PS2003), van 1999 (PSI999) en de Tweede Kamerverkiezingen van 2003 {TK2003).

De SGP heeft in de provincies waar ze met een eigen lijst uitkomt bij de afgelopen Provinciale Statenverkiezingen 143.397 stemmen behaald (exclusief de 700 stemmen in Drenthe). In 1999 waren dat 142.643 stemmen. Per saldo heeft de SGP op eigen lijsten dus een winst behaald van 754 stemmen. Dat is een winst van 0, 5%. In tabel 3 worden de cijfers per provincie voor u overzichtelijk op een rijtje gezet.

Uit tabel 3 is af te lezen dat in vier provincies waar de SGP met een eigen lijst uitkomt stemmenwinst is geboekt. Het betreft de provincies Overijssel, Gelderland, Flevoland en Zeeland. De winst bedraagt respectievelijk 1.349, 1.369, 44 en 217 stemmen. Dat is in totaal een winst van 2.979 stemmen. De procentuele winst in deze provincies is respectievelijk 10, 0%, 3, 8%, 1, 2% en 1, 2%. Omdat in Drenthe de SGP voor het eerst met een eigen lijst uitkomt, is een vergelijking met 1999 niet mogelijk. In de provincies Utrecht en Zuid-Holland verloor de SGP respectievelijk 68 en 2.157 stemmen. Dat is in totaal een verlies van 2.225 stemmen. Het procentuele verlies in Utrecht is 0, 4% en in Zuid-Holland 3, 9%.

Vergelijking Tweede Kamerverkiezingen

Het is interessant om de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen te vergelijken met de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van twee maanden

geleden. Uiteraard zijn de uitslagen van deze verkiezingen niet één op één vergelijkbaarWellicht geven ze echter inzicht in hoeverre de SGP de stemmen die ze bij de Tweede Kamerverkiezingen aan het CDA heeft verloren, heeft kunnen terugwinnen. In tabel 4 wordt het verlies- en winstsaldo ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen in 2003 gepresenteerd.

Uit tabel 4 blijkt dat de SGP ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen in 2003 in de meeste provincies een positief resultaat heeft behaald. In alle provincies waar met een eigen lijst is uitgekomen is een gemiddelde winst behaald van 3, 4%. Opmerkelijk is ook dat in Zuid-Holland en Utrecht een mooie winst is behaald, terwijl ten opzichte van de Provinciale Statenverkiezingen in 1999 in die provincies stemmen zijn verloren. Dat zou erop kunnen duiden dat mensen die bij de Tweede Kamerverkiezingen CDA hebben gestemd nu weer SGP hebben gestemd. Maar er kunnen ook allerlei andere (provinciale) verklaringen zijn voor het stemmenverschil.

3. Gemeentelijk beeld

Bij de Provinciale Statenverkiezingen kon in 252 gemeenten een stem worden uitgebracht op een SGP-lijst. Hieronder zullen we de winst en het verlies ten opzichte van de Provinciale Statenverkiezingen van 1999 analyseren. De 12 gemeenten in Drenthe moeten we dan buiten beschouwing laten, want in die provincie kwam de SGP zoals gezegd in 1999 niet met een eigen lijst uit. Dan houden we 240 gemeenten ovenTen tijde van dit schrijven waren van 15 gemeenten de cijfers nog niet beschikbaar. Dus we gaan uit van 225 gemeenten. In I 19 gemeenten verloor de SGP ten opzichte van 1999 stemmen, in 5 gemeenten bleef ze gelijk en in 101 gemeenten heeft de SGP stemmen gewonnen.

Verlies

In 10 gemeenten verloor de SGP meer dan 100 stemmen. Dat zijn: Rotterdam (-446), Katwijk (-440), 's Gravenhage (- 299), Goedereede (-280), Ede (-209), Leidschendam-Voorburg (-126), Lopik (- 118), Harderwijk (-117), Sliedrecht (- 110) en Ridderkerk (-103). Het is niet alleen van belang naar het absolute verlies te kijken, maar ook naar het procentuele verlies. Daarom wor­ den in tabel 5 de gemeenten met het grootste procentuele stemmenverlies weergegeven.We zullen daarbij alleen de gemeenten meenemen waar de SGP meer dan 150 stemmen heeft behaald, want er zijn ook veel gemeenten waar de SGP bijvoorbeeld van 6 naar 4 stemmen gaat; dat is procentueel een groot verlies, maar stelt absoluut niet zoveel voor. Er zijn 24 gemeenten waar de SGP meer dan 150 heeft behaald en waar een verlies is dat groter is dan 10%.

Winst

In 19 gemeenten haalde de SGP meer dan 100 stemmen winst. Het zijn: Zwolle (+l02), Rhenen (+l04), Alblasserdam (+110), Borsele (+111), Houten (+1 12), Gouda (+126), Oldebroek (+140), Barendrecht (+158), Hendrik Ido Ambacht (+162), Nunspeet (+185), Kampen (+l86), Veenendaal (+188), Kesteren (+21 I), Hardenberg (+215), Zwartewaterland (+216), Reimerswaal (+242), Apeldoorn (+373), Rijssen (+494) en Barneveld (+576). Ook nu weer is het van belang te kijken naar de gemeenten waar de meeste procentuele winst is behaald. Er zijn 19 gemeenten waar de SGP meer dan 150 stemmen heeft behaald en waar de winst groter is dan 9%. In tabel 6 wordt een overzicht gegeven van deze gemeenten.

Opvallend is dat de SGP het met name in een aantal grote steden in Gelderland en Overijssel goed heeft gedaan. In Arnhem, Zwolle, Enschede en Apeldoorn is een opmerkelijk grote winst geboekt. Ook in Zuid-Holland, waar de SGP relatief veel stemmen heeft verloren, heeft de SGP in tenminste 4 grotere plaatsen toch een forse winst behaald. Dat zijn: Barendrecht, Hendrik Ido Ambacht, Alblasserdam en Gouda.

Vergelijking Tweede Kamerverkiezingen 2003

Wanneer we de uitslag vergelijking ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen kunnen we de gemeenten in Drenthe ook meenemen. In totaal gaat het dan om 237 gemeenten. Het beeld is dan als volgt. In 59 gemeenten heeft de SGP stemmen verloren. In 10 gemeenten was het stemmenaantal constant. In de overige 168 gemeenten heeft de SGP stemmen gewonnen. In 8 gemeenten verloor de SGP meer dan 30 stemmen ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen. Dat zijn: Urk (-61 I), Zwartewaterland (-142), Staphorst (-79), Zaltbommel (-63), Kesteren (-57), Tholen (-56), Hoogeveen (-51) en Rijssen (-41). In 18 gemeenten won de SGP 100 of meer stemmen ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen. Het gaat dan om: Gouda (+100), Lopik (+102), Middelharnis (+1 12), Waddinxveen (+1 12), Reeuwijk (+1 18), Vianen (+125), Schouwen-Duiveland (+125), Goedereede (+126), Veere (+135), Veenendaal (+160), Nijkerk (+182), EIburg (+190), Putten (+244), Terneuzen (+244), Nunspeet (+294), Barneveld (+316), Ede (+367) en Katwijk (+413). Opvallend is dat hier een groot aantal plaatsen tussen zit waar de SGP de laatste Tweede Kamerverkiezingen een groot verlies heeft geleden. Dat zou kunnen betekenen dat deze mensen dit keer toch weer voor de SGP hebben gekozen, omdat de nek-aan-nek-race tussen CDA en PvdA (zoals we die in januari hadden), nu niet speelde.

Tot slot

Samenvattend kunnen we concluderen dat in de provincies Gelderland en Zee­

land zowel vergeleken met de Provinciale Statenverkiezingen in 1999 als met de Tweede Kamerverkiezingen in 2003 een goed resultaat is behaald. Hieruit blijkt dat ook zonder dat onze algemene voorzitter wordt uitgeroepen tot beste statenlid van Zeeland (zoals in 1999 het geval was) de SGP daar kiezers aan zich weet te binden. Helaas moest on-danks deze winst in Zeeland een statenzetel worden ingeleverd. Ten opzichte van de Provinciale Statenverkiezingen in 1999 is in Overijssel en Flevoland ook stemmenwinst behaald. Helaas moest ook in Flevoland ondanks stemmenwinst een zetel worden ingeleverd. De hogere opkomst kostte de SGP dus in twee provincies ondanks stemmenwinst een statenzetel.

Verder kan geconcludeerd worden dat het verlies van de SGP dat bij de Tweede Kamerverkiezingen is geleden voor een deel weer is weggewerkt.Toch blijft in een paar provincies het stemmenaantal steken onder het niveau van 1999. Dat geldt in het bijzonder voor Zuid-Holland. Wanneer we ervan uit mogen gaan dat de gereformeerde gezindte groeit, dan zouden we geen stemmenverlies, of stabilisatie, maar stemmengroei mogen verwachten. Met elkaar zullen we dus ook bij leven en welzijn in de toekomst daaraan blijven werken.

J.W. van Berkum, medewerker Guido de Brès- Stichting, studiecentrum SGP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen