Boekbespreking · Altijd de moeite waard

Al weer ruim twee jaar stapt hij niet meer dagelijlcs rond in de wandelgangen van de Tweede Kamer. Maar vergeten is hij in Den Haag bepaald nog niet: Gert Schutte, vanaf 1981 het boegbeeld van het GPV, het Gereformeerd Politiek Verbond. Ik schrijf die naam nog maar eens voluit - nu kan het nog.V\/ant nog even, en het GPV bestaat niet meer. Met het vertrek van Schutte is het GPV-tijdperk ais het ware afgesloten. Op 14 februari 2001 hield de GPV-topman het na bijna twintig jaar noest werken voor gezien. De kort na zijn vertrek gevormde fractie van de Christenilnie zou hij niet meer meemaken.

Rasparlementariër

Gert Schutte was een kei van een kamerlid. Al tijdens zijn kamerlidmaatschap gold hij als een rasparlementariër die, ook al vertegenwoordigde hij een kleine fractie en een bevolkingsgroep gering In getal, meer te zeggen had dan menig kamerlid dat kon bogen op een grotere getalssterkte. Waarin een kleine fractie groot kan zijn toonde de laatste GPV-fractievoorzltter! Het is dan ook niet verbazingwekkend dat dit 'fenomeen' ter gelegenheid van zijn afscheid een boek'opstellen' kreeg aangeboden waarin tal van prominente politici de geachte afgevaardigde uit Zeist in het zonnetje zetten.

Het is een veelszins mooie en lezenswaardige bundel geworden. De titel 'Altijd de moeite waard slaat uiteraard op het optreden van G.J. Schutte als lid van de Tweede Kamer. En inderdaad, de parlementaire bijdragen van Schutte waren inderdaad stuk voor stuk de moeite waard. Geen wonder dat de GPV'er bij politieke vriend en vijand en gerenommeerde journalisten hoog aangeschreven stond.

Het boek legt daar onmiskenbaar getuigenis van af. Maar liefst 33 (ex-) bewo­ ners van de vierkante kilometer Den Haag rond het Binnenhof zwaaien Schutte achter elkaar lof toe. Waarbij de bekende kwalificaties op iedere bladzijde doorklinken: integer, vasthoudend, consistent, principieel, gedegen, vakkundig, betrouwbaar, rechdijnig, vriendelijk, scherp, consequent, en ga zo nog maar een poosje door. Sommigen doen zelfs concrete voorstellen om de nagedachtenis van Schutte zichtbaar veilig te stellen. Zo stellen de verslaggevers Goslinga (Trouw) en Kranenburg {NRC-Handelsblad) voor om een zaal resp. poort in het Kamergebouw naar hem te vernoemen. En de vorig jaar afgedankte WD-voorman Dijkstal gaat zelfs zo ver om het Schutteboek tot verplichte lectuur te maken voor leden van de Tweede Kamer - desnoods via een bepaling in de Grondwet!

Goedbedoeld

Hiermee is tegelijkertijd het (enige) minpunt van het boek aangestipt. Dat minpunt is het feit dat als je alle 33 bijdragen achter elkaar leest, je het op een gegeven moment wel weet; het wel weet dat Schutte z'n mannetje stond en dat hij het onovertroffen staatsrechtelijke geweten van de Kamer was. Met name de'buitenstaanders' die over Schutte schrijven (zoals Wim Kok, Bram Peper, Hans Dijkstal, Gerrit Zalm) komen niet veel verder dan ongetwijfeld oprecht gemeende en goedbedoelde, maar toch wat obligate pluimstrijkerij. Ze prijzen Schutte tot hij er een kleur van krijgt en roemen zijn inzet en kunde - maar toen ze zelf nog in de parlementaire arena tegenover hem stonden, gingen ze gewoon hun eigen gang, wat de GPV'er ook aan zinvols te berde bracht.

Tegen die achtergrond springen met name de bijdragen eruit van die scribenten die zichzelf wisten te beperken door te kiezen voor één bepaald aspect van Schutte's Kameroptreden. Oud-GPVvoorzitter Cnossen bijvoorbeeld, die van binnenuit de groei van het GPV naar de CU in kaart brengt. Of ND-redacteur Piet de Jong, die onder de kop 'Tegen heug en meug bij de ChristenUnie' kijkt hoe Schutte het er als partijleider van af bracht - en daarbij eerlijke kritiek niet schuv/t. Of oud-hoofdredacteur J.R de Vries, die een interessant stukje parlementaire geschiedenis van de behandeling van de Enquêtewet boekstaaft.

Thorbecke-lezing

Het is overigens een goede gedachte geweest van de samenstellers van de bundel om naast de 33 opstellen over Schutte, de hoofdpersoon zelf ook aan het woord te laten. Dat is gebeurd in twee bijlagen. De ene is de tekst van het interview met Schutte dat is opgenomen in het Jaarboek parlementaire geschiedenis 2001. Bijlage twee is de door Schutte uitgesproken Thorbecke-lezing 2002 over de gewetensfunctie van het parlement. In interview én lezing komen de staatsrechtelijke thema's die Schutte zo na aan het hart lagen en liggen (dualisme, regeerakkoorden, ministeriële verantwoordelijkheid, functioneren Tweede Kamer, kiesstelsel, rol politieke partijen) rijkelijk aan bod.

Zelf vind ik nog de meest aansprekende bijdrage die van de man die het langst met Schutte optrok in de Kamer en daarom misschien ook wel het meest gekwalificeerd is om de hoofdpersoon van het boek te typeren: Eimert van Middelkoop. Eerst als fractiemedewerker, daarna als GPV-collega-kamerlid werkt hij meer dan 20 jaren voor en naast Schutte. Hij legt het geheim van Schutte bloot: zijn succes was het succes van een kleine, toegewijde groep medewerkers die in hoog tempo kwalitatief hoogstaand werk afleverden, en ook het succes van een hechte en meelevende achterban. Eensgezind in geloof en ijver Zij waren het die hun eerste politieke man tot de hoogte wisten te stuwen die hij mocht bereiken. Onder Gods zegen - en dan zegen niet gemeten in aantallen Kamerzetels, maar in het mogen bewerken dat er in 's lands vergaderzaal en daarbuiten naar het Woord van God werd geluisterd, dat Woord dat "altijd de moeite waard is."

Menno de Bruyne

N.a.v.: George Harinck, Michiel Niemeijer (red.): Altijd de moeite waard, Opstellen voor G.J. Schutte Uitgeverij Aspekt, Soesterberg, 2003, 235 biz. Prijs: €24, 95

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen