Politiek · In- en uitgeleide

Och, echt zenuwachtig zullen ze wel niet zijn geweest, maar dat ze dit jaar ietsje nerveuzer naar Prinsjesdag hebben toegeieefd dan andere jaren, dat zit er wel in voor de kamerleden die vorige week dinsdag deel mochten uitmaken van de 'commissie van in- en uitgeleide'. Zij moesten koningin Beatrix en de andere leden van het Koninklijk Huis naar hun zitplaats brengen in de Ridderzaal. Op zich een koud kunstje, maar ja, zo in het licht van felle schijnwerpers en talloze televisiecamera's en in het bijzijn van allerlei koninklijke hoogheden, deftige hofdames en hoofse hofheren toch ook weer geen alledaags klusje voor Binnenhofse kamerleden.

Dit keer was namens de SGP'onze Van der Staaij' van de partij (zie foto). Kijkers en toeschouwers die goed opletten, konden zien dat Van der Staaij samen met zijn collega Varela van de LPF, als "niet-begeleidend lid" van de commissie van in- en uitgeleide vóór de koningin en de overige leden van het Koninklijk Huis uit de Ridderzaal binnenschreed. Nog weer voor de SGP'er baande een griffier van de Kamer de weg, en achter het duo Van der Staaij-Varela dus de koningin en de Kamervoorzitter en de rest van het gevolg van Hare Majesteit en de hen "begeleidende leden" van de in- en uitgeleidecommissie.

Bont gezelschap

De kamerleden die worden uitverkoren voor de commissie van in- en uitgeleide, worden gekozen op basis van anciënniteit, dus afhankelijk van het aantal dienstjaren dat ze er in de Kamer op hebben zitten. Uiteraard weegt bij de selectie ook de politieke kleur mee - hoe kan het ook anders in zo'n bont gezelschap.Alle politieke richtingen moeten een beetje aan de beurt komen.Weer een ander criterium is het evenwicht dat moet worden gehouden tussen leden van de Eerste en leden van de Tweede Kamer. Verder zal wel meespelen dat de verhouding vrouwen en mannen niet scheef mag groeien.

Voorzitter van de in- en uitgeleidecommissie is altijd de voorzitter van de Tweede Kamer, al weer een paar jaar de WD'er Weisglas. Hij mag de koningin naar de troon begeleiden. De andere kamerleden 'moeten het doen' met de begeleiding van de prinsen en de prinsessen.

De leden van de commissie van in- en uitgeleide worden op Prinsjesdag overigens niet in het diepe gegooid. Bepaald niet. Ze krijgen van tevoren een ettelijke pagina's dikke instructie toegestuurd waarin tot in detail staat aangegeven wat er van hen verwacht wordt -en wat niet! Wat ze geacht worden aan te hebben (heren: jacquet s.v.p.), waar, hoe en in welke volgorde ze zich op moeten stellen, wanneer en op wiens commando de stoet zich in beweging dient te zetten, hoeveel afstand ze ten opzichte van elkaar moeten houden, wie ze waar en wanneer een handje moeten geven, waar ze moeten gaan draaien, zitten, enzovoorts.

Looproutes

Plattegrondjes en schetsjes van de Ridderzaal met looproutes en zitplaatsindeling completeren het draaiboek.Alles keurig netjes opgesteld door de griffier van de Eerste Kamer in samenspraak met'het hof'.Tussen twee haakjes: dat de Eerste Kamer een en ander coördineert, is omdat protocollair gezien de Eerste Kamer voor de Tweede Kamer komt.Vandaar ook dat de voorzitter van de Éérste Kamer de Prinsjesdagplechtigheid voorzit. Om verrassingen en misstappen te voorkomen, is het zo dat de commissieleden op de ochtend van Prinsdag ook nog eventjes bij elkaar komen om te oefenen. Een soort generale repetitie dus, zonder de leden van het Koninklijk Huis erbij, maar wel onder het wakend oog en toezicht van Hare Majesteits grootmeester Er wordt dus niets aan het toeval overgelaten.

Wat niet wil zeggen dat er nooit iets mis gaat. Erg mis ging het bijvoorbeeld in 1904, toen de kamerleden die koningin Wilhelmina moesten begeleiden naar de troon slaags raakten met enkele leden van de hofhouding.Twistpunt was de volgorde van de stoet.Toen enkele kamerleden zich gewoontegetrouw achter koningin Wilhelmina, koningin-Moeder Emma en prins Hendrik poogden op te stellen, werden ze naar achteren geduwd door enkele hofheren'. Of, om het in de woorden te zeggen van de kwade brief dip; de Kamer toen aan de koningin stuurde: de leden van de commissie moesten ondervinden "dat de Heeren der Hofhouding handtastelijk de leden van de commissie terugdrongen."

Vechtpartij

Eén jaar eerder was er al een soortgelijke'vechtpartij' uitgebroken. De Kamer liet de koningin weten deze schermutselingen "in strijd te achten met de waardigheid der Staten-Generaal." En geef haar daarin eens ongelijk. Koningin Wilhelmina in ieder geval ook niet. Ook zij vond dat dit soort taferelen niet kon. Daarom liet ze weten dat het de "wensch van Hare Majesteit is bij die plechtigheid de Haar vergezellende Dames, alsmede de Chef van het militaire Huis en de Gouverneur der Residentie, in Haar onmiddellijke nabijheid te doen blijven." Het probleem was daarmee opgelost; maar de kamerleden hadden - letterlijk en figuurlijk- het nakijken. Het hof ging voortaan voorop.

Kleinmenselijk gedoe over de volgorde was er ook in 1933. Bij het strabante ARP-kamerlid Duymaer van Twist, geacht afgevaardigde uit Steenwijk en generaal nog bovendien, viel het verkeerd dat hij achter oud-minister Bongaerts aan moest lopen."In strijd met de militaire eer, " gromde de antirevolutionaire bromsnor. De Kamervoorzitter trok zich er niets van aan. Sterker nog, hij ergerde zich zó aan Duymaers gemopper, dat hij liet aantekenen: "Duymaer van Twist nooit meer benoemen."

Menno de Bruyne

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen