Uit de gemeenten · Evaluatie dualisering

Momenteelwordt het in 2002 voor de gemeenten ingevoerde duale bestel geëvalueerd.Dit artikel verstrekt informatie over deze evaluatie.

Wet dualisering gemeentebesturen

Ruim twee jaar na het presenteren van het rapport van de Staatscommissie dualisme en lokale democratie (commissie-Elzinga) werd de Wet dualisering gemeentebestuur op 7 maart 2002 van kracht. In de wet is bepaald dat een verslag over de doeltreffendheid en de effecten van deze wet in de praktijk vóór i januari 2005 aan de Staten-Generaal gezonden wordt. De doelstelling van de evaluatie is een beeld te schetsen van de effecten van de wet in relatie tot het primaire doel daarvan, namelijk de verduidelijking en verheldering van de rollen binnen het gemeentebestuur. Met andere woorden: in hoeverre zijn de veranderingen, zoals die in de wet zijn bepaald, ingevoerd en welke effecten hebben de structuurwijzigingen gehad in termen van veranderde rolopvatting binnen gemeenten.

Stuurgroep evaluatie dualisering gemeentebestuur

Om de onafhankelijkheid van de evaluatie te waarborgen heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties een stuurgroep ingesteld, onder voorzitterschap van mw. ir. J.M. Leemhuis-Stout, voormalig commissaris van de koningin in Zuid-Holland. Het is overigens opvallend dat in de stuurgroep geen gemeenteraadslid vertegenwoordigd is.

De stuurgroep ziet het als haar opdracht om een totaalbeeld van de dualisering te schetsen.Welke effecten heeft de dualisering gehad op het functioneren van de verschillende betrokkenen in de gemeentelijke praktijk. Het gaat de stuurgroep niet zozeer om dit beeld zelf, maar om de analyse van dit beeld. Op basis van die analyse wil de stuurgroep voor de toekomst tot voorstellen en aanbevelingen komen.

De stuurgroep laat zich voor de feitenverzameling bijstaan door het Bureau Berenschot. Dit bureau heeft alle burgemeesters, gemeentesecretarissen en raadsgriffiers en via een steekproef ook een aantal raadsleden en wethouders schriftelijk benaderd voor het invullen van een enquête via het Internet. Op die wijze kunnen ook raadsleden een inbreng hebben in de evaluatie. Naast de enquêtes heeft Berenschot groepsgesprekken gehouden in veertig geselecteerde gemeenten.

De stuurgroep zelf gaat met een aantal vragen, dilemma's en stellingen bij een beperkt aantal gemeenten op bezoek om haar analyse scherp te krijgen. In die gemeenten wil de stuurgroep met verschillende betrokkenen (mogelijk ook met vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties) van gedachten wisselen. Op basis van de resultaten van de onderzoeken en van de visitatiegesprekken zal de stuurgroep in dit najaar haar bevindingen en aanbevelingen presenteren aan de minister.

De minister zal hierna, na overleg met zijn bestuurlijke partners (zoals de Vereniging van Nederlandse Gemeenten), een kabinetsstandpunt formuleren. Dit zal rond I januari 2005 aan de Staten- Generaal worden toegezonden. Een intrigerende vraag is of in de evaluatie de relatie gelegd wordt met de argumenten van de commissie Elzinga, voor de doorgevoerde veranderingen. Deze werden in 2000 als volgt verwoord:

"Met de voorstellen tot ontvlechting en verheldering van posities en taken wil de commissie de herkenbaarheid van de gemeentelijke politiek, politieke partijen en de belangstelling van de burgers daarvoor vergroten. De commissie stelt vast dat de partijpolitiek in de gemeenten nieuwe impulsen nodig heeft. De gemeentepolitiek moet voor de burgers weer spannend worden. Het nieuwe bestuursstelsel levert daaraan een bijdrage omdat de politieke verhoudingen transparanter worden. Er is ook een verandering in de politieke cultuur noodzakelijk. Raadsleden zouden meer naar buiten moeten treden. Controle van het bestuur, vertegenwoordiging van de gemeentelijke bevolking en kaderstelling op hoofdlijnen van het beleid zijn volgens de commissie belangrijker dan het meebesturen van de raad in alle onderdelen en bijzaken van de gemeentelijkebureaucratie."

Waar ik vooral benieuwd naar ben is of de gemeentelijke politiek herkenbaarder en transparanter geworden is, of de belangstelling van de burgers vergroot is en of de burger vindt dat de politiek spannender is geworden. Uit mijn eigen ervaring betwijfel ik of daar aan de hand van de evaluatie met overtuiging een positieve reactie op gegeven kan worden. Dit sluit overigens niet uit dat in gemeenteland hier en daar wellicht goede voorbeelden te noemen zijn.

Quick scan

Overigens behoeven gemeenten niet te wachten op de landelijke evaluatie. Door de Vernieuwingsimpuls dualisme en lokale democratie is een quick scan ontwikkeld, die na de zomer beschikbaar is op de site (www.vernieuwingsim puls.nl). De scan, die vooraf is getest in vijf gemeenten, helpt gemeenten om de stand van zaken van dualisering vast te stellen. Wat verloopt naar wens? Wat kan beter? In hoeverre staan 'de klokken gelijk'? De scan biedt volgens de vernieuwingsimpuls een korte maar intensieve oriëntatie op de huidige situatie, om daarmee houvast te bieden voor een verdere verbetering van duaal werken in de gemeente.

De quick scan gaat in op zes thema's: • Externe oriëntatie • Visie op dualisme • Gemeenteraad • College van b& w • Ondersteuning • Verantwoordelijkheden

Over deze thema's geven zowel raadsleden, collegeleden als ambtenaren hun oordelen en wensen. Per thema wordt zo in kaart gebracht wat goed verloopt, en welke witte of zwakke plekken er binnen de gemeente nog bestaan. Met de resultaten kan de gemeente zelf aan de slag. Overigens is het opvallend dat in het rijtje van personen die hun oordeel en wensen kunnen geven de burger ontbreekt. De burger is het toch waarvoor de gemeente het allemaal doet? Raadsleden van gemeenten die met deze quick scan aan de slag gaan worden hierbij uitgenodigd hun ervaringen via een bijdrage in De Banier te delen met anderen.

I vari Oostenbrugge, Bruinisse

raadsgriffier gemeente Schouwen-Duiveland en statenlid provincie Zeeland

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen