Kort en bondig · Opwinding

Opwinding I

Een ogenschijnlijk klein incident heeft een groot gevolg. Van een mevrouw wordt haar tasje uit haar auto weggegrist. Ze pikt dat niet en rijdt achteruit de dief na. Dit leidt tot een verschrikkelijk gevolg. De voortvluchtige jongen komt klem te zitten tussen een boom en de auto. Hij sterft aan de opgelopen verwonding. De opwinding is groot.

Een ogenschijnlijk klein incident, zei ik. Maar voor de getroffene was het kennelijk onverteerbaar. En dat is volstrekt begrijpelijk. Ze moeten maar eens aan je eigen spullen komen! Zo klein is het dan niet. De reactie is dan fel, je bent aangeslagen, gekrenkt. Je wilt je spullen terug! De één is zó aangeslagen dat hij als verlamd is, de ander stormt er achter aan. Zo moet het bij deze vrouw ook zijn geweest. Wat overkomt me nü? Ik zal hem! Dat ging verkeerd. Ongetwijfeld vindt de beroofde vrouw dat ook vreselijk.

De vrouw heeft een paar dagen opgesloten gezeten, en nu wordt gekeken of het moet komen tot verdere vervolging. Velen vinden dat sterk overtrokken. Je moet juist bewondering hebben voor iemand die zich niet zo maar laat bestelen en in actie komt.We moeten niet treden in wat politie en justitie doen om het recht te handhaven en om ons burgers bescherming en veiligheid te bieden. Maar we moeten de zaak niet omdraaien, als zou deze vrouw een misdadigster zijn en de jongen slachtoffer van onbekookte actie zónder te bedenken dat hij met zijn "losse handen" aanleiding vormde voor het hele incident. Dat immers, is de omgekeerde wereld.

Het is niet het eerste incident van deze soort.Winkeldieven die in de kraag werden gegrepen door winkelpersoneel, bijvoorbeeld. De actie is begrijpelijk en op zichzelf ook juist. We hoeven niet lijdzaam toe te zien hoe anderen zich vergrijpen.We hebben de plicht dat naar vermogen te voorkomen. De moeilijkheid is dat het dan veelal niet zachtzinnig toe gaat. Er moet echter wel maat worden gehouden. Een winkeldief vasthouden en overleveren aan de politie is iets anders dan betrokkene de les eerst eens goed te lezen door hem af te tuigen en mogelijk zelfs te verwonden. Dat laatste komt ons niet toe in een situatie die in juridische kringen met het oude woord uit de rechtsgeschiedenis 'eigenrichting' wordt aangeduid. Het algemene volksgevoelen - dat ook bij ons leeft - zal het volstrekt begrijpen als er een robuuste tegenactie volgt, maar het moet niet uit de hand lopen. Daarover heeft in een enkel voorkomend geval de rechter gesproken. Zo hoort en gaat dat in een rechtsstaat, een dief of andere wetsovertreder, zelfs een misdadiger is niét'vogelvrij'.

De ene minister (mevrouwVerdonk, later bijgevallen door de premier) legt het accent bij het volksgevoelen als zijnde haar eigen mening, en de andere

minister (de heer Donner van Justitie) benadrukt meer de normen en vormen van de rechtshandhaving in de openbare ruimte. Zo ontstaat er bij bepaalde personen weer opwinding over verschillen binnen het kabinet. En komen we in een neerwaartse spiraal terecht. Feit is dat de verongelukte jongen iets had gestolen, al eerder voor ernstige vergrijpen was veroordeeld trouwens, en dat het toch van moed en kracht getuigt als een getroffen burger probeert zijn verhaal te krijgen. De buurt was opgewonden over de daad van de vrouw: hard teruguit rijden om de dief te pakken. Er zou zelfs zijn gedreigd met vergelding.Vreselijk! Velen zijn met ons aangeslagen over wat er allemaal gebeurt in dit land. Hoe vreselijk men het ook vindt dat de jongen er het leven bij liet, ze vallen burgemeester Cohen van Amsterdam en minister Verdonk bij in hun waarschuwing dat deze jongen én zijn kornuit zichzelf ook veel te verwijten hebben. Laten we hopen dat één en ander niet verder uit de hand loopt. Opdat de wereld niet werkelijk op zijn kop komt te staan.

Opwinding II

Er gebeuren ook op ander front onbegrijpelijke dingen. De heer Van Aartsen, politiek leider van de VVD, kondigde aan dat zijn partij voor de volgende kabinetsperiode moet overwegen de vrijheid van onderwijs af te wijzen. Eerder kan dat niet, omdat een bepaling in het nu geldende regeerakkoord zich daartegen verzet. Maar daarna moet deze verstrekkende stap zeker worden overwogen. De heer Dittrich, voorman van D66, stelt in H P/de Tijd (van 31 december jl.) dat alles bespreekbaar moet zijn, ook afschaffing van gods­

dienst in het onderwijs. Voorbeelden van de 'marsroute' van de radicale liberalen, waar zoveel over te doen is geweest in de media de laatste tijd.

Kijk, dergelijke uitspraken raken en verdrieten ons óók. Er ontstaat begrijpelijk en terecht opwinding door Alsof het hart maar gewoon uit het onderwijs kan worden ge­

sneden en we dan toch nog hoogwaardig onderwijs behouden. Ze zouden toch beter moeten weten. De uitspraken, ingegeven door de problematiek van de integratie van godsdiensten en culturen in onze multiculturele samenleving, zijn veel te ondoordacht en te ongenuanceerd. Ze zijn ook onhistorisch en niet principieel. Deze conclusies kunnen we toch trekken als we bijvoorbeeld de inzet van de schoolstrijd van de negentiende eeuw op ons laten in werken en alles wat daaruit is voortgevloeid. Ons onderwijsbestel is uniek in de wereld, daar moeten we zuinig op zijn.Vanzelfsprekend moeten we vervolgens de zich voordoende problemen te lijf gaan. Maar daar zijn vele mogelijkheden voor binnen ons onderwijsbestel. Dat kunnen we lezen in de recent uitgekomen studie van ons studiecentrum "Van ideaal naar werkelijkheid".

22 januari 2005

Van der Vlies

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen