Studiecentrum · Theocraten aan het stuur

'De SGP /'s er niet op uit om de democratie om zeep te helpen. De partij wil voluit opereren binnen de bestaande kaders van de democratische rechtsstaat. Niet alleen maar als een bruggetje, om zodra dat zou kunnen, het systeem de nek om te draaien en een gelovige alleenheerser op het zadel te brengen. De SGP wil geen autoritair regime in plaats van een democratisch bestel en geen totalitair systeem in plaats van een rechtsstaat. De SGP wil een democratie die wil luisteren naar Gods geboden.' Deze boodschap gaf SGP-kamerlid Van der Staaij mee ter inleiding op de paneldiscussie op de Guido-conferentie 'Theocraten aan het stuur.'

Bezinning

Op 3 oktober jl. organiseerde de Guido de Brès-Stichting, het studiecentrum van de SGP, een Guido-conferentie over het thema'Tiieocraten aan het stuur'. In de samenleving bestaat onduidelijkheid over de democratische gezindheid van de SGP. Ook binnen de partij wordt nog wel eens onzorgvuldig over de begrippen democratie en theocratie gesproken. Meer dan ooit, is het in onze tijd van belang, dat onnodige misverstanden worden voorkomen.

Bezinning op de verhouding theocratie en democratie en verantwoording afleggen aan de samenleving waren de hoofddoelstellingen van deze conferentie. Op de Guido-conferentie ging de zaal hierover in gesprek met drie panelleden: prof. dr. H.E.S. Woldring (CDA), dr. B. Levering (PvdA) en mr. C.G. van der Staaij (SGP). Het panel stond onder leiding van dn R. Bisschop. De belangstelling voor de conferentie was groot. Ongeveer

150 mensen kwamen naar De Meern om mee te denken over dit belangwekkende thema.

Zelfbewust

Het panel werd ingeleid door mr. C.G. van der Staaij. Hij wees erop dat we ons geen onnodige misverstanden kunnen veroorloven in ons spreken over de democratie.Te gemakkelijk wordt de SGP vergeleken met extremistische stromingen binnen de islam die niets moeten hebben van de democratie. In het bij­ zonder door de opkomst van de islam is geloof verdacht geworden. Er is een anti-godsdienstig klimaat ontstaan, wat onder andere tot uitdrukking komt in een radicalisering van de scheiding van kerk en staat. De bede in de grondwet, het ambtsgebed, de verwijzing naar de christelijke grondslagen van Europa in de grondwet, het zou allemaal in strijd zijn met de scheiding van kerk en staat. Dit verwijt is opmerkelijk, omdat de scheiding van kerk en staat niet eens is vastgelegd in de Grondwet, maar be­

hoort tot het ongeschreven deel van ons staatsrecht. In de praktijk wordt de scheiding van kerk en staat veelal ingevuld als een scheiding van geloof en politiek. Dat is de politieke werkelijkheid waarbinnen de SGP theocratische politiek wil bedrijven. Daarom is het belangrijk om zelfbewust en met één mond uit te leggen wat de SGP onder theocratische politiek verstaat.

Theocratie

De uitleg van het theocratische gedach­ tegoed van de partij concretiseert Van der Staaij met drie dimensies. In de eerste plaats de erkenning van de oorsprong van het overheidsgezag in God. Ten tweede de gebondenheid van het gehele volk en de overheid aan de Tien Geboden. In de derde plaats een vruchtbare samenwerking van kerk en staat, ieder op eigen terrein.Theocratie vanuit deze drie dimensies bezien, staat niet tegenover democratie. De SGP wil een democratie waarin wordt bestuurd op basis van bijbelse beginselen, zoals liberalen willen dat de besluitvorming wordt gedomineerd door liberale beginselen en sociaal-democraten door socialistische beginselen.'We moeten niet accepteren dat de standpunten van de SGP als niet-democratisch van de hand worden gewezen.'

Nacht

De vraag wordt nog wel eens gesteld

wat er gebeurt als de SGP aan de macht komt. Een hypothetische vraag die niet opkomt uit de laatste opiniepeilingen.Als de SGP de meerderheid van de stemmen heeft, betekent dat dat ons land weer een christelijk land wil zijn. Ook dan zal er respect zijn voor de positie van minderheden. Niemand kan tot geloof worden gedwongen.Wezenlijk is de notitie van de ruimhartige gewetensvrijheid. Alle burgers in onze samenleving zijn volwaardige

medeburgers.Van welke afkomst zij ook zijn. Het gaat erom met hen een samenleving te vormen, waarin geen burgeroorlog heerst, maar de kwade machten worden beteugeld, zodat de burgers in vrede kunnen samenleven. Dat is de taak en roeping van de overheid.

Minderheid

Een realistischer beeld is dat we beseffen dat de SGP een minderheidsgroepering is, die nauwelijks nog wordt gedoogd. Dat betekent dat we om onze positie juridische l< racht bij te zetten, ons in toenemende mate moeten beroepen op onder andere de vrijheid van godsdienst en de scheiding van l< erk en staat.'Er ligt natuurlijk een spanning in, dat juist bij die uitgangspunten vanuit ons theocratisch ideaal kritiek wordt uitgeoefend.'We zullen ook moeten verdisconteren in ons spreken over godsdienstvrijheid dat het ons tot een beschermend schild is en het moeten beschermen tegen verslechteringen die de ruimte om God naar Zijn Woord te dienen aantast.

Theocratie

Tijdens de paneldiscussie wordt gesproken over de essentie van het begrip theocratie, over de verhouding theocratie - democratie en de praktijk. De SGP staat of valt niet met het gebruik van het woord 'theocratie'.Ten tijde van de oprichting van de SGP werd theo­

cratie exclusief gereserveerd voor de godsregering van het volk Israël. Essentieel voor het bestaansrecht van de SGP is dat Gods Woord norm is voor weten regelgeving. Dat wil niet zeggen dat de hele Bijbel letterlijk leidraad is voor politici. De burgerlijke wetgeving onder het volk Israël heeft bijvoorbeeld niet meer dezelfde betekenis voor ons als in de Oud-testamentische tijd.

Scheiding kerk en staat

Op de scheiding van kerk en staat wordt veelvuldig

een beroep gedaan door mensen die vinden dat de overheid zich niet met godsdienst moet bezighouden. Levering vindt dat de overheid niet kleurloos moet zijn, maar hij staat wel een radicalere scheiding van kerk en staat voor In het publieke domein zouden wat hem betreft religieuze uitingen niet te dominant aanwezig mogen zijn. Hij kan zich daarom voorstellen dat in Nederland op termijn het dragen van hoofddoekjes wordt verboden.Volgens Woldring betekent scheiding van kerk en staat dat in het wetgevingsproces geen kerkelijke instanties betrokken zijn. Aan de kerken mag wel om een standpuntbepaling worden gevraagd, maar de kerken hebben geen beslissende stem.Van der Staaij benadrukt dat scheiding van kerk en staat niet betekent dat de overheid niet vanuit een bepaalde overtuiging keuzes mag maken. Een christelijke overheid zal kiezen voor handhaving van de zondagsrust en de christelijke feestdagen. In een extreme uitleg van scheiding van kerk en staat is die ruimte er niet.

Grondrechten

De SGP heeft moeite met de gelijkberechtiging van alle godsdiensten.Volgens Woldring heeft artikel 6 van de Grondwet waarin de vrijheid van godsdienst is vastgelegd niets te maken met waarheidsrelativisme. Erkenning van dat

grondrecht betekent volgens hem niet dat alle godsdiensten gelijk zijn, maar dat alle godsdiensten recht hebben op gelijkheid van rechtsbescherming. Hij heeft er daarom grote moeite meer dat ds.Abma tegen de grondswetsherziening van 1983 heeft gestemd. Hij vindt dat hier fundamentele mensenrechten in het geding zijn.Van der Staaij is het daar niet mee eens. Bij een verdere inperking van artikel 6 is volgens hem geen fundamenteel grondrecht in het geding.Anders dan in Duitsland mag in Nederland de Grondwet worden aangepast. Van der Staaij vindt net als Levering dat je moet kunnen tegengaan dat in Rotterdam de grootste moskee van Europa wordt gebouwd.Van der Staaij heeft hier vanuit christelijke achtergrond moeite mee. Levering is tegen grote moskeeën op grond van de scheiding van kerk en staat.

Communicatie

De heer Woldring stelt dat democratie identiek is aan pluriformiteit.'ledereen moet naar zijn overtuiging kunnen zeggen wat hij denkt.'Van der Staaij geeft aan dat de SGP anderen niet het zwijgen wil opleggen. De communicatie over de praktische uitleg van de 21 woorden uit artikel 36 van de NGB is van groot belang. We moeten echter niet vergeten dat hoe goed we ook communiceren, de

boodschap van de SGP veel weerstand blijft oproepen.Velen bestempelen het gedachtegoed van de SGP als fundamentalitisch. Ook de heer Woldring heeft dat in het blad CDA-Verkenningen gedaan.Woldring zegt dat hij de SGP daarmee niet wilde beledigen, maar dat in zijn ogen bepaalde standpunten van de SGP fundamentalistisch zijn.Van der Staaij vindt die redenering onterecht. In deze tijd wordt het gebruik van het begrip fundamentalisme onlosmakelijk verbonden met het ge­

gaat voor de SGP niet op. De SGP heeft zichzelf met overtuiging verbonden aan de bestaande rechtsorde en dat vormt het kader waarbinnen de partij haar bijdrage wil leveren aan de inrichting van de samenleving.

J.W. van Berkum

Wetenschappelijk medewerker Cuido de Brès- Sticliting

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen