Ideologie in de Roemeense bergen

Nee, uiteraard moetje prostitutie niet legaliseren.Vanuit liberaal oogpunt is dat absoluut onlogisch. In de liberale visie staat het begrip 'contract' centraal. Een contract is pas geldig als beide partijen het in vrijheid kunnen sluiten en gelijkwaardig zijn. Daarvan is bij prostitutie geen sprake. De prostituee zit doorgaans onder de knoet bij een seksbaas, aan wie ze het meeste geld moet afdragen. Ze kan dus nooit in vrijheid en gelijkwaardigheid een contract sluiten met degene die haar seksuele diensten vraagt. Dus nog afgezien van alle menselijke aspecten, kan een liberaal nooit instemmen met legalisering van prostitutie.

Deze opmerkelijke visie werd verwoord door de liberale professor Ungvari-Zrfnyi op een zomerkamp van de SGP Werkgroep Oost-Europa en Christian Endeavor uit Roemenië. Hij kon zich weinig voorstellen bij de visie van Nederlandse liberalen op dit thema.

Afsteken naar de diepte

Het was het tweede zomerkamp dat de SGP met Christian Endeavor organiseerde. Stond in 2005 de praktische politiek centraal, dit keer staken we af naar de diepte. Wat wil het eigenlijk zeggen ais iemand zich liberaal noemt? Welke ideeën gaan schuil achter de vlag van het socialisme? Wat zijn de kernbegrippen van het christen-democratische denken? En nationalisme, is dat een ideologie, of is dat springstof? Ruim twintig Hongaarse deelnemers uit Roemenië gingen de intellectuele uitdaging aan. Van Nederlandse zijde waren er bijdragen van Helma Boot, Dick Jan Diepenbroek, Christine van Dijk, Willem de Wildt en ondergetekende.

Samenwerking met Cliristian Endeavor

De eerste dagen verbleven we in het conferentiecentrum van Christian Endeavor inTargu Mures, een middelgrote stad inTransylvanië waar veel Hongaren wonen. Christian Endeavor is een orga­ nisatie binnen de Hongaarsgereformeerde kerk. Ze streeft reformatie van leer en leven na, door persoonlijke inzet van christenen binnen hun kerkelijke gemeente, maar ook door lectuurwerk. Daarnaast worden sociale activiteiten georganiseerd voor straatkinderen, jonge alleenstaande moeders, oude mensen, etc. Ook vinden er diverse zomerkampen plaats. Het idee om politieke activiteiten te ontplooien is van Istvan Szabo van Christian Endeavor. In zijn visie moeten Hongaarsgereformeerde christenen, ook al is er geen reformatorische partij, tóch hun maatschappelijke en politieke verantwoordelijkheid nemen. Sinds medio 2005 werken we op vruchtbare wijze met hem samen.

Is eclite christen socialist?

De eerste themadag verdiepten we ons in het socialisme. Willem vertelde over de oorsprong van het socialisme. Hij liet zien hoe deze filosofie langzaamaan haar revolutionaire trekjes verloor.Tegenwoordig spreken we niet meer over socialisme, maar over de sociaal-democratie. Sociaal-democraten zijn nog steeds voor herverdeling van rijkdom, maar ze hebben wel het liberale idee van de markteconomie geaccepteerd. Willem had verschillende bijbelgedeelten meegegeven over rijkdom en armoede, op basis waarvan we 's middags discussieerden over vragen als 'is een echte christen een socialist? '

Zigeunerwijk

's Zondags was een aangename dag: 's ochtends preekte Istvan Szabo in een kleine wijkgemeente van de Hongaarsgereformeerde kerk inTargu Mures (vooral grijze dames!), 's avonds namen we deel aan een bijbelstudie in een andere wijkgemeente.Tijdens een korte middagwandeling maakten we kennis met de 'achterkant' van de Roemeense samenleving: een zigeunerwijk, waar een deel van de zigeuners in heuse sloppen woont. Een ander deel huist in uitgerookte flats: afgesloten van gas, water en licht, stoken ze in de appartementen vuurtjes om de boel warm te houden en om te koken. Een triest gezicht! Wie weet hiervoor een oplossing?

Gematigd liberalisme

Ik noemde al de Hongaarse professor die legalisering van prostitutie niet te verdedigen vond. Hij zette op maandag de liberale principes uiteen. Aan het begin van zijn bijdrage zei hij dat hij geen liberale propaganda wilde maken, maar al pratende kwam hij toch echt als aanhanger van het liberalisme openbaar. Na hem hield ik een lezing over de politie-

ke aspecten van het liberalisme. In de discussie stonden we onder meer stil bij de grenzen die het liberalisme stelt aan activiteiten om andere mensen tot het christelijk geloof te bewegen.

De natuur in

Later op de maandag werden we in busjes vervoerd naar het kampgebouw van Christian Endeavor in Bucsin. Dat betekende zo'n zeventig kilometer door redelijk bergachtig gebied met een heel oude Mercedesbus. De chauffeur had de eigenaardige gewoonte om de bus bij afdalingen 'in z'n vrij' te zetten. En dan vlak voor een bocht diep in de remmen... Enerverend. Kreunend arriveerde de Mercedes in Bucsin. De motorkap moest open om het dampende beestje af te laten koelen. Bucsin betekent: elektriciteit uit de generator die 's avonds op tijd uit moet; wassen in een bruisend riviertje naast het kampgebouw; drinkwater uit de bron halen; ongerepte bossen; adembenemende sterrenhemel.'s Avonds hadden we nog een vurig parlementair debat over de liberalisering van de drugshandel en -consumptie, een snood voorstel van de liberale Minister van Justitie.

Nationalisme, een hot topic

In Roemenië over nationalisme discussiëren levert per definitie spektakel op. De Hongaren worden in sommige opzichten misdeeld, de Roemenen behandelen Hongaren op sommige terreinen als tweederangsburgers. Helma ontrafelde op dinsdag de problematiek door een onderscheid te maken tussen de cultuurnatie (waarbij volk, taal, geschiedenis, etc. centraal staan) en de politieke natie (waarbij het gaat om gedeeld burgerschap en gedeelde waarden). Als je uitgaat van Roemenië als politieke natie, kun je met verschillende etniciteiten prima samenleven; als je uitgaat van Roemenië als exclusief Roemeense cultuurnatie, wordt het voor Hongaren

nogal benauwd, 's Middags, in een heftig debat tussen 'Hongaren' en 'Roemenen', kwamen we er dan ook niet uit bij het opstellen van een Sociaal Contract voor Roemenië. De 'Roemenen' stonden erop om Roemenie als Roemeense natiestaat te beschouwen. Een multi-etnische samenleving was aan déze 'Roemenen' niet besteed.

Dagje uit

Met z'n allen gingen we op woensdag naar Praid, een nabijgelegen mijnwerkersstadje.We werden ontvangen door de vice-burgemeester, die gekleed in groen poloshirt voor ons allerlei wetenswaardigheden over Praid opdiepte uit de eerste bladzijden van zijn zakagenda. Vooral de zoutmijn wordt door veel toeristen bezocht. Hij gaf fors af op het groeiende aantal zigeuners in Praid, ze zorgen alleen maar voor problemen. Dan prees hij nog het Friese Kollum, waarmee ze een vriendschapsband hebben en waarvan ze dit najaar een mooie brandweerwagen krijgen - afdankertje dus. 's Middags namen we een duik in het bremzoute Berenmeer in de naburige plaats Sovata. Bremzout vanwege die zoute berg waar de mijn van Praid in zit. De één bleef op het water drijven -Willem bijvoorbeeld - de ander niet - Dick Jan zonk gewoon. Of dat met ideologische diepgang te maken heeft, wie zal het zeggen? Midden over het meer voer een bootje met twee toezichthouders langs een lijn. Wie het waagde om onder de lijn door te zwemmen en zich in het gedeelte begaf dat privé-eigendom is, werd onverbiddelijk teruggefloten.Wel apart om een stukje zoutmeer in je achtertuin te hebben.

Cliristen en compromis

Dick Jan leidde de deelnemers op donderdag in in de kernprincipes van het christen-democratische denken: gerechtigheid, solidariteit, rentmeesterschap en gespreide verantwoordelijkheid. Hij liet vervolgens zien dat de filosofie van de christen-democratie geen heldere criteria aanreikt voor het sluiten van compromissen. In de discussie ging de aandacht uit naar de zwakte van de christen-democratie in Europa en in Nederland.We vroegen ons af in hoeverre christenen meer open (moeten) staan ten opzichte van anderen dan aanhangers van andere religies. Dick Jan gaf echter aan dat die openheid ook duidelijke beperkingen kent en niet mag betekenen dat we onze principes compromitteren.

Roerige l(abinetsformatie

^ We sloten het kamp af met een door Christine bedacht rollenspel. Na gehouden verkiezingen moesten twee van de drie deelnemende partijen (Hongaarse partij, 10%; Roemeense Liberale Partij, 47%; Roemeense Sociaal-Christelijke Partij, 43%) een regering vormen. De twee punten waarover in het regeerakkoord overeenstemming moest ontstaan waren de positie van Hongaarstalig onderwijs en de euthanasiekwestie. Elke partij dacht over beide punten weer anders. De onderhandelingen - achter gesloten deuren, in wisselende combinaties - liepen ruim een uur uit. Uiteindelijk presenteerden de Hongaren en de Roemeense Sociale Christenen met verhitte gezichten hun bereikte akkoord. De fractievoorzitter van de Roemeense Liberalen veegde beide partijen keihard de mantel uit. Het mocht voor hem niet baten, we zien hem over vier jaar bij de verkiezingen wel weer terug.

Volgend jaar in Bucsin

Joden in de diaspora roepen elkaar traditioneel aan het eind van de seder toe: 'Tot ziens in Jeruzalem!' Aan het eind van het zomerkamp hebben we - dat mag duidelijk zijn - de wens uitgesproken: 'Tot ziens in Bucsin!'We hebben de indruk dat we de deelnemers echt iets hebben kunnen meegeven. Uit hun enthousiaste en betrokken deelname bleek dat het kamp aan het doel beantwoordde. Er komt dan wel geen SGP in Roemenië, maar met dit werk hopen we daar toch iets van het gereformeerde politieke gedachtegoed achter te laten.

Even-jan Brouwer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen