Studiecentrum · De Ruimte geordend

Op 1 maart jf. organiseerde de Guido de Rrès-Stichting een Guido-conferentie onder de titel 'Alles in goede orde'. Op deze conferentie publiceerde het wetenschappelijk instituut van de SGP zijn nieuwste uitgave 'De ruimte geordend. Een reflectie op de Nota Ruimte'.

Nota ruimte

In 'De Ruimte geordend' wordt van bestuurders een alerte houding gevraagd om verrommeling van het landschap tegen te gaan.Voor een goed ruimtelijk beleid is het nodig dat vooral provincies en gemeenten hun houding veranderen. In plaats van afwachtend en volgend, moeten ze pro-actief zijn: initiatief nemen en meer samenwerken. De nieuwe Nota Ruimte biedt deze ruimte aan decentrale overheden. Het motto van de Nota Ruimte is 'Decentraal wat kan, centraal wat moet'. Dit betekent dat de rijksoverheid zich beperkt tot de formulering van hoofdlijnen en randvoorwaarden van het ruimtelijk beleid. Gemeenten, provincies en waterschappen hebben meer vrijheid en verantwoordelijkheid om de ruimtelijke ordening te regelen. Deze decentralisatie past in de visie van de SGP dat het bestuur zo dicht mogelijk bij de burger staat. Daarbij is wel belangrijk dat decentrale overheden over voldoende deskundigheid, financiën en juridische middelen beschikken.Anders krijgen zij geen grip op projectontwikkelaars en particuliere investeerders.Verrommeling van het landschap is dan een groot risico. Ook wordt in De Ruimte geordend meer aandacht gevraagd voor de gevolgen van EU-besluiten voor het ruimtelijk beleid. De consequenties van Europese regelgeving voor het lokale en regionale beleid zijn namelijk groot. Om afstemmingsproblemen te voorkomen, moet de rijksoverheid ervoor zorgen dat regels uit Brussel permanent toegankelijk en inzichtelijk worden gemaakt door middel van een register dat frequent wordt geactualiseerd. De SGP vindt dat in de Nota Ruimte water als ordenend principe onvoldoende is verankerd.Waterschappen zijn een onmisbare partner in het regionaal ruimtelijk overleg. Daarom moeten bestemmingsplannen die ter goedkeuring naar de provincie gaan, voortaan standaard worden voorzien van een advies van de waterschappen.

Rentmeesterschap

Bij het invullen van de ruimte stelt de SGP het begrip rentmeesterschap centraal: het bebouwen, beheren en bewaren van de aarde. Dat vormt de leidraad bij de afweging van economische belangen tegen de zorg voor veiligheid en het bewaren van landschappelijke en cultuurhistorische waarden. De voorzitter van de Guido de Brès-Stichting, dr. W. Fieret, las daarom ter opening van de conferentie Psalm 8. Deze Psalm is een lof op God de Schepper en Onderhouder van hemel en aarde. De SGP wil bijdragen aan een ordelijke omgang met de schepping. De titel van de conferentie 'Alles in goede orde' beoogt dat ook aan te geven. Gods Woord biedt de SGP richtlijnen om deze orde, rust en harmonie te bevorderen.

Provincie

Dhr. Holdijk, die tijdens de conferentie vanuit provinciaal perspectief een reactie gaf op de publicatie, benoemt twee noties die in het denken over ruimtelijke ordening centraal moeten staan: (I) De aarde is van de Schepper van de aarde.Wij mensen hebben de aarde in bruikleen, wij zijn vruchtgebruiker, pachter. (2)

De mens heeft een grote verantwoordelijkheid. De oneindige behoeften van de zondige mens leggen een steeds groter beslag op de schaarse ruimte.Wanneer mensen zich als consument gedragen is er nooit ruimte genoeg. Omdat ruimte schaars is en behoeften toenemen is er sprake van botsende belangen. Harmonie is vaak ver te zoeken. We moeten zoeken naar een orde die enigszins harmonieus is. Dit vraagt om politieke keuzes: waar doen we wat? Als we niets vastleggen, worden agrariërs het kind van de rekening. De oneindige behoeften van de mens leiden tot ruimteclaims waardoor agrariërs in de klem komen. Duurzaamheid is een modewoord, maar kan ook in dit kader worden gebruikt. Duurzaamheid wil zeggen dat we de ruimte niet mogen vermorsen.We hebben ook een verantwoordelijkheid ten opzichte van komende generaties. Duurzaamheid is een aansporing om zorgvuldig met ruimte om te gaan.De heer Holdijk wijst op het toegenomen belang van regio's. Provincies onderhouden nauwelijks contacten met gemeenten. Een veel gehoorde klacht is dat gemeenteraden buiten spel worden gezet, doordat provincies vooral zaken doen met de regio. Regio's zijn echter niet gekozen door de burgers en de besluiten die daar worden genomen zijn niet democratisch gelegitimeerd.

Gemeente

Dr M.W van Buuren schetste de lastige positie van gemeenten op het terrein van de ruimtelijke ordening. Ruimtelijke ordening is een strijd om de ruimte. Er zijn diverse partijen met verschillende belangen. Gemeenten hebben een karige grondpositie. De meeste grond is in bezit van projectontwikkelaars, bedrijven of particulieren. Met belanghebbenden hebben gemeenten vaak een moeizame verhouding. Er zijn veel private initiatieven waar de gemeente achteraanholt. Gemeenten staan voor de uitdaging een visie op ruimtelijke ontwikkeling te formuleren en op basis daarvan met projectontwikkelaars om de tafel te gaan zitten. In de praktijk lopen gemeenten vaak achter ontwikkelingen aan die door anderen zijn ingezet. Van Buuren gaat ook in op de positie van de gemeenteraad. Doordat gemeenteraden vaak laat betrokken worden bij de onderhandelingen tussen gemeenten en projectontwikkelaars rest er veelal niets anders dan ja of nee te leggen.Voor gemeenteraden is het dan moeilijk de ruimtelijke ontwikkeling te beïnvloeden. Wanneer gemeenteraden toch proberen hun invloed uit te oefenen, sturen ze vaak meer in de v^ar dan dat ze aansturen, is de stelling van Van Buuren. Hij vindt dat we de oplossing niet moeten zoeken in procedures, maar in het gezamenlijk beantwoorden van de vraag: Hoe creëren we ruimtelijke kwaliteit? De aandacht moet meer gericht zijn op het procesontwerp. Financiële kaderstelling is nodig om vast te leggen dat winsten worden gebruikt om meer ruimtelijke kwaliteit te realiseren en dat de winst niet alleen naar de projectontwikkelaars gaat.

Gemeente

'Provincies hebben een te grote stem met betrekking tot de goedkeuring van bestemmings- en structuurplannen.'Tot deze conclusie kwam wethouder Lambooij uit Nijkerk tijdens de forumdiscussie. Lambooij vindt dat gemeenten zelf wel kunnen bepalen hoeveel woningen er mogen worden gebouwd. Het leidende motief van de Nota Ruimte 'decentraal wat kan, centraal wat moet' betekent volgens de wethouder dat gemeentebestuurders ruimte moeten hebben ontwikkelingen conform de gemeentelijke visie uit te werken zonder last te hebben van het provinciaal bestuur. Statenlid Holdijk weet dat provincies als hindermacht worden ervaren. Er komt echter een nieuwe wet waarin is vastgelegd dat goedkeuring van bestemmingsplannen door de provincie niet meer nodig is. Afstemming zal dan in een eerder stadium plaatsvinden. Lambooij heeft veel te maken met de regio's, maar zou gelijk meedoen met plannen om ze op te heffen. Nijkerk en Wageningen vallen in één regio, maar Nijkerk heeft niets met Wageningen. Buurgemeente Amersfoort valt daarentegen buiten de regio. Het doortrekken van de A30 van Barneveld naar Putten is een heet hangijzer. Volgens Holdijk is doortrekking een ramp voor het gebied. Maar de bereikbaarheid zal zonder doortrekking steeds problematischer worden. Met name het bedrijfsleven dringt aan op doortrekking van de snelweg. Deze botsende belangen vragen om een zorgvuldige afweging. Omdat de snelweg er de eerste twintig jaar toch niet zal komen, is de insteek van de SGP in de provincie Gelderland dat als tussenoplossing rondwegen om de dorpen, waaronder Voorthuizen, moeten worden aangelegd. In de toekomst is een snelweg onontkoombaar, ook om knooppunt Hoevelaken te ontlasten.

J.W. van Berkum Wetenschappelijke medewerker Wl SGP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen