Verkiezingen in Kenia (II)

TOT EN MET KERST VORIG JAAR WAS KENIA EEN BAKEN VAN STABILITEIT EN EN VOORBEELD VAN DEMOCRATIE IN OOST-AFRIKA. NA DE VERKIEZINGEN VAN 7 DECEMBER IS DE SITUATIE HELEMAAL UIT DE HAND GELOPEN. ONVERWACHT /ERD PRESIDENT MWAI KiBAKI (76) NA BEDENKELIJKE STEMMENTELLING TOT RESIDENT UITGEROEPEN. ZiJN BELANGRIJKSTE RIVAAL RAILA ODINGA (62) BE- TRIJDT HEM DE OVERWINNING.

Ze sleurden de bevolking mee in een spiraal van geweld.Verschillende internatiolale bemiddelingspogingen verliepen tot lusver moeizaam. Een eerste artikel in en serie besprak de oorzaken van hoe iet zo uit de hand heeft kunnen lopen. Dit artikel gaat in op de directe aanlei- •iing. In een slotartikel zal naar wegen en richtingen gezocht worden waarin een duurzame oplossing gevonden moet worden.

Lokale verkiezingen

Op 27 december 2007 konden ruim 14, 2 niljoen geregistreerde kiezers (82% van de hiervoor in aanmerking komenden) op een totale bevolking van 35 miljoen voor de vierde maal sinds de invoering van de meerpartijendemocratie naar de stembus. Naast nieuwe lokale en parlementaire kandidaat volksvertegenwoordigers, die overwegend in vrijheid hun campagne konden voeren, konden de Kenianen uit drie presidentskandidaten kiezen: de herkiesbare president en kandidaat voor de Partij van Nationale Eenheid (PNU) Mwai Kibaki, kandidaat voor de Oranje Democratische Beweging (ODM) Raila Odinga en de van ODM afgesplitste splinter kandidaat namens ODM-K Kalonzo Musyoka. Een record aantal van maar liefst 70 procent van de kiezers kwam stemmen in de meest vrije en eerlijke verkiezingen ooit in Kenia. Over het algemeen verliep deze fase van de verkiezingen ordelijk, rustig en vreedzaam, leder die wilde kon in vrijheid zijn of haar stem uitbrengen. De in totaal bijna 27.000 stemlokalen openden en sloten op tijd. Het tellen van de stemmen in de stembureaus verliep langzaam maar transparant, op vele plaatsen gemonitord door lokale en internationale waarnemers en met vrije toegang van de media. Alle waarnemers kwamen tot de conclusie dat het op dit belangrijke lokale niveau goed is gegaan.

Europese waarnemers

De resultaten werden doorgezonden naar de 210 kiesdistricten en vervolgens naar het hoofdkwartier van Kenia's Kiesraad (ECK) in Nairobi. Op deze niveaus ging het echter goed mis. Bij het controleren en optellen van de stemmen op districtsniveau en op het hoofdkwartier van de ECK te Nairobi hadden de waarnemers en media niet overal meer toegang. In zeker een kwart van de districten, met name in de Kibaki getrouwe Centrale Provincie, zijn ernstige onregelmatigheden voorgekomen. Het hoofd van de EUwaarnemersmissie Alexander Graf Lambsdorff noemde bij de presentatie van zijn rapport in het Europees Parlement op 21 januari de volgende zaken. In sommige kieskringen was er een onverklaarbaar hoog aantal mensen welke alleen op een presidentiele kandidaat gestemd zou hebben en niet op een parlementaire kandidaat. Ook was de uitkomst hoger dan er stemmers waren.Verder bleek voor een bepaalde kandidaten het aantal stemmen in Nairobi ineens veel hoger dan op lokaal niveau.Van diverse andere zijden werden nog veel meer onregelmatigheden gemeld.

Presidentieel geknoei

Op zaterdag 29 december zou de uitslag bekend gemaakt moeten worden door de ECK. Inmiddels brachten de op vrijdag sluitende ambassades overwegend positieve berichten over de verkiezingen in Kenia over naar hun hoofdsteden.'s Avonds 29 december ontving het NIMD echter een SMS boodschap van zijn Keniaanse tegenhanger, Center for Multiparty Democracy (CMD-K) met de tekst'Kenia staat in brand'. Wat was er gebeurd? Bij het binnenkomen van de eerste resultaten ging Odinga overtuigend aan de leiding. Gaandeweg werd het gat met Kibaki steeds kleinerToen uiteindelijk op zondag na twee dagen en een nacht de stemmen geteld waren, was de temperatuur tot op het kookpunt gestegen. Beide kampen wilden maar één uitkomst horen. De overwinning.Vervolgens werd de alom gerespecteerde voorzitter van de ECK door militairen uit zijn vertrek gehaald. Na een uur meldde de zwaar onder druk gezette voorzitter in een apart kantoor dat Kibaki de verkiezingen gewonnen had met een voorsprong van ruim 200.000 stemmen op zijn rivaal. Binnen veertig minuten werd Kibaki op een zeer ongebruikelijke manier en zonder de normale ceremoniële plechtigheden ingezworen als nieuwe president.Als een dief in de nacht. Direct na het bekend maken van de verkiezingsuitslag braken er etnische rellen los in heel het land. Inmiddels zijn er al zo'n 1000 mensen vermoord en 250.000 op de vlucht.

Keniaanse parlement

De parlementsverkiezingen verliepen geloofwaardiger. Vele van corruptie betichte ministers en parlementsleden zijn weggestemd bij deze verkiezingen, ongeacht hun etnische affiliatie. In het 210 zetels tellende parlement zitten 170 nieuwelingen en behaalde Kibaki's PNU 43 zetels, Odinga's ODM 99 zetels en ODM-K 16 zetels. Een kleine kamermeerderheid erkent de president niet. Hierdoor zit het politieke systeem muurvast. De slechte gewoonte van het overlopen van parlementariërs van de ene naar de andere partij voor geld of gunsten zou hierin verandering kunnen brengen. Een met massieve steun van NIMD en CMD-K in de vorige periode aangenomen wet, die dit verbiedt, wacht nog op publicatie in de staatscourant.

Tot slot

De verkiezingen zelf zijn goed verlopen in Kenia, zeker die voor het parlement. Het geknoei op grote schaal bij het verzamelen van de presidentiële stemresultaten vormde de directe aanleiding voor de uitbarsting van het verkiezingsgeweld.Veel oud zeer kwam naar boven in de etnisch gepolariseerde samenleving. Om te pogen deze etniciteit te overbruggen zijn substantiële hervormingen nodig en een versterking van het democratiseringsproces.

drs. H.J. van Schothorst

SGP-partijcoördinator bij het NIMD

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen