Religie: over en uit?

De kennis van ons religieuze verleden, en daarmee het inzicht in het verleden van Nederland, is weggevallen. Historici moeten zijns inziens veel meer aandacht schenken aan religie. Veel moderne geschiedschrijving is te seculier. Je kunt wel doen alsof religie over en uit is, maar daarmee is dat nog niet zo. In onze samenleving geeft religie permanent spanningen. Dat is de eeuwen door zo geweest en dat zal zo blijven. Dat moet niet worden ontkend, maar juist gemarkeerd om tot een vreedzaam samenleven te komen en te begrijpen wat er speelt. Als afscheid van het verleden is genomen, slaat een opvallende onwennigheid toe in de reacties. “De ervaringen met het eigen verleden, de even moeizame als pragmatische omgang met aanzienlijke religieuze verschillen in onze samenleving, zijn kennelijk niet meer beschikbaar.”

De hoogleraar onderscheidt drie “problematische” fasen in onze vaderlandse geschiedenis: de tolerantie in de zeventiende en achttiende eeuw, de verzuiling in de negentiende eeuw en de secularisatie in de jaren zestig van de twintigste eeuw. Vanaf die tijd, vervluchtigde de oude overzichtelijkheid en is er onhandigheid, zelfs onwetendheid in het duiden van achtergronden en het plaatsen van opvattingen. terwijl het publieke domein nadrukkelijk seculier is geworden, zoals partijen als D66 daaraan stem geven, blijven – zeker orthodoxe – christenen streven naar belijdenisvrijheid en niet alleen gewetensvrijheid. In onze ogen met recht en reden, het recht om in de openbare ruimte voor hun geloof uit te komen. Mét de Amsterdamse hoogleraar stellen we vast dat ons land vier eeuwen lang is gekenmerkt door de tegenstelling tussen Rome en Reformatie, dat het “drievoudige snoer” van God, Nederland en Oranje anderhalve eeuw lang domineerde en dat zelfs rooms-katholieken in deze hegemonie berustten. Protestantse opvattingen over moraal en gedrag trokken hun sporen in het publieke domein, de ruimte van overheidshandelen. “De rest had zich daarnaar te voegen.” Ik kon dit bericht niet los zien van de bestreden positie, die onze partij in de samenleving inneemt.

Religie: terug van weg
Nog een keer professor De Rooij: “Vergeten is hoe een multireligieuze samenleving doorgaans niet beschouwd moet worden als een plaats vol interessante ontmoetingen, maar veeleer als een arena waarin verschillende openbaringen vechten om een plek in de openbaarheid, zo niet om de hegemonie. Vandaar dat het wel zo verstandig is om een dergelijke samenleving te zien als ‘een kruitvat’ dat door de overheid bij voortduring moet worden natgehouden”. een belangwekkend signaal, zeker nu in de loop van deze week in de tweede Kamer een discussie wordt gevoerd over een nota met als titel “Religie en publiek domein”. De minister van Binnenlandse Zaken, mevrouw ter Horst, bracht deze nota samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten uit, met daarin een handreiking voor de omgang met religieuze organisaties. Gelukkig straalt de nota een nuchtere kijk uit op de omgang van de overheid met religieuze organisaties. De minister liet in het Reformatorisch Dagblad aantekenen zelf een ontspannen houding tegenover deze thematiek aan te nemen. Gemeenten en andere overheden mogen godsdienstig georiënteerde organisaties best in hun subsidieplannen opnemen. Zo is haar opvatting. een opvatting die wordt verwelkomd door bijvoorbeeld het CDA, maar wordt verguisd door bijvoorbeeld de SP, die schampert dat het leerstuk van de scheiding tussen kerk en staat wordt losgelaten. Religie is terug van weg geweest, als dat laatste al ooit het geval zou zijn geweest. een bindmiddel in de samenleving.

De laatste tijd waren er nogal wat kwesties rondom de vraag naar financiële ondersteuning voor het werk van christelijke organisaties, bijvoorbeeld in Amsterdam en Haarlem, resp. over christelijk georiënteerd jeugd- en jongerenwerk en hulpprogramma’s voor prostituees die uit ‘die sfeer’ willen. Het is goed dat een punt wordt gezet achter verzet tegen een subsidierelatie van een overheid met christelijke organisaties. Bovendien moet erkend worden dat juist vanuit identiteitsgebonden organisaties goed werk wordt geleverd, vanuit kerken veel vrijwilligerswerk wordt georganiseerd dat gekoesterd moet worden. Stel je toch eens voor dat dit zou wegvallen. Dat zou een grote verschraling opleveren. De religieuze inspiratie en inzet zijn nu eenmaal niet weg te denken, ook niet zonder schade voor de omgeving. De overheid moet dat beseffen. Wel klemt de vraag over welke religie we het hebben. De ene religie is natuurlijk de andere niet! Het gaat óns om woord en daad, op grond van en vanuit gehoorzaamheid aan de Heilige Schrift, het onfeilbare Woord van God. Opdat Hij wordt gediend en geëerd, door overheid en onderdaan. Daar heeft Hij immers recht op. Dat wordt van onze hand geëist!

28 september 2009

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen