Roerige tijden in Noord-Holland

Op vrijdag 29 mei 2009 heropende de koningin het provinciehuis in Haarlem, dat gevestigd is in een door bankier Hope in 1780 gerealiseerde ‘Heerlijkheid’ in de Haarlemmerhout in Haarlem. Het statige gebouw was dringend aan een grondige restauratie toe. Deze restauratie heeft twee jaar in beslag genomen. De koningin onthulde een fraai gerestaureerd wandkleed dat door de gemeente Amsterdam was geschonken, maar in een deplorabele staat was geraakt.

Rapport onderzoekscommissie
Op dinsdag 2 juni werd het rapport Triple R: regels, rendement, risico door de voorzitter van de onderzoekscommissie, mevr. ing. Geldhof, overhandigd aan de commissaris van de Koningin. Op 10 november 2008 was door Provinciale Staten een onderzoekscommissie ingesteld, nadat in de Statenvergadering van 30 oktober 2008 bleek dat de provincie Noord-Holland waarschijnlijk een aantal geldleningen van in totaal 98 miljoen euro niet teruggestort zou krijgen van de IJslandse bank Landsbanki en het Duitse Lehman Bankhaus AG. In de Statenbrede onderzoekscommissie, te vergelijken met een landelijke enquêtecommissie, werd de Noord-Hollandse ChristenUnie- SGP fractie vertegenwoordigd door ondergetekende.

De provinciale onderzoekscommissie heeft diepgaand onderzoek gedaan en veel informatie opgevraagd bij Gedeputeerde Staten. er werd aan prof. dr. Kool, Utrecht University School of economics deskundige overheidsfinanciën, opdracht gegeven tot het opstellen van een rapportage met achtergrondinformatie vanuit de financiële wereld. Doel van die rapportage was dat de commissie goed zicht zou krijgen op de werkwijzen en gebruiken in de financiële wereld, en dat geplaatst in de context van de kredietcrisis. Na bestudering en analyses van de eerste rapporten heeft de commissie informatieve voorgesprekken gevoerd met ambtenaren, oud-ambtenaren, provinciale bestuurders en enkele buitenstaanders, zoals de accountant en moneybrokers. eind maart/begin april werd gestart met de openbare verhoren van de verantwoordelijke provinciale bestuurders en de betrokken (top)ambtenaren. De onderzoekscommissie concludeerde in het rapport dat Gedeputeerde Staten zich niet hebben gehouden aan de eigen regels voor het financiële beheer. De provincie kwam vorig jaar in problemen toen bijna honderd miljoen euro ondergebracht bleek bij de failliete banken Landsbanki en Lehman. Miljoenen euro’s waren via kortlopende leningen bij buitenlandse banken geparkeerd, zonder dat de verplichte risicoanalyses werden gemaakt of overzichten van de behoefte aan kasgeld. In het onderzoeksrapport wordt vastgesteld dat de commissaris van de Koningin mr. Borghouts onvoldoende toezicht heeft gehouden op dit onderdeel van de ambtelijke organisatie. er werd de afgelopen jaren geen actief risicomanagement gevoerd over het kasgeldbeheer. evenmin werd gecontroleerd of de betreffende ambtenaar en het management zich bij het uitzetten van de leningen aan de voorschriften hebben gehouden. Binnen Gedeputeerde Staten bestond grote onduidelijkheid over de taakverdeling. Gedeputeerde drs. Visser (PvdA) wist niet dat hij verantwoordelijk was voor de taakomschrijving van de kasgeldbeheerder. VVD-gedeputeerde Hooijmaijers was binnen Gedeputeerde Staten verantwoordelijk voor het kasgeldbeheer, maar heeft het onderwerp nooit ter sprake gebracht in het college van Gedeputeerde Staten. Zelfs niet nadat de eerste signalen over de bankencrisis en de eventuele gevolgen daarvan waren ontvangen. De reacties in de media op het omvangrijke rapport (106 pagina’s) met nog een aparte set bijlagen van 150 pagina’s waren unaniem bijzonder kritisch: ‘Noord- Holland overtrad eigen regels’, ‘Noord-Holland laks met beleggingen’, ‘Noord-Holland was controle kwijt over spaarmiljoenen’, ‘Provincie overtrad regels met spaargeld’, ‘Financieel wanbeleid provincie’ en ‘Bij Hooijmaijers volstaat sorry niet’.

Gedeputeerden treden af
Op basis van de uitkomst van het onderzoeksrapport van de Statencommissie naar aanleiding van de verdwenen miljoenen waren voor de ChristenUnie-SGP fractie bestuurlijke gevolgen onvermijdelijk. Zeker nadat alle leden van het college van Gedeputeerde Staten – met uitzondering van commissaris Borghouts – hun portefeuilles ter beschikking hadden gesteld. De vertrouwensvraag voor de toekomst van de coalitie in een nieuwe personele samenstelling was voor onze fractie van cruciaal en doorslaggevend belang. In het debat van Provinciale Staten van 15 juni 2009 leek het er vooral over te gaan welke gedeputeerde in de nieuwe formatie van de coalitie kon terugkomen en welke gedeputeerde het college definitief zou moeten verlaten. Het rapport van de onderzoekscommissie stond centraal in deze vergadering. De aftrap van het debat over de IJslandse miljoenen kwam van gedeputeerde Hooijmaijers met een verklaring waarin hij de Staten liet weten na afloop van de demissionaire periode niet meer beschikbaar te zijn als gedeputeerde. “Het blijft mijn overtuiging dat het rapport op zichzelf een vertrek niet rechtvaardigt. Ik vind dat ik met opgeheven hoofd dit prachtige paviljoen kan verlaten.” Hij riep op zijn collega’s Borghouts en Visser niet weg te sturen. “er is genoeg schade aangericht.” In het urenlange debat met de nodige interrupties werd vervolgens duidelijk dat gedeputeerde Hooijmaijers met zijn vertrek ruimte probeerde te creëren voor een nieuw krachtdadig college. De coalitiepartijen toonden met een aantal kanttekeningen begrip voor het voortijdig opstappen van Gedeputeerde Staten. De ChristenUnie-SGP fractie hekelde de draaideurconstructie en vroeg alle gedeputeerden om een persoonlijk antwoord op de vraag of men erkende dat door Gedeputeerde Staten fouten waren gemaakt. Helaas bleef de beantwoording van de verschillende gedeputeerden, op die van Mooij na, ontwijkend en bagatelliserend. een bijzonder teleurstellende ervaring die veel schade doet aan het imago van de provinciale politiek. De signalen vanuit de media en de bevolking over het IJsland-debacle waren nog steeds niet goed begrepen door Gedeputeerde Staten. De schriftelijke reactie van het college verbaasde ook de Staten, inclusief de coalitiepartijen, zo bleek in het debat. Veel vragen en kritiekpunten hadden betrekking op het handelen van de commissaris. Onze fractie benadrukte het in dit licht jammer te vinden dat de heer Borghouts had laten weten niet onder de indruk te zijn van het rapport. “erkenning van schuld is belangrijk eer we kunnen vergeven.” Commissaris Borghouts werd uiteindelijk gedwongen zijn politieke portefeuilles af te staan.

Moties
Gedurende het gehele debat waren de niet in het college vertegenwoordigde partijen eensgezind. In verschillende bewoordingen spraken zij hun afkeuring uit over de wijze waarop Gedeputeerde Staten zijn omgegaan met het financiële beheer. Die eensgezindheid kwam tot uiting in een viertal gezamenlijk ingediende moties, die overigens geen steun kregen van de coalitiepartijen VVD, PvdA, CDA en GroenLinks. Deze trokken één gezamenlijke lijn. Wel werd duidelijk dat ook de coalitiepartijen niet van plan waren alles met de mantel der liefde te bedekken. toch bleef aan het eind van het debat nog onduidelijk hoe het college van Gedeputeerde Staten er bij aanvang van het zomerreces uit zou zien. Zeker was toen alleen dat gedeputeerde Hooijmaijers niet zou terugkeren op het pluche en dat commissaris Borghouts zijn politieke functies moest afstaan. Voor de Christen- Unie-SGP fractie was dit een vooralsnog onbevredigende uitkomst van een marathondebat.

In de Statenvergadering van 6 juli 2009 werd een nieuw coalitieakkoord gepresenteerd en een nieuw college van Gedeputeerde Staten gekozen door Provinciale Staten. Na een rommelige en langdurige stemprocedure bleek dat de oppositie, vanwege onvrede over het handelen van de VVD-fractie, tegen de benoeming van de twee nieuwe VVD-gedeputeerden had gestemd. Door de afwezigheid van een aantal Statenleden werden de VVD-gedeputeerden gekozen met 27 van de 44 uitgebrachte stemmen. Dat was minder dan de helft van de 55 Statenleden en een unicum in de provinciale politiek van Noord-Holland. een politieke afstraffing van de andere drie coalitiepartijen voor de verfoeide ‘sorry-cultuur’ bleef achterwege. De commissaris van de Koningin kon vervolgens de nieuwe collegeleden, bestaande uit vier vrouwen en drie mannen, installeren.

Commissaris treedt af
Op vrijdagmiddag 11 september werd door de commissaris van de Koningin Borghouts in een persbericht bekendgemaakt dat hij per 1 december 2009 zal aftreden. De directe aanleiding was een nieuwe affaire rond het declaratiegedrag van de afgetreden gedeputeerde Hooijmaijers. De ChristenUnie-SGP fractie is teleurgesteld in de hele gang van zaken. Men heeft niet naar onze fractie willen luisteren in de vergadering van Provinciale Staten van 15 juni toen de rol van de heer Borghouts als commissaris van de Koningin in de Landsbanki-affaire in discussie was. Fractievoorzitter Kardol reageerde als volgt: “Bijzonder jammer, want de positie van de heer Borghouts was echt onhoudbaar geworden. Dit vertrek en de directe aanleiding daarvan komt het imago van de provincie Noord-Holland bepaalt niet ten goede. In deze tijd van recessie is een krachtig provinciaal bestuur nodig om grote projecten te realiseren en de economie te stimuleren. Na enkele maanden van discussie over het functioneren van het provinciaal bestuur is daadkracht nodig. De coalitiepartijen CDA, GroenLinks, PvdA en VVD hebben weer veel uit te leggen aan de burgers van Noord-Holland.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen