ZZP’ers in barre tijden

ZZP’er
Iedereen heeft wel een idee over het begrip ZZP’er. Maar een precieze definitie geven is erg moeilijk. Als we afgaan op de definitie van het CBS dan zijn er zo’n 630.000 ZZP’ers. In definitie van het CBS horen ook veeboeren en winkeliers zonder personeel tot deze groep. Het is de vraag of dit terecht is. De term zelfstandige zonder personeel is namelijk midden jaren ’90 geïntroduceerd door ambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken. Met deze term duidden zij op de groep werknemers die zijn baan opzegde en vervolgens ondernemer werd zonder een ‘klassiek’ bedrijf te beginnen. Vaak kwam en komt het erop neer dat als ondernemer dezelfde werkzaamheden worden verricht die voorheen in loondienst werden verricht als werknemer. Dat de ZZP’er een echte ondernemer is, blijkt onder andere uit de risico’s die worden gelopen. Hij of zij heeft geen recht op een werkloosheidsuitkering of een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Als het inkomen van een zelfstandige helemaal wegvalt, moet in het slechtste geval een beroep worden gedaan op de bijstand.

De economische crisis
De economische crisis heeft forse impact op de positie van ZZP’ers. Coen teulings, directeur van het Centraal Planbureau (CPB), heeft zelfs gezegd dat de ZZP’ers degenen zijn die de klappen opvangen. Doordat zij de klappen van de crisis opvangen, is er nog geen sprake van een forse stijging van de werkloosheid. Dat zelfstandigen de klappen van de crisis opvangen, komt deels door het inflexibele ontslagrecht. Het is voor werkgevers erg moeilijk om in tijden waarin het slechter gaat personeel te ontslaan om zo de winstgevendheid op peil te houden. Het is veel gemakkelijker om dan niet langer gebruik te maken van diensten van zelfstandigen.

De gevoeligheid van ZZP’ers voor een economische crisis vloeit voort uit hun bijzondere positie. Doordat zij nauwelijks gebruik kunnen maken van een sociaal vangnet, moeten zij zich flexibel opstellen om werk te behouden. een groot deel van deze flexibiliteit bestaat in het aanpassen van de tarieven. De recessie betekent voor een ZZP’er niet direct werkloosheid, maar vooral een lager inkomen. Volgens het CBS daalde het gemiddelde inkomen van een zelfstandige in het derde kwartaal van 2009 met 12 procent. Overigens zal het inkomen als de economie aantrekt ook sneller stijgen dan het inkomen van een werknemer.

Uiteraard kan het zover komen dat het inkomen dat door de ZZP’er wordt verdiend niet langer toereikend is om van te leven. Op dat moment kan het inkomen worden aangevuld met een (kleine) baan. In het uiterste geval kunnen de ZZP’ers een beroep doen op de gemeentelijke sociale dienst. Op grond van het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (BBZ) kunnen de gemeentelijke sociale diensten inkomenssteun of bedrijfskredieten verstrekken aan zelfstandigen die het moeilijk hebben. Vorig jaar is vaker een beroep gedaan op deze regeling, alhoewel het aantal aanvragen in absolute zin niet hoog is.

Voor sommige ZZP’ers is de huidige crisis reden om het ondernemerschap vaarwel te zeggen. Zij gaan op nieuw in loondienst of zij nemen helemaal geen deel meer aan het arbeidsproces. Slechts een klein gedeelte van deze voormalige ZZP’ers kan worden gezien als werkloos.

Steun vanuit de overheid
Door de berichtgeving rond de ZZP’er is er een beroep gedaan op de overheid om deze groep te ondersteunen. Minster Donner (Sociale Zaken) en staatssecretaris Heemskerk (economische Zaken) waren van mening dat het nog niet zo heel slecht ging met de ZZP’er. Als de ZZP’er massaal werkloos zou worden, zou dit te merken zijn in de bijstand. Daarnaast kiest een ZZP’er volgens de minister bewust voor het ondernemerschap. Als een zelfstandige daarbij de afweging maakt om zich niet te verzekeren voor arbeidsongeschiktheid, is dat een bewuste keuze.

Dit betekent niet dat de overheid deze groep niet met aandacht moet volgen. Aan de ene kant is deze groep kwetsbaar gebleken voor de gevolgen van de economische crisis. Het gemiddeld inkomen is fors gedaald en hierdoor wordt stille armoede geleden.

Bovendien hebben de ZZP’ers hun waarde voor de Nederlandse economie bewezen. Zij vangen door hun bijzondere positie een deel van de economische crisis op. Daarom zal de overheid deze groep gerichte steun moeten verlenen. een goed initiatief in deze richting is het Besluit Borgstelling MKB kredieten. De overheid staat dan garant voor een deel van de lening die door een bank is verstrekt aan ondernemingen die aan de voorwaarden voldoen.

Nu het concept ZZP’er zijn waarde voor de Nederlandse economie heeft bewezen, kan de overheid de opgedane kennis gebruiken bij het arbeidsmarktbeleid. Zo is gebleken dat een flexibele arbeidsmarkt in een recessie voordelen biedt. De overheid moet hiermee rekening houden bij het maken en uitvoeren van het arbeidsmarktbeleid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen